< Bài 5 PRÔTÊIN KIẾN THỨC cơ BẢN Prôtêin là đại phân tử hữu cơ có cấu tạo gồm các dơn phân là các axit amin. Prôtêin có thể có tối da 4 bậc cấu trúc khác nhau. Cấu trúc của prôtêin quy định chức năng của nó. Khi cấu trúc không gian bị phả vd thì prôtêin sẽ bị mất chức năng. Trong số các đại phân tử hữu cơ thì prôtêỉn có cấu trúc và chức năng da dạng nhất. Prôtêin có các chức năng như: cấu trúc, giá đỡ, xúc tác, bảo vệ, cấu tạo, vận dộng, thụ thể, dự trữ các axỉt amin,... A. PHẦN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN ▼ Tại sao chúng ta lại cần ăn prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau? Trả lời: Chúng ta cần ăn prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau để cơ thể được cung cấp đầy đủ những loại prôtêin khác nhau đảm nhận những chức năng khác nhau cho nhu cầu của cơ thể. B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP Nêu các bậc cấu trúc của prôtêin. Trả lời: Các bậc cấu trúc của prôtêin có 4 bậc: Cấu trúc bậc một: Các axit amin liên kết với nhau tạo nên một chuỗi các axit amin gọi là chuỗi pôlipeptit. Cấu trúc bậc 1 của một phân tử prôtêin chính là trình tự sắp xếp đặc thù của các loại axit amin trong chuỗi pôlipeptit. Phân tử prôtêin phức tạp bao gồm nhiều chuỗi pôlipeptit với số lượng axit amin rất lớn. Cấu trúc bậc hai: Chuỗi pôlipeptit sau khi được tổng hợp ra không tồn tại ở dạng mạch thẳng mà chúng co xoắn lại hoặc gấp nếp tạo cấu trúc bậc 2. Cấu trúc bậc ba: Chuỗi pôlipeptit ở dạng xoắn hoặc nếp gấp tiếp tục co xoắn tạo nên cấu trúc không gian 3 chiều đặc trưng được gọi là cấu trúc bậc 3. Nhiệt độ cao, pH,... phá hủy cấu trúc không gian 3 chiều của prôtêin [prôtêin biến tính] làm chúng mất chức năng. Cấu trúc bậc bôn: Khi một prôtêin được cấu tạo từ 1 vài chuỗi pôlipeptit thì các chuỗi pôlipeptit liên kết với nhau theo một cách nào đó tạo nên cấu trúc bậc 4. Nêu một vài loại prôtèin trong tế bào người và cho biết các chức năng của chúng. Trả lời: Một vài loại prôtêin trong tế bào người như: Côlagen tham gia cấu tạo mô liên kết. Cazêin dự trữ các axit amin. Hêmôglôbin vận chuyển các chất. Các enzim xúc tác phản ứng sinh hóa. Các thụ thể trong tế bào thu nhận thông tin. Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, tliịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng rất khác nhau về nhiều đặc tính. Dựa vào kiến thức trong bài, em hãy cho biết sự khác nhau đó là do đâu? Trả lời: Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà, thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng có rất nhiều đặc tính khác nhau. Sự khác nhau đó là do trình tự sắp xếp đặc thù của các loại axit amin trong chuỗi pôlipeptit ở cấu trúc bậc 1 của mỗi loại prôtêin. CÂU HỎI BỔ SUNG Tại sao khi nhiệt độ ca thể lên cao trên 42°c [sốt cao] mà không có biện pháp hạ nhiệt độ thì bệnh nhân sẽ chết? Trả lời: Khi bị sốt cao trên 42°c mà không có biện pháp hạ nhiệt thì bệnh nhân sẽ chết, vì prôtêin của người chỉ thực hiện chức năng một cách tot nhất [do có cấu hình không gian tối ưu] ở nhiệt độ bình thường của cơ thể [37°C]. Khi nhiệt độ tăng lên 42°c làm cấu trúc không gian của prôtêin bị phá vỡ, prôtêin bị mất chức năng sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Giải Sinh Học Lớp 10 [Ngắn Gọn]
- Sách Giáo Viên Sinh Học Lớp 10
- Giải Sinh Học Lớp 10 Nâng Cao
- Sách Giáo Viên Sinh Học Lớp 10 Nâng Cao
- Sách Bài Tập Sinh Học Lớp 10
Giải Bài Tập Sinh Học 10 – Bài 5: Protêin giúp HS giải bài tập, cung cấp cho học sinh những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, mọi hoạt động sống của con người và các loại sinh vật trong tự nhiên:
Trả lời câu hỏi Sinh 10 Bài 5 trang 25: Tại sao chúng ta cần ăn prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau?
Lời giải:
Prôtêin là một đại phân tử hữu cơ có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự sống. Đơn vị cấu tạo nên prôtêin là các axit amin. Có khoảng 20 loại axit amin tham gia cấu tạo prôtêin. Cơ thể người không tự tổng hợp được tất cả các axit amin mà phải lấy từ bên ngoài. Khi prôtêin được đưa vào sẽ được các enzim phân giải thành các axit amin để hấp thụ tạo ra các loại prôtêin đặc thù cho cơ thể người. Tuy nhiên, mỗi loại thực phẩm chỉ chứa một số loại axit amin nhất định nên để cung cấp được tất cả axit amin cần cho tổng hợp prôtêin thì cần bổ sung từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau.
Bài 1 [trang 25 sgk Sinh học 10]: Nếu cấu trúc bậc 1 của protein bị thay đổi, ví dụ axit amin này bằng axit amin khác thì chức năng của protein có bị thay đổi không? Giải thích.
Lời giải:
Nếu cấu trúc bậc 1 của protein bị thay đổi, ví dụ axit amin này bằng axit amin khác thì chức năng của protein có bị thay đổi, vì:
– Cấu trúc bậc 1 của protein là trình tự sắp xếp đặc thù của các axit amin trong chuỗi polipeptit.
– Khi axit amin của cấu trúc bậc 1 bị thay đổi thì nó sẽ làm thay đổi cấu trúc bậc 2, bậc 3 và bậc 4.
– Khi cấu trúc không gian 3 chiều đặc trưng của prôtêin ở cấu trúc bậc 3 bị thay đổi thì prôtêin đó sẽ mất đi hoạt tính, mất hoặc biến đổi chức năng sinh học.
Bài 2 [trang 25 sgk Sinh học 10]: Nêu một vài loại protein trong tế bào người và cho biết các chức năng của chúng.
Lời giải:
Trong cơ thể người có rất nhiều loại protein khác nhau như: colagen, prôtêin histon, hêmôglôbin, các kháng thể, insulin, các enzim, các thụ thể trong tế bào,… chúng có nhiều chức năng quan trọng:
– Colagen: tham gia cấu tạo các mô liên kết.
– Hêmôglôbin : hấp thu, vận chuyển, giải phóng O2 CO2
– Prôtêin histon: cấu tạo nên chất nhiễm sắc tạo nên nhiễm sắc thể – vật chất mang thông tin di truyền.
– Hoocmon Insulin: điều hòa lượng đường trong máu.
– Kháng thể, Inteferon: bảo vệ cơ thể chống tác nhân gây bệnh.
Bài 3 [trang 25 sgk Sinh học 10]: Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ protein nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính. Dựa vào kiến thức trong bài, em hãy cho biết sự khác nhau đó là do đâu?
Lời giải:
Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính. Sự khác nhau đó là do:
Các loại protein đều được cấu tạo từ 20 loại axit amin. Tuy nhiên các số lượng, thành phần và trật tự sắp xếp các axit amin của các chuỗi polipeptit khác nhau là khác nhau. Do vậy cấu trúc không gian 3 chiều của các loại protein cũng khác nhau, làm nên những đặc tính khác nhau của mỗi loại cấu trúc cơ thể được cấu tạo từ protein.
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Giải Sinh Học Lớp 10
- Sách Giáo Viên Sinh Học Lớp 10
- Giải Sinh Học Lớp 10 Nâng Cao
- Sách Giáo Viên Sinh Học Lớp 10 Nâng Cao
- Sách Bài Tập Sinh Học Lớp 10
Giải Bài Tập Sinh Học 10 – Bài 5: Protêin giúp HS giải bài tập, cung cấp cho học sinh những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, mọi hoạt động sống của con người và các loại sinh vật trong tự nhiên:
Trả lời câu hỏi Sinh 10 Bài 5 trang 25: Tại sao chúng ta lại cần ăn prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau.
Trả lời:
Vì cơ thể người không tự tổng hợp được tất cả các axit amin mà phải lấy từ bên ngoài. Khi Pro được đưa vào sẽ được các enzim phân giải thành các axit amin để hấp thụ tạo ra loại protein đặc thù cho cơ thể người. Mỗi loại thực phẩm chỉ chứa một số loại axit amin nhất định nên để cung cấp được tất cả axit amin cần cho tổng hợp protein thì cần bổ sung từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau.
Câu 1 trang 25 Sinh học 10: Nếu cấu trúc bậc 1 của prôtêin bị thay đổi, ví dụ axit amin này bằng axit amin khác thì chức năng của prôtêin có bị thay đổi không? Giải thích.
Trả lời:
– Nếu cấu trúc bậc 1 của protein bị thay đổi, ví dụ axit amin này bằng axit amin khác thì chức năng của protein đó có thể bị thay đổi.
– Vì khi thay đổi thế axit amin sẽ tạo nên 1 protein khác, 2 protein này có thể cùng hoặc khác nhau về chức năng.
Câu 2 trang 25 Sinh học 10: Nêu một vài loại prôtêin trong tế bào người và cho biết các chức năng của chúng.
Trả lời:
– Prôtêin trong cơ thể người có rất nhiều loại [côlagen, prôtêin hêmôglôbin, kháng thể, các enzim, các thụ thể trong tế bào….].
– Côlagen tham gia cấu tạo nên các mô liên kết cấu tạo nên tế bào và cơ thể. Hêmôglôbin có vai trò vận chuyển O2 và CO2. Prôtêin histon cấu tạo nên chất nhiễm sắc. Hoocmôn insulin điều hòa lượng đường trong máu. Kháng thể, inteferon bảo vệ cơ thể chống tác nhân gây bệnh.
Câu 3 trang 25 Sinh học 10: Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính. Dựa vào kiến thức trong bài, em hãy cho biết sự khác nhau đó là do đâu?
Trả lời:
Cơ thể sinh vật đều được cấu tạo từ hơn 20 loại axit amin khác nhau. Các axit amin này được sắp xếp khác nhau, thành phần khác nhau và số lượng khác nhau sẽ tạo ra vô số prôtêin khác nhau về cấu trúc và chức năng. Do vậy nên tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ prôtêin nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính.