Bộ giảm giật xe máy

Đây là một chi tiết nhỏ trên xe máy nhưng lại có ảnh hưởng lớn tới mức độ êm dịu của xe, tác động không nhỏ đến cảm giác của người ngồi trên xe.

Khe hở giữa vấu nhông và cao su giảm giật càng lớn thì mức độ xe bị giật khi khởi hành hoặc trả hết ga đột ngột càng lớn

Khi gặp tình trạng xe máy bị giật trong quá trình vận hành, người sử dụng có thể nghĩ tới những nguyên nhân như các bộ phận thuộc hệ thống truyền lực như bộ côn hoặc nhông xích đã kém, hệ thống cung cấp nhiên liệu bị tắc chế hóa khí (kim phun), hệ thống đánh lửa kém do bugi bám bẩn hoặc mòn chấu. Nhưng còn một nguyên nhân mà ít ai nghĩ đến là do cao su giảm giật.

Cao su giảm giật là chi tiết trung gian giữa cổ nhông sau và may-ơ bánh xe thuộc hệ thống truyền lực trên xe, được làm bằng cao su đặc biệt, có độ bền và độ đàn hồi cao, có chức năng truyền mô-men xoắn từ cổ nhông sau tới moay-ơ bánh sau của xe một cách êm dịu. Chi tiết này chỉ có trên xe số, hình dạng và kích thước của chúng có thể khác nhau tùy theo từng hãng sản xuất xe nhưng chức năng thì hoàn toàn giống nhau.

Cao su giảm giật là khớp nối mềm nằm giữa cổ nhông và may-ơ bánh sau

Chi tiết này giúp xe khởi hành hoặc khi trả hết ga đột ngột êm ái nhờ đặc tính đàn hồi của cao su giảm giật khi có sự chênh lệch lớn về tốc độ giữa cổ nhông và moay-ơ bánh xe. Khe hở giữa vấu cổ nhông và bề mặt tiếp xúc với cao su giảm giật càng lớn thì xe càng dễ bị giật mạnh.

Dấu hiệu hư hỏng

Có 3 nguyên nhân xuất phát từ hệ thống truyền lực đều khiến xe bị giật, nhưng mỗi nguyên nhân lại có dấu hiệu khác nhau và không khó để nhận biết sự khác biệt đó:

- Khi xe đang chạy, người lái thay đổi tầm ga bất ngờ mà bị giật thì nguyên nhân chủ yếu là do xích quá rão hoặc chùng (chủ yếu là xích chùng). Và xe đang chạy đều ga mà bị giật theo chu kỳ thì thủ phạm chính là do nhông bị mòn không đều.
-  Xe đang chạy, kéo ga tăng tốc mà bị giật liên tục là do lỗi ở bộ côn (lá côn mòn không đều hoặc gãy lò xo,…). Thông thường hiện tượng xe bị giật do lỗi côn sẽ kèm theo rung xe, cảm nhận rõ nhất là phần đầu xe.
- Xe đang dừng, kéo ga bắt đầu chuyển động hoặc xe đang chạy mà trả hết ga đột ngột cũng bị giật thì nguyên nhân chủ yếu là do cao su giảm giật.

Dạng hỏng

Có các dạng hỏng của cao su giảm giật dẫn đến xe bị giật là lỏng, vỡ, dập và chai cứng. Lỏng là hiện tượng cao su bị co ngót lại theo thời gian sử dụng làm tăng khe hở giữa vấu cổ nhông sau và bề mặt cao su giảm giật.

Cao su giảm giật có thể bị ngót hoặc dập, vỡ khiến xe bị giật

Vỡ, dập hoặc chai cứng là các dạng hư hỏng khiến chi tiết này giảm hoặc mất hẳn chức năng đàn hồi khi bắt đầu tăng ga để chuyển bánh hoặc giảm ga đột ngột. Hiện tượng này thường gặp với những xe thay phải loại cao su giảm giật kém chất lượng hoặc thời gian sử dụng quá lâu.

Tác hại

Xe giật gây ra cảm giác lái rất khó chịu, đặc biệt là khi gặp tắc đường do phải tăng giảm ga liên tục và chạy xe ở số thấp và tốc độ thấp.
Gây ra tải trọng động rất lớn lên xích, làm xích nhanh bị rão, bi nhông nhanh bị mòn, ghẻ, lốp nhanh mòn do bị trượt.

Lưu ý khi sử dụng, thay thế

Cao su giảm giật có tuổi thọ cao, có thể lên tới vài năm nhưng theo kinh nghiệm để xe vận hành được êm ái thì nên thay thế sau 7.000 – 10.000 km (giá thành chỉ từ 35-40 nghìn).

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều hàng giả kém chất lượng nhưng quan sát bên ngoài lại rất khó phát hiện nên người sử dụng nên thay thế ở các trung tâm uy tín, có bảo hành.

Bài: Kim Ngọc
Bài viết được phát triển bởi kỹ sư Kim Ngọc cùng trung tâm MotoTech 135 Kim Ngưu. Được đăng trên tạp chí VietNamautocar.