Để thực hiện hiệu quả công tác hướng nghiệp và định hướng phân luồng cho học sinh cuối cấp, ngay từ đầu năm học, trong giờ hướng nghiệp các thầy, cô của trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Yên Thuận đã giúp các em có những khái niệm rõ hơn về nghề nghiệp, lựa chọn tương lai. Thầy giáo Phạm Quang Hưng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, mấy năm gần đây nhà trường đã phối hợp với các trường nghề trong và ngoài tỉnh tổ chức nói chuyện với học sinh về nghề nghiệp tương lai, sở thích, nhu cầu của xã hội hiện nay… Qua đó, giúp các em học sinh có cách nhìn nhận và định hướng đúng về nghề nghiệp và tương lai của mình sau này. Từ việc phân tích cho học sinh để có những quyết định đúng hướng đi của mình nên mấy năm gần đây số học sinh của trường đăng ký đi học tại các trường nghề đã tăng dần. Nếu như năm 2017 nhà trường có 5 em đăng ký học nghề tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện và Trường Cao đẳng Nông lâm Đông Bắc [Quảng Ninh] thay vì học tiếp lên THPT thì đến năm 2020 đã có 15 em đăng ký và theo học. Đây cũng là kết quả từ công tác hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh của nhà trường.
Học sinh trường THCS Tân Yên, thị trấn Tân Yên [Hàm Yên] tìm hiểu thông tin tại buổi tư vấn hướng nghiệp của huyện.
Không chỉ hướng nghiệp cho học sinh, các trường còn nỗ lực thay đổi quan niệm “trọng thầy hơn thợ” của phụ huynh. Hàng năm, các trường tổ chức hội thảo, hội nghị chuyên đề về công tác phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS cho phụ huynh và học sinh nhằm giúp các em và gia đình có định hướng phù hợp.
Sau khi được giới thiệu về các ngành nghề được đào tạo, em Phúc Định Thái học viên Khoa Điện công nghiệp Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Hàm Yên cho biết: Trong quá trình học tại trường Nghề, em thường xuyên được tham gia thực hành tay nghề để giúp nâng cao tay nghề. Theo em, vừa học văn hóa vừa học nghề là một lựa chọn đúng đắn của gia đình và bản thân em, nhất là trong lúc nhu cầu xã hội cần nhiều công nhân được đào tạo bài bản như hiện nay.
Thực hiện phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS, ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Hàm Yên đã tích cực phối hợp với Huyện đoàn, các trung tâm giới thiệu việc làm và giao cho các trường học trên địa bàn tuyên truyền cho phụ huynh, học sinh lựa chọn trường học, nghề nghiệp một cách phù hợp, sát với tình hình kinh tế - xã hội của địa phương. Với các cách làm đó, những năm học gần đây, số lượng học sinh sau THCS trên địa bàn đăng ký tham gia học nghề đã có sự chuyển biến tích cực. Nếu như năm học 2015 - 2016, toàn huyện chỉ có 67 học sinh [chiếm 7%] sau khi tốt nghiệp THCS tham gia học tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên và trường Nghề, thì năm học 2020 - 2021 số học sinh lớp 9 đăng ký học vào các trường nghề tăng lên là 139 em [chiếm gần 15%].
Xét thấy năng lực và kinh tế gia đình khó khăn nên anh Hoàng Trọng Nghĩa, xã Minh Hương đã quyết định theo học tại Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Hàm Yên. Anh Nghĩa chia sẻ: “Tôi đã suy nghĩ, đắn đo nhiều. Nếu học hết cấp 3 rồi theo học đại học cũng phải mất 4 - 5 năm với chi phí học tập không nhỏ, nhưng nếu vừa học văn hóa vừa học nghề chỉ 3 năm là có thể tốt nghiệp, đi làm có thu nhập lo cho bản thân, giúp đỡ gia đình vơi đi khó khăn. Vì vậy, năm 2015 sau khi tốt nghiệp THCS, tôi quyết định đăng ký học chuyên ngành Điện công nghiệp. Trong quá trình học, ngoài giờ học chính khóa, tôi còn đi làm thêm để có thêm thu nhập cũng như nâng cao kỹ năng tay nghề. Đây cũng là một trong những lý do để tôi chọn học nghề thay vì đi học đại học”. Nhờ đi làm thêm bên ngoài, học hỏi kinh nghiệm từ thực tế nên sau khi tốt nghiệp ra trường anh Nghĩa đã là thợ “cứng tay”. Hiện nay anh Nghĩa đang mở một cửa hàng sửa chữa điện dân dụng trên địa bàn xã. Quyết định này không chỉ nâng cao thu nhập cho gia đình mà còn tạo việc làm thường xuyên cho 1 lao động với mức lương từ 3 - 4 triệu đồng/tháng.
Với cách làm này đã có tác động tích cực, hiệu quả trong công tác phân luồng học sinh sau THCS. Thời gian tới, huyện tiếp tục đẩy mạnh thực hiện công tác hướng nghiệp cho học sinh, mang lại hiệu quả tích cực hơn nữa, ngày càng có nhiều học sinh tốt nghiệp THCS học văn hóa kết hợp với học nghề.
Chào quý phụ huynh và các bạn học sinh, hướng nghiệp là một hoạt động cần thiết cho bất kỳ một cô cậu học sinh nhằm tìm ra hướng đi nghề nghiệp cho mình trong tương lai. Tuy nhiên, thực trạng vẫn còn rất nhiều bạn trẻ lớp 12 tới sát ngày đăng ký chọn trường vẫn không biết mình nên học trường gì, ngành gì. Và việc hướng nghiệp chỉ trong 1, 2 ngày hoặc 1, 2 tuần thì không thể mang lại kết quả tốt nhất được.
Vì vậy, trong bài viết này mình sẽ chia sẻ về việc hướng nghiệp cho các bạn học sinh ngay từ cấp Trung Học Cơ Sở nhé!
Định hướng nghề nghiệp cho học sinh Trung Học Cơ Sở
Nếu bạn chờ tới lớp 12, hoặc tệ hơn là tới cuối năm 12, gần sát ngày thi tốt nghiệp mới bắt đầu suy nghĩ chọn ngành, chọn trường cho mình thì lúc ấy e rằng hơi trễ rồi.
Thực trạng hướng nghiệp hiện tại và nỗi sợ ra đời
Thực trạng hiện tại, rất nhiều bạn [nếu không muốn nói là đa số] tới cuối năm 12 vẫn chưa hiểu rõ mình. Các bạn không biết mình giỏi gì, yếu chỗ nào. Bạn không biết mình muốn gì, mình cần gì, mình sẽ chọn gì cho con đường tương lai của mình.
…. Và nhiều bạn thì còn sợ hãi, vẫn chưa dám dấn thân bước ra đời để đi làm, bươn chải kiếm sống.
Nhưng…cuộc sống vốn luôn khắc nghiệt, trong thế giới tự nhiên, con non đã phải chạy để đấu tranh sinh tồn ngay từ những phút đầu tiên của cuộc đời. Và cái ngày các bạn phải dấn thân ra đời để bươn chải kiếm sống là không thể tránh khỏi.
Cuộc sống vốn là một cuộc đấu tranh, phát triển và sinh tồn. Các bạn càng nhận thức về nó sớm, càng chuẩn bị và đón nhận nó sớm bao nhiêu, các bạn càng bớt ngỡ ngàng và đỡ sốc bấy nhiêu.
Vì thế, các bạn nhận thức sớm, quý phụ huynh nhận ra sớm mà thực hiện các hoạt động hướng nghiệp cho con càng sớm càng tốt bấy nhiêu.
Nên bắt đầu hướng nghiệp cho học sinh thcs từ lớp mấy
Như mình đã chia sẻ bên trên, càng sớm càng tốt. Ba mẹ có thể chú ý đến việc hoạt động hướng nghiệp cho con từ khi con lên lớp 6.
Bởi để chọn được nghề nghiệp đúng, phù hợp với mình, ba mẹ cần giúp con tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa ngoài việc học để giúp con hiểu rõ bản thân mình, biết điểm yếu điểm mạnh của mình.
Việc hiểu mình, hướng nghiệp đúng đắn không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Mà cần có thời gian để các bạn trẻ phản tư, tự xem xét lại mình.
Hoạt động hướng nghiệp cho học sinh THCS nên được thực hiện như thế nào ?
Việc tham gia các hoạt động hướng nghiệp có thể diễn ra ở bất cứ đâu. Nói là hướng nghiệp nhưng thực chất là các bạn vẫn đang sống, đang trải nghiệm và tìm hiểu chính mình trong từng phút từng giây.
Hướng nghiệp cho học sinh lớp 6, 7, 8, 9 thông qua hoạt động thể thao
Các bạn có thể tham gia chơi thể thao, chơi các trò chơi boardgame để biết mình thực sự giỏi và có khả năng trong việc gì.
Đối với các bạn học sinh THCS thì các bạn sẽ chơi game online khá nhiều. Trong game, nhất là những game moba, có nhiều người chơi, mỗi tướng đều được thiết kế để phù hợp với một vài phong cách chơi nào đó. Việc bạn thích hoặc chơi hay ở một số tướng nào đó cũng nói lên được khả năng của mình.
Nếu bạn phản ứng nhanh, có khả năng bạn sẽ phù hợp với những nghề đòi hỏi phải sử dụng công cụ,….
Nếu bạn giỏi đọc tình huống trận đấu, đưa ra chiến thuật cho team thì khả năng cao bạn có thể làm ở những vị trí quản lý hoặc làm những nghề đòi hỏi phải có kỹ năng hoạch định chiến lược như SEO, tài chính, Marketing,….
Công cụ hỗ trợ việc lên kế hoạch hướng nghiệp cho học sinh THCS
Có rất nhiều công cụ, phương pháp để các bạn học sinh cũng như quý phụ huynh có thể thực hiện hướng nghiệp cho mình. Chúng bao gồm:
- Trắc nghiệm hướng nghiệp MBTI
- Trắc nghiệm mật mã Holland
- Sinh trắc vân tay.
Hai công cụ đầu tiên yêu cầu bạn phải đánh trắc nghiệm để có thể xuất ra được kết quả. Tuy nhiên, kết quả ban đầu rất hay sai. Để cho ra được kết quả đúng đòi hỏi bạn phải hiểu mình và có nhiều trải nghiệm. Từ đó mới có thể hiểu hết ý của câu hỏi, có câu trả lời chính xác và có được kết quả chính xác nhất.
Vì thế, để có được kết quả hướng nghiệp tốt nhất đòi hỏi bạn phải đầu tư thời gian để dấn thân, có nhiều trải nghiệm từ đó sẽ hiểu mình nhiều hơn.
Sách tư vấn hướng nghiệp cho học sinh Trung Học Phổ Thông
Ngoài những cách trên, quý phụ huynh cũng như các bạn học sinh cũng có thể thực hiện hướng nghiệp thông qua…. đọc sách.
Phải, đọc sách để hiểu được kinh nghiệm của những người đi trước, đọc sách về một ngành nghề nào đó để biết được ngành nghề đó có phù hợp với mình hay không.
Về MBTI thì mình khuyên các bạn có thể đọc trên website thay vì đọc sách. Vì trên website và diễn đàn sẽ có nhiều thông tin hay và bổ ích hơn cho các bạn.
- Website làm trắc nghiệm và tìm hiểu về các loại tính cách: 16personalities.com và Group Facebook về vấn đề này: facebook.com/group/myerbriggsvietnam/
- Website làm trắc nghiệm mật mã Holland: //www.truity.com/test/holland-code-career-test
- Ngoài ra, bạn có thể đọc những cuốn sách sau:
Tuổi trẻ của bạn đáng giá bao nhiêu ? – Rosie Nguyễn: cuốn sách kể về những trải lòng của một tác giả, về việc thay đổi ước mơ và phát triển thế mạnh của mình.Dù của bạn màu gì ? – Richard N. Bolles: Đây là cuốn sách giúp bạn tổng hợp những kỹ năng, thế mạnh mà bạn có để có thể tìm được hướng đi phù hợp với mình. Để có thể có được kết quả tốt nhất từ việc này đòi hỏi bạn cũng phải có những trải nghiệm dấn thân quý báu để khám phá hết tiềm năng của mình.
Facebook của cô Nguyễn Phi Vân: //www.facebook.com/NguyenPhiVan/. Cô đã có nhiều chia sẻ rất chân tính dành cho các bạn trẻ Việt Nam. Mục đích để các bạn trẻ phá bỏ được rào cản của mình, tìm thấy được mục đích sống, dấn thân và phát triển bản thân mình cũng như là phát triển đất nước nhiều hơn.
Cô cũng đã xuất bản rất nhiều cuốn sách như: Quẩy Gánh Băng Đồng Ra Thế Giới; Tôi, Tương Lai và Thế Giới; Tối Đi Tìm Tôi;…. Nếu có điều kiện, các bạn nên tìm đọc nhé.
Những kỹ năng cần có để các bạn học sinh THCS có thể hướng nghiệp cho mình
Một số kỹ năng các bạn cần rèn luyện để việc hướng nghiệp được đúng và tốt hơn.
- Kỹ năng phản biện – Critical Thinking: Kỹ năng phản biện đòi hỏi bạn phải tự vấn lại bản thân. Khi bạn nghe một ai đó nói hay khi bạn học một kiến thức nào đó, bạn phải hãy có những kiểm nghiệm của riêng mình chứ đừng vội tin tưởng mọi thử một cách mù quáng ngay.
- Khả năng thấu cảm – EQ: Khả năng thấu cảm là khả năng hiểu được cảm xúc của người khác. Rất nhiều bạn trẻ bị thiếu khả năng này. Nếu bạn có EQ cao, sau này công việc của bạn sẽ trôi chảy và diễn ra tốt hơn.
- Suy nghĩ độc lập: Suy nghĩ độc lập tức bạn nhận thức được rằng bạn cũng có mong muốn, suy nghĩ riêng của mình. Dù rằng trong nhiều tình huống bạn phải làm theo suy nghĩ của người khác. Còn nếu bạn đang không biết mình muốn gì, mình cần gì thì vấn đề không ổn rồi đấy.
Kết
Hướng nghề, định nghiệp cho bản thân là một hành trình dài. Nếu bạn không còn là học sinh THCS, bạn đã lên cấp 3 hay thậm chí đang là sinh viên, bạn vẫn có thể sử dụng những công cụ trên để thực hiện hướng nghiệp cho chính mình.
Chọn đúng nghề, làm đúng nghiệp sẽ giúp cho cuộc sống của bạn vui vẻ và hạnh phúc hơn. Mỗi ngày không phải bạn đi làm nữa, mà mỗi ngày bạn đang thực sự sống cuộc sống của mình.
Chúc các bạn trẻ nhận thức được sớm tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp và có kế hoạch cho mình ngay từ bây giờ nhé!
Các bạn có thể tham khảo thêm về các bài viết hướng nghiệp cho học sinh THPT tại đây!
Quý phụ huynh và học sinh cũng có thể tham khảo thêm các bài viết khác về hướng nghiệp tại đây!