Cách chữa bong gân bạn chân tại nhà
|
Bong gân là một chấn thường gặp ở mọi lứa tuổi khi vận động quá mạnh hoặc sai cách trong sinh hoạt, lao động, đặc biệt là chơi thể thao. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bong gân có thể để lại những biến chứng lâu dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Show
Bong gân là gì?Bong gân là tình trạng dây chằng (cấu trúc nối giữa 2 hoặc nhiều xương quanh 1 khớp) bị căng quá mức hoặc bị rách gây đau, giảm hoặc mất vận động khớp. Vị trí bong gân thường gặp nhất là khớp cổ chân. Một tình trạng rất giống với bong gân mà các bác sĩ cần phân biệt, đó là căng cơ. Căng cơ là tình trạng gân cơ bị rách hoặc căng quá mức. Gân cơ là những sợi mô dày đặc kết nối xương với cơ. Hai thuật ngữ này thường được sử dụng thay thế cho nhau, thường gây nhầm lẫn,tựu chung lại để mô tả tình trạng căng quá mức hoặc rách các mô mềm trong và xung quanh khớp của bạn Các triệu chứng của bong gân và căng cơ rất giống nhau. Đó là bởi vì bản chất hai tổn thương rất giống nhau. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi hai tổn thương này thường bị nhầm lẫn. Sự khác biệt chính là khi bị bong gân, bạn có thể bị bầm tím xung quanh khớp bị ảnh hưởng, trong khi bị căng cơ, bạn có thể bị co thắt ở cơ bị ảnh hưởng. Chấn thương bong gân là một trong những chấn thương phổ biến nhất tại phòng khám chuyên khoa Chấn thương và Cấp cứu. Theo các nghiên cứu dịch tễ, tỷ lệ bong gân ở phụ nữ cao hơn nam giới, và ở trẻ em và thanh thiếu niên cao hơn so với người lớn. Những chấn thương này có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể nhưng thường thấy nhất ở chi dưới và chi trên, chẳng hạn như mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay hoặc cổ tay. Vị trí bong gân thường gặp nhất là khớp cổ chân. Bong gân thường gây đau, sưng, bầm tím tại vùng tổn thương Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ gây bong gânBất cứ ai cũng có thể bị bong gân trong một tình huống nào đó trong cuộc đời. Một số yếu tố gây ra nguy cơ bong gân cao hơn, đó là:
Nguyên nhân gây ra chấn thương bong gân:
Chấn thương thể thao là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của bong gân Triệu chứng của bong gânCác triệu chứng của bong gân rất đa dạng tùy vào mức độ của tổn thương, bao gồm:
Cách chẩn đoánCác bác sĩ thường chẩn đoán bong gân hoặc căng cơ bằng cách loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng đau của bạn như gãy xương, khối u tiềm ẩn, Một số kĩ thuật thăm khám đặc biệt tùy vào từng khớp bị tổn thương có thể được thực hiện như test ngăn kéo trước, Lachman test, test vẹo trong, vẹo ngoài khớp. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang. Chụp X-quang sẽ loại trừ được nguyên nhân do gãy xương, trừ một số trường hợp tổn thương xương nhỏ, khó chẩn đoán. Nếu việc chụp X-quang không kết luận được, bác sĩ có thể yêu cầu một phương tiện chẩn đoán hình ảnh khác là cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI). Chụp CT và MRI có thể cung cấp cho bác sĩ một cái nhìn rất chi tiết về xương và khớp. Chụp MRI có thể cho thấy những vết đứt tại dây chằng rất nhỏ hoặc mảnh mà X-quang không thể xác định được. Tổng hợp tất cả các dữ liệu về bệnh sử, cách hoạt động, lao động, chơi thể thao, cơ chế chấn thương của bạn, phối hợp thêm các dữ liệu về chẩn đoán hình ảnh như X- quang, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ kể trên, bác sĩ có thể đưa ra kết luận về tình trạng và mức độ chấn thương bong gân của bạn, từ đó lên kế hoạch điều trị chi tiết. Phân loại mức độ bong gân
Các loại bong gân phổ biếnBong gân khớp cổ chânBong gân khớp cổ chân là loại bong gân phổ biến nhất, bất cứ ai cũng có thể gặp phải 1 lần trong cuộc đời. Kiểu chấn thương thường gặp nhất là kiểu vẹo trong, khi bạn tiếp đất sai tư thế. Thành phần dễ bị tổn thương nhất là phức hợp mắt cá ngoài (chiếm 85%), bao gồm: dây chằng sên mác trước, dây chằng mác gót, dây chằng sên mác sau. Một số người có dây chằng rất yếu và do đó có nhiều khả năng bị bong gân. Tuy nhiên các vận động viên cũng là đối tượng có nguy cơ cao hơn khi mà 1/4 số ca chấn thương thể thao là bị bong gân cổ chân. Chúng thường xảy ra ở những người chơi các môn phải nhảy cao như bóng chuyền, bóng rổ hoặc bóng đá. Bong gân khớp cổ chân là bong gân phổ biến nhất Bong gân khớp cổ tayBong gân cổ tay là chấn thương tương đối phổ biến. Bong gân khớp cổ tay xảy ra khi cổ tay bị quá duỗi hoặc xoay bởi một lực lớn, chẳng hạn như do ngã chống tay từ trên cao. Chúng có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương của hệ thống dây chằng phức tạp tại khối xương tụ cốt của cổ tay. Cần lưu ý tổn thương gãy xương kín đáo có thể gây nhầm lẫn với bong gân khớp cổ tay như gãy xương thuyền dẫn đến điều trị không đầy đủ tạo thành khớp giả và gây ra đau mạn tính. Tình trạng này yêu cầu một phẫu thuật để cải thiện tình trạng của bệnh nhân. Chẩn đoán và điều trị chấn thương cổ tay đúng cách là cần thiết để tránh các biến chứng lâu dài, bao gồm đau cổ tay mãn tính, cứng khớp và thúc đẩy viêm khớp. Bong gân tại các ngón tayCác ngón tay bị bong gân là do tác động bởi 1 ngoại lực lớn khiến ngón tay bị quá duỗi hoặc bị lệch về 1 phía. Lực tác động này làm căng hoặc rách dây chằng bên các ngón tay. Bong gân tại ngón tay là cực kì phổ biến với các môn thể thao sử dụng tay để thi đấu như bóng rổ, bóng chuyền. Nếu người chơi chỉ cần tiếp bóng sai hoặc để bóng bay trượt qua các ngón tay đang duỗi căng là đã có thể bị bong gân. Loại bong gân này cũng hay gặp ở các môn võ thuật hoặc khi ngã chống tay xuống đất. Bong gân tại gốiVùng gối có hệ thống dây chằng phong phú và quan trọng nhất là dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên ngoài, dây chằng bên trong. Bong gân tại gối là tổn thương giãn dây chằng vùng quanh gối. Đây là tổn thương phổ biến nhất đối với nhiều vận động viên chơi các môn thể thao bằng chân, có nhiều động tác xoắn vặn, va chạm mạnh như bóng đá. Bong gân, căng cơ ở vùng lưngCăng cơ và bong gân vùng lưng là những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thắt lưng. Căng cơ và bong gân thường gặp ở vùng thắt lưng, vì nó là phần cột sống động và chịu trọng lượng của phần trên cơ thể, liên quan chính đến chuyển động vặn và gập, cúi của cơ thể. Cả hai tổn thương này đều có thể do chấn thương đột ngột hoặc do lao động nặng quá mức trong thời gian dài. Căng thắt lưng hoặc bong gân có thể gây suy nhược. Tỉ lệ cao đau lưng do bong gân, căng cơ gặp ở người trung niên và người già khi phối hợp thêm yếu tố chất lượng xương suy giảm. Điều đáng lo ngại là tình trạng đau cột sống thắt lưng và đau cổ do tổn thương bong gân có xu hướng gia tăng ở người trẻ khi mà lối sống ít vận động, ngồi nhiều và ngồi sai tư thế là rất phổ biến. Bong gân ở khuỷu tayBong gân ở khuỷu tay xảy ra khi khối cơ gấp hoặc khối cơ duỗi ở khuỷu tay gây ra cử động quá tầm vận động thông thường, hoặc khi bạn bị kéo căng khuỷu tay quá mức gây giãn hoặc đứt dây chằng quanh khuỷu tay. Bong gân ở khuỷu tay có thể xảy ra cấp tính do lực chấn thương mạnh hoặc mạn tính do lam dụng sử dụng khuỷu trong các động tác lặp đi lặp lại như chơi Golf. Cách điều trịBong gân độ I (mức độ nhẹ)Có thể được điều trị bằng cách nghỉ ngơi và sử dụng thuốc chống đau, giảm viêm thông thường tại nhà
Chườm đá giúp giảm sưng sau chấn thương ở cổ chân
Tình trạng bong gân nghiêm trọng hơn có thể yêu cầu phẫu thuật để tái tạo dây chằng, gân, cơ bị tổn thương hoặc bị rách. Nếu bạn gặp phải bất kỳ trường hợp nào sau đây, hãy đi khám bác sĩ để có được tư vấn tốt nhất:
Thời gian để hồi phục sau chấn thương bong gân
Các bác sĩ Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh trong một ca phẫu thuật Cách phòng tránhMặc dù bạn có thể gặp phải bong gân bất cứ lúc nào, dù đã chuẩn bị đầy đủ, nhưng bạn vẫn nên lưu ý một số vấn đề sau để tránh nguy cơ chấn thương.
Bong gân nên ăn gì và kiêng gì?Thực tế bạn nên tìm hiểu và duy trì một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, lành mạnh cho sức khỏe để phòng tránh chấn thương và duy trì cho việc tập luyện của mình ngay cả khi chưa bị chấn thương như bong gân. Dù bong gân mức độ nhẹ hay nặng, cơ thể đều cần thời gian để hồi phục. Một số thức ăn, thực phẩm có thể giúp giảm quá trình viêm và cung cấp năng lượng, nguyên liệu cho quá trình hồi phục nhanh chóng: Một chế độ ăn uống tốt cho sức khỏe sẽ giúp phòng tránh ngay từ khi chưa có chấn thương
Protein là chất dinh dưỡng quan trọng xây dựng mô cơ của bạn. Khi bạn bị chấn thương thể thao và không thể vận động một bộ phận cơ thể nào đó, chắc chắn lượng cơ trong cơ thể sẽ bị mất khối lượng. Bổ sung đầy đủ protein có thể làm giảm nguy cơ teo cơ một cách đáng kể. Vì vậy, bạn nên tập trung vào việc bổ sung lượng protein động vật tốt như thịt gà, thịt lợn, thịt bò. Cá cũng có thể là một nguồn cung cấp protein lành mạnh chính. Ngoài ra, protein thực vật như đậu, đậu phụ và các loại hạt cũng có thể là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của bạn. Lượng protein đặc biệt quan trọng khi bạn bắt đầu bồi dưỡng cơ thể, vì nó có thể cải thiện sự phát triển của cơ bắp. Các chuyên gia dinh dưỡng xây dựng kế hoạch phục hồi của bạn có thể đưa ra lời khuyên cụ thể về lượng protein thích hợp bạn cần bổ sung trong từng giai đoạn phục hồi..
Một trong những mục tiêu chính trong quá trình phục hồi khi bong gân là giảm viêm. Điều này giúp cải thiện phạm vi chuyển động và khôi phục trạng thái ban đầu của cơ thể bạn. May mắn thay, Vitamin C có thể giúp giảm viêm rất hiệu quả. Vitamin C có đặc tính chống viêm, có thể làm giảm hoặc ngăn ngừa tình trạng viêm. Một số hoa quả rất giàu vitamin C như trái cây họ cam, quýt, chanh, rau xà lách, bông cải xanh, cà chua và kiwi.
Cũng như Vitamin C, Axit Omega 3, Omega 6 có thể giúp cải thiện tình trạng viêm của cơ thể. Nếu bạn đang muốn đưa axit béo omega-3 vào chế độ ăn uống của mình, thì các loại thực phẩm như quả óc chó hay cá (giàu cả protein) là sự lựa chọn hàng đầu. Dầu hạt cải, dầu hướng dương, dầu ngô và các sản phẩm tương tự khác rất tốt để nấu ăn và mang lại nhiều Axit Omega 6. Dầu dừa cũng là một sản phẩm giàu Omega 6 nhưng không thực sự phổ biến.
Giống như protein, kẽm cũng là nguyên liệu giúp bạn chữa lành các mô cơ, gân bị tổn thương. Không cung cấp đủ kẽm sẽ làm gia tăng thời gian hồi phục chấn thương như bong gân. Các thực phẩm giàu kẽm bao gồm thịt, cá, ngao, ốc, hến.
Chúng ta đều biết Canxi đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giúp xương chắc, khỏe. Tuy nhiên, nó cũng rất quan trọng để giúp não phát tín hiệu qua các dây thần kinh và điều khiển co cơ chính xác. Các thực phẩm giàu canxi bao gồm trứng, tôm, cua, và các sản phẩm từ sữa. Vitamin D là một vitamin thiết yếu trong cơ thể. Nó thực sự có thể có lợi cho quá trình phục hồi sau chấn thương của bạn. Vitamin-D tăng cường khả năng hấp thụ và xử lý canxi của cơ thể để phục hồi. Bổ sung Vitamin D là một trong những liệu pháp tốt để kiểm soát cơn đau. Ngoài ra, những chất dinh dưỡng này có thể giúp ngăn ngừa chấn thương thể thao ở trẻ em.
Để phục hồi sau các chấn thương như bong gân hay căng cơ, các bác sĩ thường khuyên bạn nên giữ bất động phần cơ thể bị thương. Điều này ngăn ngừa quá trình viêm gia tăng. Tuy nhiên, trong suốt quá trình hồi phục, nếu chế độ dinh dưỡng không được xây dựng hợp lý, bạn hoàn toàn có thể tăng cân khó kiểm soát. Rõ ràng, bạn không thể tập luyện với cường độ cũ và đốt cháy calo khi tập luyện. Đó là lý do tại sao việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ lại quan trọng. Thực phẩm giàu chất xơ sẽ giúp bạn cảm thấy no nhanh hơn và ngăn bạn ăn quá nhiều. Điều này sẽ giúp bạn kiểm soát chế độ ăn uống của mình một cách tự nhiên. Ngoài ra, thực phẩm giàu chất xơ thường chứa nhiều chất dinh dưỡng bổ sung kèm theo như vitamin, khoáng chất. Vì vậy, hãy nhớ tới một khẩu phần nhiều rau xanh và hoa quả trong chế độ dinh dưỡng của bạn, đặc biệt vào bữa tối. Thay vì đồ ăn nhanh như xúc xích, khoai tây chiên, hãy thay vào đó bằng các loại hoa quả bổ sung như một bữa ăn nhanh. Cuối cùng, hay tham vấn ý kiến các chuyên gia về dinh dưỡng để được hướng dẫn chính xác hơn về chế độ, khẩu phần ăn uống phù hợp trong giai đoạn nghỉ ngơi và hồi phục sau chấn thương. Chế độ ăn uống lành mạnh làm tăng hiệu quả giảm viêm giúp thúc đẩy quá trình phục hồi trong điều trị bong gân Các câu hỏi thường gặpCách sơ cứu đúng khi bị bong gân?Sau khi bong gân người bệnh nên chườm lạnh ngay lập tức dù lúc này chườm lạnh có thể gây cảm giác đau tức, khó chịu. Tuyệt đối không xoa dầu, rượu thuốc hay thực hiện chườm nóng bởi có sẽ khiến khớp sưng to hơn và tình trạng trở nên trầm trọng hơn. Có thể sử dụng băng ép ngay khi xác định được chấn thương bằng cách dùng băng thun nhẹ nhàng, không ép quá cũng không lỏng quá. Bong gân bao lâu thì lành?Thời gian phục hồi khi bị bong gân sẽ phụ thuộc vào mức độ:
Bong gân có thể tự khỏi được không?Nếu bong gân cấp độ 1, người bệnh có thể tự theo dõi và chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn của các bác sĩ và dây chằng có thể tự phục hồi. Tuy nhiên ở độ 2 và 3, khi dây chằng đã tổn thương nhiều, đôi khi đứt hoàn toàn bắt buộc cần phải điều trị y tế tích cực thậm chí là phẫu thuật. Trường hợp phải phẫu thuật tái tạo dây chằng, người bệnh sẽ phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và phục hồi của bác sĩ để dây chằng phục hồi hoàn toàn. Nhiều trường hợp người bệnh chủ quan cho rằng bong gân chỉ là một chấn thương nhỏ và sẽ tự khỏi mà không ảnh hưởng gì, vì thế không nghỉ ngơi chăm sóc tốt khiến bong gân càng trở nên nghiêm trọng, biến chứng viêm sưng tác động không nhỏ đến khả năng vận động sau này. Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS Trần Anh Vũ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng Nơi đây trở thành địa chỉ khám và điều trị các chấn thương trong thể thao được nhiều vận động viên, người chơi thể thao không chuyên lựa chọn. Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật. Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ: HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội Hotline: 1800 6858
2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh Hotline: 0287 102 6789 Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh |
