Song Tử - Đối thoại: là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hay nhiều người. - Vai trò: làm cho câu chuyện sống động như trong cuộc sống. Ví dụ: Mẹ tôi nói: – Con hãy nghỉ ngơi vài hôm, đi thăm các nhà bà con một chút rồi cùng mẹ con mình lên đường. – Vâng. [Cố hương – Lỗ Tấn] - Độc thoại: là lời nói không nhằm vào ai đó hoặc nói với chính mình. [phái trước có dấu ghạch đầu dòng]. - Vai trò: bộc lộ trực tiếp thái độ, cảm xúc, tâm lí của nhân vật. Ví dụ: Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: – Hà nắng gớm, về nào…. [Làng – Kim Lân] - Độc thoại nội tâm: là lời độc thoại không cất lên thành lời [không có dấu ghạch đầu dòng]. - Vai trò: dễ đi sâu vào việc khám phá nội tâm nhân vật. Ví dụ: Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lãi cứ giàn ra, Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… [Làng – Kim Lân]
Ma Kết a. Đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp [mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng]. b. Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng, còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm. - Ví dụ về đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm:
[...] Tôi cất giọng véo von:
Cái Có, cái Vạc, cái Nông
Ba cái cùng béo, vặt lông cái nào?
Vặt lông cái Cốc cho tao
au nấu, tạo nướng, tạo xào, tao ăn.
Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật nảy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần lại chị mới trợn mắt,giương cánh lên, như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hàng tôi, hỏi:
- Đứa nào cạnh khóe gì tạo thế? Đứa nào cạnh khóe gì tạo thế?
Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ. Bụng nghĩ thú vị: "Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nỗi vào tổ tao đâu!".
[Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí, Ngữ văn 6, tập hai].
Trả lời 15:54 01/10Đen2017 - Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự. - Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp [mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng]. - Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm. - Ví dụ về đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong tác phẩm Làng, khi nói về tin ông Hai nghe làng theo giặc: “Có người hỏi: - Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà? - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! Ông Hai trả tiền nước đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào… Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe thấy rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: - Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát! Ông Hai cúi gặm mặt xuống mà đi! Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra gường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ tràn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làm Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta hắt hủi rẻ rúng đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu? …
Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng mày ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đổ đốn đến thế được. Ông kiểm điểm từng người trong óc. Không mà, họ toàn là những người có tinh thần cả mà. Họ đã ở lại làng, quyết tâm một sống, một chết với giặc, có đời nào lại can tâm làm điều nhục nhã ấy!”
[Kim Lân – trích Làng]
Trả lời 15:53 01/10Việc làm Tư vấn
Nếu bạn còn chưa biết độc thoại là gì hay chưa thể phân biệt được những khái niệm về các hình thức thoại của nhân vật văn học thì cùng tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!
Độc thoại trước hết là một hình thức thể hiện tâm tư, tình cảm quan trọng của nhân vật trong các tác phẩm văn bản tự sự. Độc thoại là hình thức bộc bạch lời lẽ của một nhân vật nào đó thành lời trong tình huống tự nói chuyện với chính mình hoặc nhân vật là ai đó do bản thân nhân vật tự tưởng tượng ra. Nhìn chung, độc thoại được phân biệt rất rõ ràng với hình thức đối thoại và độc thoại nội tâm mà tác giả có thể sử dụng rất nhiều cho nhân vật trong tác phẩm văn học tự sự của mình.
Hình thức độc thoại thường được thể hiện dưới dạng gạch đầu dòng khi nhân vật trong tác phẩm tự sự của mình cất tiếng nói.
Khái niệm về độc thoại mặc dù khá phổ biến nhưng nhiều người vẫn chưa thể phân biệt được khái niệm này với những khái niệm khác như đối thoại và độc thoại nội tâm, đặc biệt là hình thức độc thoại nội tâm.
Về nội dung:
- Đối thoại là hình thức đối đáp giữa hai hay nhiều nhân vật trong một cuộc hội thoại trong tác phẩm tự sự của mình. Hình thức đối thoại được thể hiện ra thành lời khi nhân vật cất tiếng nói.
- Độc thoại cũng là hình thức đối đáp nhưng là với chính bản thân mình hoặc ai đó trong tưởng tượng được hư cấu tạo dựng lên. Hình thức độc thoại cũng được thể hiện cất tiếng ra thành lời khi nhân vật nói chuyện.
- Độc thoại nội tâm cũng là hình thức đối đáp với chính bản thân mình hoặc ai đó trong tưởng tượng, hư cấu nhưng không thể hiện ra thành lời nói mà được thể hiện trong suy nghĩ trong đầu và trong lòng.
Về hình thức:
- Đối thoại được thể hiện dưới dạng gạch đầu dòng cho từng lời nói của nhân vật đối đáp lại nhau
- Độc thoại cũng tương tự đối thoại, được thể hiện trên từng gạch đầu dòng nhưng chỉ là của nhân vật đang độc thoại
- Đối thoại nội tâm thì không như vậy, được thể hiện thành từng câu văn trong ngoặc kép hoặc in nghiêng để thể hiện đây là suy nghĩ của nhân vật và không được cất ra thành lời nói
2. Lợi ích của việc sử dụng hình thức độc thoại trong tác phẩm tự sự
2.1. Không phải là một cuộc đối thoại thông thường
Khác với đối thoại, độc thoại lại là hình thức giao tiếp, trò chuyện với chính bản thân mình hoặc một ai đó mà do họ tự tưởng tượng ra. Vì vậy, khi tác giả sử dụng và để cho nhân vật của chính mình nói độc thoại thì đây không phải là một cuộc đối thoại thông thường. Đây là một cuộc hội thoại có nhiều tầng lớp ý nghĩa và thể hiện được chiều sâu trong nội tâm nhân vật rất nhiều.
Đã bao giờ bạn tự hội thoại và tự đưa ra các câu hỏi cho chính bản thân mình hay chưa? Những lúc như vậy, bạn sẽ cảm thấy như thế nào? Rất sâu sắc đúng không nào? Nhân vật độc thoại cũng vậy. Khi họ phải đối mặt với chính bản thân mình qua một chiếc gương hay đơn thuần là sự phản chiếu của họ, họ tự nói với chính mình những suy nghĩ, tâm tư, tình cảm của chính mình thì đây không phải là một trò chuyện thông thường mà mang tính nghệ thuật rất cao. Qua đó, nó có thể toát lên nhiều điều mà tác giả đang muốn gửi gắm tới độc giả.
2.2. Thể hiện tâm tư, tình cảm của nhân vật
Nếu như đối thoại là một hình thức thể hiện được cảm xúc của nhân vật qua những thái độ, cử chỉ một cách tự nhiên khi tiếp xúc với một ai đó hay độc thoại nội tâm là khi cảm xúc được che giấu một cách thầm kín và chỉ được toát lên qua suy nghĩ, tâm tư củ một nhân vật nào đó, thì độc thoại lại không hề như vậy.
Độc thoại là hình thức thể hiện rất chân thật tâm tư, tình cảm của nhân vật một cách trực quan nhất cũng là cách để độc giả nắm rõ được những suy nghĩ, tâm tư của nhân vật. Đỉnh cao của sự thể hiện tình cảm, suy nghĩ của nhân vật là khi nhân vật đó tự đối diện với chính bản thân mình và nói với chính bản thân mình. Tuy nhiên, hình thức độc thoại phần nào còn cho thấy sự bế tắc của nhân vật khi mà dù cho đưa ra những câu hỏi cho bản thân nhưng lại không hề có câu trả lời cho chính bản thân mình.
2.3. Biểu lộ rõ những điều mà tác giả muốn gửi gắm nhiều hơn
Đôi khi những nhân vật trong các tác phẩm tự sự lại chính là bản sao của các tác giả để họ có thể thoải mái bộc lộ những tâm tư, tình cảm, nỗi đau của họ một cách gián tiếp. Chính vì vậy, độc thoại cũng là một trong những hình thức biểu lộ rõ những điều mà các tác giả của các tác phẩm tự sự mong muốn gửi gắm tới độc giả của mình.
Đó có thể là những cảm xúc đau đớn, bế tắc, vô vọng, ngăn cản, mâu thuẫn với chính bản thân mình. Đó có thể là những lời động viên bản thân không được bỏ cuộc, phải cố gắng theo đuổi nhiều hơn nữa. Hoặc đó có thể là nỗi nhớ, những mất mát về một ai đó, một nơi nào đó mà nhân vật luyến tiếc, tiếc nuối mong muốn hàn gắn,… Có rất nhiều điều mà tác giả muốn gửi gắm tới độc giả của mình, là những bài học bổ ích, là những lời khuyên mà cách tốt nhất chính là lựa chọn để cho nhân vật của chính mình tự độc thoại với chính bản thân nhân vât.
2.4. Làm cho câu chuyện thêm tính triết lí cao
Khác với đối thoại chỉ đơn thuần là cuộc trò chuyện qua lại của hai nhân vật nên khiến cho mọi lời nói trở nên khách quan cũng như giảm bớt độ tin tưởng, tính triết lí lại thì hình thức độc thoại lại khiến cho câu chuyện tăng thêm tính triết lí cao. Như vậy, tác giả mới có thể tạo dựng được các bài học từ câu chuyện tăng tính thuyết phục cũng như lấy được sự đồng cảm, yêu thương từ phía độc giả dành cho nhân vật của mình.
Đây có thể nói là một cách hay một hình thức nghệ thuật, một biện pháp văn học rất hữu dụng dành cho nhân vật và tác phẩm tự sự của mình để từ đó tăng giá trị triết lí cao hơn nữa.
3. Những dấu hiệu thể hiện một nhân vật tự sự đang độc thoại
3.1. Dấu gạch đầu dòng
Như chúng tôi đã đề cập ở phía trên thì cả hai hình thức đối thoại và độc thoại đều có sử dụng dưới dạng hình thức gạch đầu dòng. Vì vậy, đây cũng được cho là dấu hiệu của việc nhân vật đang được tác giả nhắc đến đang độc thoại. Tuy nhiên, các độc giả cũng nên dựa vào các dấu hiệu khác để khẳng định đây là hình thức độc thoại nhé!
Việc sử dụng dấu gạch đầu dòng trước hết là để phân biệt với hình thức độc thoại nội tâm. Sau đó, đây là biểu hiện của việc nhân vật đang cất tiếng ra thành lời chứ không đơn thuần là chỉ suy nghĩ và không thể hiện nó ra thành lời nói khiến cho độc giả phải tự tìm hiểu, suy nghĩ hay khó hiểu nhân vật đang trải qua những cảm xúc, khó khăn gì. Do đó, nếu bạn muốn xác định đây có phải là độc thoại hay không, hãy thử xem nó có dấu gạch đầu dòng ở đầu câu nói hay không nhé!
3.2. Đối tượng hội thoại
Kế tiếp đó, nếu bạn muốn chắc chắn hơn rằng nhân vật đó đang sử dụng hình thức độc thoại để thể hiện suy nghĩ, tâm tư của chính mình thì hãy xét đến đối tượng hội thoại. Đối thoại là hình thức mà có hai hay nhiều nhân vật trở lên trong một cuộc hội thoại và cất tiếng thành lời. Vì vậy, đối thoại khi được sử dụng sẽ có những câu những chữ như nhân vật A, nhân vật B, nhân vật C,… nói. Dấu hiệu này để độc giả phân biệt được với hình thức độc thoại.
Độc thoại thì là hình thức nói chuyện và giao tiếp với chính bản thân mình hoặc nhân vật do mình tự tưởng tượng ra nên hầu như không có các chú thích phức tạp được để cập ở phía trên. Chính vì vậy, độc giả hãy xác định thật chi tiết và chính xác nhất xem các tác giả có chú thích lời nói của các nhân vật hay không nhé. Nếu không có chú thích thì rất có thể nhân vật đó đang độc thoại vơi chính mình đó.
3.3. Hoàn cảnh hội thoại
Hoàn cảnh hội thoại cũng là một yếu tố trở thành dấu hiện để các độc giả xác định được nhân vật đó có đang độc thoại hay đối thoại hay độc thoại nội tâm. Nhìn chung, hoàn cảng hội thoại khi nhân vật được đặt trong để độc thoại thường là những hoàn cảnh mà nhân vật đó chi có một mình, thường là rơi vào cảm xúc, tâm trạng thê lương nhất, nhớ nhung da diết, không nguôi, ăn năn, hối hận, thất vọng và có thể tìm đến cái chết. Vì vậy, có thể kết luận hầu hết các hoàn cảnh độc thoại của nhân vật được gây dựng lên thường là hoàn cảnh đơn độc, một mình và rất tiêu cực, bi đát, éo le.
3.4. Mục đích hội thoại
Mục đích hội thoại cũng là dấu hiệu mà thể hiện được nhân vật đó có đang độc thoại hay không vì phần lớn tác giả sẽ sử dụng hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm để thể hiện chiều sâu trong tâm trạng, tâm tư, tình cảm của nhân vật thay vì đối thoại. Do đó, thường khi nhân vật rơi vào các nút thắt của câu chuyện hoặc đỉnh điểm của nhân vật sẽ thường độc thoại hoặc độc thoại nội tâm. Khi đó, các độc giả hãy xem xét thêm các dấu hiệu khác để xác định chính xác nhất có thể nhé!
Chúc các bạn học tốt và thành công!