Ciprofloxacin đã được dùng khá rộng rãi. Tuy nhiên sau này, ngày càng có nhiều những nghiên cứu cho biết kháng sinh này có nhiều tác dụng phụ khá nguy hiểm...
Nhiều ưu điểm
Ciprofloxacin là fluoroquinolon [thuộc quinolon thế hệ 2] có phổ kháng khuẩn rất rộng. Vì thế, thuốc được chỉ định trong nhiều bệnh nhiễm khuẩn: hô hấp, tiết niệu, sinh dục [viêm cổ tử cung do lậu, viêm tuyến tiền liệt mạn], ruột [tiêu chảy, thương hàn]... Thuốc dung nạp đường uống hay tiêm như nhau, nhưng đường uống dùng thuận lợi hơn. Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng cộng hưởng với các nhóm kháng sinh khác [như betalactam, aminozid] nên khi phối hợp thường cho kết quả cao [điển hình là phối hợp với azocillin].
Ciprofloxacin ức chế enzym gryrase gây cản trở thông tin nhiễm sắc thể [một vật liệu di truyền cần thiết cho chuyển hóa] làm cho vi khuẩn giảm sinh sản một cách nhanh chóng. Trong khi đó, các nhóm kháng sinh khác [như betalactam, aminozid], không ức chế enzym gryrase rất dễ bị vi khuẩn kháng. Vì thế, ciprofloxacin [và các fluoroquinolon khác] được xem là "vũ khí chiến lược" dành dùng cho các trường hợp vi khuẩn không đáp ứng với các kháng sinh khác.
Việc lạm dụng ciprofloxacin sẽ gây nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Và không ít nhược điểm...
- Làm thương tổn sự phát triển sụn và khớp chịu lực của động vật non nên có thể gây hại cho sự phát triển xương khớp của thai nhi và trẻ em tuổi trưởng thành.
- Gây đau cơ, viêm dây thần kinh, đặc biệt là các dây chằng, nghiêm trọng nhất là làm đứt gót chân Achill. Hay gặp ở người già vì dây chằng vốn bị suy yếu.
- Ảnh hưởng không tốt đến thần kinh gây nhức đầu, mệt mỏi, mất ngủ, kích động, run rẩy. Hiếm gặp hơn là gây co giật, lo âu, trầm cảm, ác mộng, ảo giác hoặc xuất hiện trạng thái tâm thần. Người có tiền sử bệnh tâm thần dễ gặp các hiện tượng này.
- Gây một số phản ứng quá mẫn nghiêm trọng: phù mặt, phù thanh quản, khó thở đe dọa tính mạng. Người có cơ địa dị ứng dễ bị tai biến này.
Cũng như các kháng sinh phổ rộng khác, việc lạm dùng liều cao làm cho ciprofloxacin tiêu diệt hết các vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng sinh thái vi khuẩn trong cơ thể. Trong thực tế, sau khi dùng một liều mạnh ciprofloxacin điều trị khỏi nhiễm khuẩn hô hấp, trẻ có thể bị tiêu chảy do rối loạn vi khuẩn đường ruột.
Ciprofloxacin được dùng quá rộng rãi trong 20 năm nay [kể từ 1980]. Nếu việc ức chế enzym gyrase làm cho ciprofloxacin có phổ kháng khuẩn rộng thì việc dùng tràn lan cũng làm xuất hiện các cơ chế kháng thuốc mới. Hiện có nhiều trường hợp vi khuẩn kháng lại ciprofloxacin và buộc lòng phải thay ciplofloxacin bằng các fluoroquinolon mới hơn [như gatifloxacin].
Trong vài năm gần đây, ngoài việc xác nhận những độc tính này, các nhà y học còn thấy ciprofloxacin gây hại cho gan và thận.
Điều cần cảnh báo
Căn cứ vào các tác dụng phụ, đặc biệt là các tác dụng phụ mới phát hiện, gần đây nhất [2008], FDA dựa trên các tác dụng độc vừa phát hiện [nói trên] đã đưa ciprofloxacin vào danh sách các thuốc trong hộp đen [back box] ở tất cả các bệnh viện và các trung tâm khám chữa bệnh. Ở Mỹ, phạm vi hạn chế chỉ định ciprofloxacin nhiều đến mức việc dùng cho trẻ em gần như bị cấm, việc dùng cho người già được cân nhắc một cách tối đa.
Theo khuyến cáo của WHO, trường hợp viêm họng do liên cầu khuẩn rất dễ dẫn đến biến chứng tim, vẫn cho dùng penicillin tiêm bắp; trường hợp viêm phổi - một bệnh rất dễ dẫn đến tử vong cho người già, trẻ em ở thể nặng, vẫn dùng penicillin tiêm bắp, nếu không đáp ứng thì dùng cephalosporin.
Cũng dựa theo khuyến cáo của WHO, phác đồ điều trị nhiễm khuẩn hô hấp trẻ em [dưới 5 tuổi] ở nước ta qui định: nếu nhiễm khuẩn hô hấp cấp có viêm phổi nhưng không nặng cho dùng amoxicilin hay amoxicilin + acidclavulanic, nặng dùng penicilin tiêm bắp, rất nặng có thể cho dùng đến chloramphenicol, gentamycin tiêm.
Tại nước ta, việc dùng ciprofloxacin quá rộng rãi, nguy hiểm nhất là người dùng không tuân thủ qui chế kế đơn, tự ý mua dùng cho trẻ em và người già. Đây là điều đáng cảnh báo.
DS. Bùi Văn Uy
Suckhoedoisong.vn
Một trong những loại kháng sinh thường được sử dụng hiện nay đó là Ciprofloxacin. Chúng có khả năng ngăn ngừa sự tấn công và phát triển của các loại vi khuẩn gây bệnh. Đặc biệt, loại thuốc này được ưu tiên dùng trong trường hợp điều trị tình trạng nhiễm khuẩn nghiêm trọng. Vậy khi sử dụng loại thuốc này chúng ta nên lưu ý những vấn đề gì?
1. Tìm hiểu về thuốc Ciprofloxacin
Có lẽ nhiều bạn còn chưa biết thuốc Ciprofloxacin là gì và có công dụng như thế nào? Nhìn chung, chúng được xếp vào loại thuốc kháng sinh tổng hợp và nằm trong nhóm quinolone. Theo nghiên cứu, loại kháng sinh trên sở hữu phổ kháng khuẩn tương đối rộng. Chính vì thế, chúng có khả năng điều trị được nhiều bệnh khác nhau.
Một trong những loại kháng sinh thường dùng hiện nay đó là Ciprofloxacin.
Trong đó, ưu điểm lớn nhất của thuốc là khả năng ức chế enzyme DNA gyrase. Nhờ vậy, chỉ sau một khoảng thời gian ngắn sử dụng, bạn sẽ kiểm soát được tình trạng bệnh, đồng thời ngăn ngừa sự tấn công và phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
Chắc hẳn khá nhiều người thắc mắc không biết loại thuốc này có công dụng chính là gì? Thông thường, kháng sinh trên được chỉ định dùng trong trường hợp bệnh nhân bị vi khuẩn tấn công và gây ra tình trạng nhiễm trùng. Ngoài ra, người ta sẽ không dùng chúng nhằm mục đích điều trị bệnh do vi rút gây nên. Đây là kiến thức cơ bản chúng ta cần nắm được trước khi sử dụng thuốc.
Ngoài ra, giống các loại kháng sinh khác, bạn chỉ nên sử dụng liều lượng vừa đủ. Nếu không tuân thủ theo chỉ định, thuốc sẽ không đem lại hiệu quả, ngược lại việc điều trị của bạn sẽ gặp khó khăn.
Người bị nhiễm khuẩn do sự tấn công của vi khuẩn thường sử dụng loại thuốc kể trên.
2. Một số dạng thuốc Ciprofloxacin thường gặp
Có lẽ, người bệnh không chỉ quan tâm tới công dụng mà còn mong muốn tìm hiểu liều lượng của Ciprofloxacin thuốc là bao nhiêu và phù hợp cho đối tượng bệnh nhân như thế nào?
Với công dụng tuyệt vời, chúng được sử dụng như một thành phần hoạt chất ở trong rất nhiều loại thuốc.
Đối với loại thuốc này, các bác sĩ thường sử dụng trong việc điều trị tình trạng nhiễm khuẩn. Đặc biệt, chúng phát huy tác dụng rất tốt với các bệnh nhân bị nhiễm khuẩn hệ hô hấp, tiêu hóa hoặc là nhiễm khuẩn tai mũi họng,… Bạn nên đi khám và thực hiện theo đơn thuốc chỉ định của bác sĩ để đảm bảo việc điều trị đạt hiệu quả cao.
Bên cạnh đó, với những bệnh nhân bị nhiễm khuẩn nghiêm trọng, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng loại thuốc với liều lượng cao hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý sử dụng bừa bãi, tránh tình trạng kháng thuốc.
Mỗi liều lượng khác nhau sẽ phù hợp với tình trạng bệnh khác nhau.
Đối với loại thuốc với thành phần hoạt chất có chứa Ciprofloxacin 0,3%, ta thường thấy chúng xuất hiện trong các loại thuốc dùng để nhỏ mắt, nhỏ tai. Trong đó, bệnh nhân gặp tình trạng viêm kết mạc, viêm hoặc loét giác mạc, và viêm tai thường được yêu cầu sử dụng thuốc có chứa thành phần trên. Chúng góp phần tăng hiệu quả điều trị, kiểm soát tình trạng bệnh tương đối tốt.
3. Cách sử dụng thuốc kháng sinh an toàn và hiệu quả
Có lẽ chúng ta cũng hiểu, thuốc kháng sinh là con dao hai lưỡi, nếu biết sử dụng đúng cách tình trạng sức khỏe của bệnh nhân sẽ được cải thiện. Ngược lại, khi bạn dùng quá liều hoặc không đủ liều, chúng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Chính vì thế bạn nên tìm hiểu thật kỹ về cách sử dụng của loại thuốc kể trên.
Tùy từng bệnh nhân với những tình trạng khác nhau, các bác sĩ sẽ nghiên cứu và chỉ định liều lượng phù hợp. Thông thường, bạn sẽ sử dụng thuốc 2 lần trong ngày, đó là buổi sáng và buổi tối. Tốt nhất, chúng ta nên dùng sau 12 tiếng sử dụng trước đó nhằm đảm bảo thuốc phát huy tối đa tác dụng.
Khi sử dụng, chúng ta nên chắc chắn dùng một lượng thành phần Ciprofloxacin đủ để có tác dụng lên vi khuẩn và kéo dài trong khoảng thời gian thích hợp.
Bạn cần uống thuốc đúng liều lượng.
Ngoài ra, một số hoạt chất khác có thể ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của thuốc kháng sinh kể trên. Các bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn kỹ càng hơn, tránh kết hợp những loại thuốc gây giảm hiệu quả khi sử dụng.
Nếu như bạn sử dụng thuốc nhỏ mắt, nhỏ tai có chứa thành phần thuốc, mỗi lần chúng ta chỉ nên nhỏ 1 - 2 giọt. Những bệnh nhân có tình trạng bệnh nghiêm trọng thì được bác sĩ chỉ định nhỏ thuốc sau khoảng 15 - 30 phút. Sau khi tình trạng bệnh có dấu hiệu thuyên giảm, bạn nên giảm tần suất sử dụng thuốc. Với mỗi bệnh khác nhau, liều lượng cũng sẽ thay đổi, bệnh nhân hãy hỏi kĩ bác sĩ trước khi dùng nhé!
4. Các loại thực phẩm không nên dùng khi điều trị bằng kháng sinh
Đặc biệt, bệnh nhân nên lưu ý về các loại thực phẩm nên và không nên sử dụng trong quá trình điều trị bằng thuốc kháng sinh. Theo nghiên cứu, thuốc Ciprofloxacin sẽ trở nên kém hiệu quả hơn nếu bạn dùng chung với món ăn chứa nhiều canxi trong bữa ăn chính. Một số thực phẩm bạn nên lưu ý trước khi ăn/ uống có thể kể đến như: sữa, sữa chua và một số loại hoa quả quen thuộc.
Hy vọng rằng bạn sẽ điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống của mình thật hợp lý giúp thuốc phát huy tối đa tác dụng. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, đừng ngại hỏi ý kiến bác sĩ bạn nhé!
5. Một số tác dụng phụ thường gặp trong quá trình điều trị
Trong quá trình điều trị bằng thuốc Ciprofloxacin, chắc chắn bạn không thể tránh khỏi một số triệu chứng, tác dụng phụ không mong muốn. Vậy những triệu chứng thường gặp là gì?
Một số tác dụng phụ mà bệnh nhân có thể gặp phải đó là: cơ thể mệt mỏi, hay có cảm giác buồn nôn, đau đầu, chóng mặt,… Bên cạnh đó, tinh thần, tâm lý của người bệnh có thể cũng bị ảnh hưởng ít nhiều, ví dụ như dễ bị kích động hoặc lo lắng, stress. Ngoài ra, bạn cũng rất dễ rơi vào tình trạng khó ngủ, trằn trọc buổi đêm. Tuy nhiên, các triệu chứng này không quá nghiêm trọng, bạn hãy yên tâm điều trị.
Nếu gặp các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn thì bệnh nhân không cần quá lo lắng.
Nếu không may gặp phải những vấn đề như ngất, nhịp tim nhanh, phát ban, khó thở hoặc các triệu chứng cực kỳ nghiêm trọng, bạn hãy dừng sử dụng thuốc ngay lập tức. Đồng thời, bệnh nhân cần được đưa tới các cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ thăm khám, xử lý. Đây là các triệu chứng rất nghiêm trọng và chúng ta không thể chủ quan.
Thuốc Ciprofloxacin thực sự là liều thuốc hữu hiệu trong việc điều trị bệnh do vi khuẩn gây nên. Trước khi dùng, bạn phải nắm được cách dùng, liều lượng phù hợp để đảm bảo thuốc phát huy tác dụng tối đa. Đặc biệt, loại thuốc này nên sử dụng theo những chỉ định của bác sĩ bạn nhé!