-CTĐGN là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.
Đang xem: Công thức phân tử
2. Cách thiết lập CTĐGN:
– Gọi CTĐGN của hợp chất đó là: CxHyOz[x, y, z: Số nguyên tối giản]
– Lập tỉ lệ:
hay
* Ví dụ: đốt cháy hoàn toàn 0,6 gam một hợp chất hữu cơ A thu được 0,448 lít khí CO2[đktc] và 0,36 gam nước. Xác định công thức đơn giản nhất của A
Đặt CTĐGN của A là CxHyOz
;
mO= 0,6 – 0,02.12 – 0,04.1 = 0,32 gam
Ta có: x : y : z = 0,02 : 0,04 : 0,02 = 1 : 2 : 1
⇒ CTĐGN là: CH2O
II. Công thức phân tử:
1. Định nghĩa:
-CTPT là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử
2. Mối quan hệ giữa CTPT và CTĐGN:
* Công thức thực nghiệm: có dạng [CTĐGN]n. Thay n = 1, 2, 3.. thu được CTPT.
VD: – Công thức đơn giản nhất là CH2O
⇒ Công thức thực nghiệm là [CH2O]n.
Với n=1: CTPT là CH2O
n=2: CTPT là C2H4O2
3. Cách thiết lập CTPT của HCHC:
a. Thông qua CTĐGN:
– [CaHbOc]n⇒ M = [12a + 1b + 16c].n
– Với a, b, c đã biết kết hợp M, tính được n ⇒ CTPT
b. Dựa vào thành phần trăm về khối lượng các nguyên tố:
* Xét sơ đồ: CxHyOz→ xC + yH + zO.
Klg [g] M[g] 12x y 16z
READ: Nghĩa Của Từ On Account Of Là Gì ? Cách Sử Dụng Chính Xác Nhất
%m 100% %C %H %O
* Từ tỉ lệ:
c. Tính trực tiếp từ khối lượng sản phẩm đốt cháy:
CxHyOz+ [x+y/4–z/2]O2→ xCO2+ y/2H2O
1mol x mol y/2mol
nA nCO2 nH2O
;
Biết MA; x; y →12x+1y+16z = MA
⇒
B. Bài tập
1. Dạng 1:Tìm công thức đơn giản chất
Công thức đơn giản nhất [CTĐGN] là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.
Nói cách khác, CTĐGN của chất hữu cơ CxHyOzlà tỉ lệ nguyên tối giản x : y : z.
Thiết lập công thức đơn giản nhất:
2. Dạng 2:Tìm công thức phân tử
Công thức phân tử [CTPT] là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.
Với chất X có CTĐGN là CxHyOz.⇒ Công thức thực nghiệm [CxHyOz]n[với n = 1, 2, 3,…]
Xác định được n ta có CTPT.
a.Xác định CTPT theoCTĐGN:
B1: Xác định CTĐGN
B2: Xác định hệ số n của CTTN. Thông thường n có thể tìm thông qua M
M được xác định theo 2 cách:
– Tính theo khối lượng và số mol:
– Tính theo tỉ khối:
;
b. Xác định CTPT theo phần trăm khối lượng:
Chất X có khối lượng mol M, CTPTCxHyOz
c.Xác định CTPT theo phần trămsố mol.
Chất X có CTPTCxHyOz, khi đó:
3. Vận dụng:
VD1:Hợp chất X có %C = 54,54% ; %H = 9,1%, còn lại là oxi. Khối lượng phân tử của X bằng 88. CTPT của X là
A. C4H10O. B.
Xem thêm: Liên Bỉnh Phát : Ba Xuất Gia Đi Tu, Phải Đón Mẹ Lên Ở Cùng, Liên Bỉnh Phát
C5H12O. C. C4H10O2. D. C4H8O2.
Lời giải:
GọiCTPTcủa X là CxHyOz
;
⇒ Đáp án D.
VD2:Khi đốt 1 lít khí X cần 6 lít O2thu được 4 lít CO2và 5 lít hơi H2O [các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất]. CTPT của X là
A. C4H10O. B. C4H8O2. C. C4H10O2. D. C3H8O.
Lời giải:
Ở cùng điều kiện T, P thì tỉ lệ thể tích tương đương tỉ lệ số mol. Nói cách khác đốt 1 mol X cần 6 mol O2thu được 4 mol CO2và 5 mol H2O.
Xem thêm: Bảng Tra Cung Khảm Là Gì ? Bảng Tra Cung Mệnh Và Niên Mệnh Cung Khảm Là Gì
Gọi CTPT của X làCxHyOz
;
;
⇒ Đáp án A.
VD3:Đốt cháy hoàn toàn 0,6 gam hợp chất hữu cơ X rồi cho sản phẩm cháy qua bình đựng dung dịch Ca[OH]2dư thấy có 2 gam kết tủa và khối lượng bình tăng thêm 1,24 gam. Tỉ khối của X so với H2bằng 15. CTPT của X là
Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: tin tổng hợp
I. Công thức cấu tạo
1. Khái niệm
Công thức cấu tạo biểu diễn thứ tự và cách thức liên kết [liên kết đơn, liên kết bội] của các nguyên tử trong phân tử.
2. Các loại công thức cấu tạo
a, Công thức cấu tạo khai triển
Biểu diễn trên mặt phẳng giấy tất cả các liên kết.
b, Công thức cấu tạo thu gọn
Các nguyên tử, nhóm nguyên tử cùng liên kết với một nguyên tử cacbon được viết thành một nhóm.
Hoặc:
Chỉ biểu diễn liên kết giữa các nguyên tử cacbon và với nhóm chức. Mỗi đầu một đoạn thẳng hoăc điểm gấp khúc ứng với một nguyên tử cacbon; không biểu thị số nguyên tử hiđro liên kết với mỗi nguyên tử cacbon.
II. Thuyết cấu tạo hóa học
1. Nội dung
Gồm các luận điểm chính sau:
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một thứ tự nhất định gọi là cấu tạo hóa học. Nếu thứ tự liên kết đó thay đổi sẽ tạo ra hợp chất khác.
Thí dụ: Ancol etylic và đimetyl ete đều có công thức phân tử C2H6O, nhưng chúng có cấu tạo hóa học khác nhau.
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị bốn. Nguyên tử cacbon không những có thể liên kết với nguyên tử của các nguyên tố khác mà còn liên kết với nhau tạo thành mạch cacbon [mạch vòng, mạch không vòng, mạch nhánh, mạch không
- Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử [bản chất, số lượng các nguyên tử] và cấu tạo hóa học [thứ tự liên kết các nguyên tử].
2. Ý nghĩa
Giải thích được hiện tượng đồng đẳng, hiện tượng đồng phân.
II. Đồng đẳng, đồng phân
1. Đồng đẳng
Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH2 nhưng có tính chất hoá học tương tự nhau là những chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng.
Các chất trong cùng dãy đồng đẳng có cấu tạo hóa học tương tự nhau nên có tính chất hóa học tương tự nhau.
2. Đồng phân
Những hợp chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là các chất đồng phân của nhau.
Có nhiều loại đồng phân: đồng phân cấu tạo [gồm đồng phân mạch cacbon, đồng phân loại nhóm chức, đồng phân vị trí liên kết bội hoặc nhóm chức,...] và đồng phân lập thể [đồng phân khác nhau về vị trí không gian của các nhóm nguyên tử].
IV. Liên kết hóa học và cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ
Liên kết hóa học thường gặp nhất trong phân tử các hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị. Liên kết cộng hóa trị được chia thành hai loại: liên kết xich ma [σ] và liên kết pi [π].
Sự tổ hợp liên kết σ với liên kết π tạo thành liên kết đôi hoặc liên kết ba.
1. Liên kết đơn
Liên kết đơn [hay liên kết σ] do một cặp electron chung tạo nên và được biểu diễn bằng một gạch nối giữa hai nguyên tử. Liên kết σ là liên kết bền.
2. Liên kết đôi
Liên kết đôi do 2 cặp electron chung giữa 2 nguyên tử tạo nên. Liên kết đôi gồm một liên kết σ và một liên kết π. Liên kết n kém bền hơn liên kết σ nên dễ bị đứt ra trong các phản ứng hóa học. Liên kết đôi được biểu diễn bằng hai gạch nối song song giữa hai nguyên tử.
Mỗi nguyên tử cacbon của liên kết đôi còn tạo được hai liên kết đơn với hai nguyên tử khác. Bốn nguyên tử liên kết trực tiếp với hai nguyên tử cacbon của liên kết đôi nằm trong cùng mặt phẳng với hai nguyên tử cacbon đó.
3. Liên kết ba
Liên kết ba do 3 cặp electron chung giữa 2 nguyên tử tạo nên. Liên kết ba gồm một liên kết σ và hai liên kết n. Liên kết ba được biểu diễn bằng ba gạch nối song song giữa hai nguyên tử.
Mỗi nguyên tử C của liên kết ba còn tạo được một liên kết đơn với một nguyên tử khác. Hai nguyên tử liên kết với hai nguyên tử cacbon của liên kết ba nằm trên đường thẳng nối hai nguyên tử cacbon.
Xem thêm Giải Hóa 11: Bài 22 . Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ