Thực phẩm chức năng uống cách nhau máy tiếng
|
Chuyển đến phần nội dung
Ngày càng nhiều người tin tưởng và lựa chọn sử dụng thực phẩm chức năng (TPCN). Tuy nhiên không ít người vẫn đang phân vân liệu TPCN có thật sự tốt như lời quảng cáo không? Sử dụng TPCN sao cho đúng và hiệu quả. Không cần dùng thực phẩm chức năng nếu bạn hoàn toàn khỏe mạnh Nếu phải dùng bất cứ loại thuốc nào, hãy tìm một lý do chính đáng. Theo các chuyên gia y tế, nếu bạn hoàn toàn khỏe mạnh không cần phải uống bất cứ một loại thuốc nào. Bởi thực phẩm chức năng vẫn là một loại thuốc, nó sẽ ít nhiều tác động đến cơ thể của bạn. Đối với những người có nguy cơ bị bệnh tim, tiểu đường do lối sống ít vận động, béo phì hay tiền sử gia đình có người mắc bệnh, bạn cần cân nhắc đến việc uống thuốc bổ sung bởi nó sẽ tác động tới tình trạng bệnh của bạn.  Cân nhắc khi uống thực phẩm chức năng hoặc thuốc bổ sung Khi muốn uống bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, bạn cần cân nhắc kỹ càng, giữa lợi ích và nguy cơ có thể mang đến cho cơ thể. Hãy nhớ rằng nhiều thuốc bổ sung có hoạt chất không khác gì việc bạn bổ sung nó qua thực phẩm với chế độ ăn uống hợp lý, khoa học. Không uống thuốc bổ vô thời hạn Không có một loại thuốc bổ hay thực phẩm chức năng nào dùng mãi mãi, từ ngày này sang tháng khác. TS. Moyad cho biết, theo các nghiên cứu hiện đại, các loại thuốc bổ nên được dùng với liều thấp nhất, với mức giá thấp nhất và có thời gian ngắn nhất. Với quy tắc này, người dùng thuốc sẽ không bị phụ thuộc quá nhiều vào thuốc hoặc trở nên nghiện các loại thuốc bổ, thay vào đó họ có thể tập trung vào việc thay đổi lối sống, trong đó bao gồm cả chế độ ăn uống lành mạnh giúp bổ sung những dưỡng chất còn thiếu cho cơ thể. Tuy nhiên có những loại thuốc có thể giúp ngăn ngừa tái phát ung thư hoặc ngăn ngừa bệnh tật được bác sĩ kê đơn, người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị Không phải cứ thuốc đắt mới tốt Hầu hết các loại thuốc bổ, thực phẩm chức năng đều được bán ra với giá thành khá cao, trong đó phần nhiều là được cấp bằng sáng chế. Nói cách khác, nếu bạn đang trả rất nhiều tiền cho một loại thực phẩm chức năng đắt đỏ, chưa chắc nó đã tốt hơn những loại thuốc bổ sung có hoạt chất tương tự nhưng rẻ tiền Xem xét nhãn thuốc trước khi mua Khi mua bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào, cần nhớ xem xét kỹ nhãn bao bì và hướng dẫn sử dụng của thuốc. Bởi trong hướng dẫn sử dụng bao giờ cũng có những khuyến cáo với người dùng, như thuốc có dùng cho người bệnh tim, người đang mang thai, trẻ em hay ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần hay không. Bên cạnh đó, những loại thực phẩm chức năng phải đảm bảo không có phthalate, màu nhân tạo, hương liệu nhân tạo, đường hay chất làm ngọt nhân tạo, không có gluten, không sử dụng hormon, lactose, sử dụng thuốc trừ sâu hay thuốc diệt cỏ, không có chất bảo quản, không có men, các thành phần gây dị ứng (như đậu nành, đậu phộng, hạt cây…), thuốc không có các kim loại nặng như arsenic, cadmium, chì, thủy ngân, thuốc cũng được thử nghiệm đạt các tiêu chuẩn về an toàn Phối hợp giữa bác sĩ và dược sĩ Thông thường bác sĩ là người kê toa và dược sĩ là người tư vấn dùng thuốc. Đối với những người có thói quen tự mua thuốc về dùng, họ thường chỉ hỏi dược sĩ về tác dụng của thuốc và tự dùng. Thực tế là uống thực phẩm chức năng hay thuốc đều cần đến sự tư vấn của bác sĩ và dược sĩ. Bởi chỉ có bác sĩ và dược sĩ mới là người hiểu về sức khỏe của bệnh nhân, có thể dùng thuốc gì, hay những tương tác với thuốc người bệnh đang sử dụng, các phản ứng phụ có thể xảy ra trên mỗi cơ địa của bệnh nhân. Quá liều khi thực phẩm bổ sung Những người thích sử dụng thuốc bổ, thực phẩm chức năng có thể nói đến vô vàn các lợi ích của chúng mang lại, nhưng thực tế, chúng cũng là một loại thuốc. Những viên thuốc có thể gây hại cho các bộ phận trong cơ thể của bạn như gan, thận … ví dụ như bạn có thể bị quá liều vitamin D. Thực tế đã chỉ ra, nếu quá liều seleium (200mcg mỗi ngày) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, ung thư tuyến tiền liệt, tái phát ung thư da, và không có lợi cho sức khỏe tim mạch. Selen là một chất dinh dưỡng tuyệt vời và có thể ngăn ngừa bệnh tật, tuy nhiên, quá ít hoặc quá nhiều có thể gây hại. Dưới đây là một số kiến thức bạn cần biết trước khi dùng các loại thuốc hay thực phẩm chức năng: Quá nhiều vitamin A : nhiễm độc gan Quá nhiều canxi, vitamin D, hoặc vitamin C : sỏi thận Quá nhiều gạo đỏ lên men (một loại thuốc điều hòa cholesterol): đau cơ, nhiễm độc gan Quá nhiều 5-HTP hoặc St John wort (một loại thảo dược điều trị trầm cảm) : buồn nôn Quá nhiều vitamin B6 : bệnh thần kinh ngoại biên Quá liều dầu cá: khó chịu đường tiêu hóa và tăng cholesterol xấu (LDL) Quá nhiều kẽm: mất hương vị và mùi Quá nhiều sắt: táo bón Quá nhiều magiê: tiêu chảy Quá nhiều iốt: sẽ gặp vấn đề tuyến giáp
Khảo sát sơ bộ trên thị trường hiện nay, có thể thấy có hàng ngàn loại TPCN (cả ngoại lẫn nội) được bán trên thị trường. Vì TPCN không phải là thuốc, việc mua bán cũng khá tự do, thoải mái. Người dùng cũng hồn nhiên cần “chức năng” gì thì mua loại đó sử dụng. Tuy nhiên, cái gì cũng cần liều lượng và chừng mực. Cần phải hiểu rõ, TPCN là gì và bổ sung như thế nào cho đúng? Trước hết, cần biết TPCN là gì? TPCN là những chế phẩm bắt nguồn từ thực phẩm đã được thay đổi thành phần qua chế biến, bổ sung nhằm đưa đến tác dụng sinh lý nào đó có lợi cho sức khỏe ngoài việc cung cấp chất dinh dưỡng cơ bản. Các TPCN được bày bán với với bao bì chai lọ giống chai lọ thuốc và dạng bào chế là viên nén, viên nang giống y như viên thuốc nhưng không được xem là thuốc. Trên nhãn, bao bì của TPCN bắt buộc phải ghi rõ: “Đây không phải là thuốc và không được dùng để thay thế thuốc”. Lấy ví dụ sản phẩm là vitamin và chất khoáng, nếu nhà sản xuất đăng ký là thuốc thì sản phẩm đó là thuốc phải bán trong nhà thuốc. Nhưng nếu đăng ký là TPCN (vì ta có thể tìm thấy vitamin và chất khoáng trong thực phẩm ăn uống hằng ngày và trong TPCN, vitamin và chất khoáng đã bổ sung, thay đổi liều lượng nhằm hỗ trợ sức khỏe) thì chế phẩm vitamin và chất khoáng được đăng ký như một thực phẩm và phải bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm (phải đăng ký và nêu rõ các tiêu chuẩn chất lượng cho người tiêu dùng biết), khi đó gọi là TPCN. TPCN có thể bày bán không chỉ ở nhà thuốc (phải để ở nơi biệt lập tách rời khu vực dược phẩm) mà còn ở các siêu thị như thường thấy ở nước tiên tiến như ở Mỹ. Xin nhắc lại, chế phẩm đăng ký là TPCN thì đó không phải là thuốc, ở Mỹ không được FDA Mỹ (tương đương với Cục Quản lý Dược thuộc Bộ Y tế ở nước ta) quản lý, và tác dụng của TPCN nhiều khi chưa thông qua nghiên cứu khoa học để chứng thực giống như là dược phẩm. Cần lưu ý, mặc dù là TPCN, phải dùng đúng liều lượng theo hướng dẫn thì mới an toàn. Trong tình hình hiện nay nên lưu ý, bên cạnh một số chế phẩm TPCN có chất lượng bảo đảm sự an toàn (đương nhiên phải dùng đúng cách, đúng liều lượng theo hướng dẫn) có nhiều chế phẩm “dỏm” trà trộn trên thị trường vừa bán rất đắt tiền vừa gây hậu quả rất không có lợi. Khi bị rối loạn gọi là nhẹ, cơ thể có thể tự hồi phục nhưng đòi hỏi phải có thời gian dài, nếu lúc này dùng TPCN loại tốt, dùng đúng cách và đúng liều lượng có thể làm cơ thể phục hồi, cải thiện nhanh hơn, Nhờ quảng cáo, tiếp thi rầm rộ nên nhiều người cả tin, cứ tưởng TPCN là “thần dược” chữa bá bệnh. Thật ra, đây phải xem chỉ là thực phẩm bổ sung, chỉ có tác dụng “hỗ trợ” và có rất nhiều hạn chế chứ không phải có tác dụng gọi là “thần kỳ”. Như có người uống “dầu cá” trong suốt cả một năm với hy vọng là giúp “mỡ trong máu” tốt nhưng không ngờ khi khám sức khỏe thì bị rối loạn lipid huyết, tức mỡ trong máu, trong đó có cholesterol cao. TPCN vẫn có thể gây tác dụng phụRất nhiều người ở tuổi trung niên, nhất là những người ở đô thị hiện nay, do đặc thù lối sống, ít rèn luyện, ăn uống không điều độ, dinh dưỡng không cân bằng. Thay vào đó, lại dùng TPCN để bù đắp. Đây là một quan niệm rất sai lầm. Cần lưu ý, TPCN vẫn có thể gây tác dụng phụ hay phản ứng có hại giống như thuốc, thậm chí có thể gây dị ứng nặng nề nhất là sốc phản vệ (như báo chí đã đưa tin có người dùng TPCN để trị bệnh lupus ban đỏ đã bị dị ứng rất nặng, phải nhập viện để chữa trị). Vì vậy, cũng cần thận trọng trong sử dụng TPCN. Khi đi khám hoặc tái khám ở bác sĩ phải báo cho bác sĩ biết đã dùng TPCN loại nào hoặc muốn dùng thêm TPCN. Được thông báo, bác sĩ sẽ quyết định cho dùng hay không nên dùng. Vì TPCN có thể gây tương tác bất lợi với thuốc dùng trong điều trị. Để an toàn khi dùng thuốc nói chung, kể cả dùng TPCN là không dùng liên tục từ tháng sang tháng kia trong thời gian lâu dài, mà hãy dùng “cách khoảng”. Như dùng TPCN cung cấp nhiều vitamin khoáng chất bằng cách uống 20 ngày/tháng, còn 10 ngày để nghỉ “xả hơi”, sau đó có thể tiếp tục quá trình vừa kể. Nhằm tránh việc hấp thu quá nhiều vitamin có tính tích lũy như vitamin A. D gây thừa rất có hại. Tóm lại, để phòng chống bệnh tật ta nên góp phần chống ô nhiễm môi trường, vệ sinh cá nhân thật tốt, dinh dưỡng đầy đủ và đúng cách (tránh ăn uống quá thừa năng lượng, ăn nhiều rau quả, trái cây…), vận động hợp lý và nghỉ ngơi đầy đủ, tránh nghiện rượu, thuốc lá, phòng các bệnh viêm nhiễm, có cuộc sống lành mạnh giúp thư thái, lạc quan, yêu đời. Nếu có điều kiện, có thể dùng TPCN nhưng phải dùng với ý thức thận trọng. Phải dùng TPCN đúng liều lượng chứ không thể dùng sao cũng được, không thể dùng bất kỳ liều và thời gian. 5 SAI LẦM KHI DÙNG TPCN - Dùng quá nhiều TPCN cùng lúc: Việc làm dụng TPCN còn gây ra rối loạn quá trình đồng hóa trao đổi chất, nguyên nhân là do cơ thể bổ sung quá nhiều các dưỡng chất từ TPCN, cơ thể không kịp hấp thu hết gây dư thừa.- Dùng TPCN mà bỏ quên các bữa ăn thông thường: TPCN không thể thay thế hoàn toàn các dưỡng chất từ các thực phẩm tự nhiên. Do đó, cần cân đối chế độ ăn uống hợp lý, đủ chất là quan trọng trước tiên.- Dùng TPCN để thay thế thuốc chữa bệnh: Là sai lầm nghiêm trọng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, Bộ Y tế đã cấm dùng TPCN thay thuốc điều trị hoặc kê toa trong thuốc điều trị bệnh, cấm quảng cáo các tác dụng quá sự thật của TPCN, quảng cáo lập lờ và sai sự thật.- Dùng TPCN kéo dài liên tục, dùng hằng ngày và dùng nhiều: Ngoài gây tốn kém chi phí không nhỏ thì việc này vô cùng có hại như rối loạn trao đổi chất, tăng mỡ máu, tăng mô mỡ, đường huyết… Ngoài ra, lạm dụng TPCN còn gây hại đến các cơ quan, thúc đẩy quá trình lão hóa nhanh chóng trong cơ thể, khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn. - Lạm dụng các TPCN giảm cân: Nghiên cứu được công bố bởi Hiệp hội Nghiên cứu ung thư Hoa Kỳ cho biết, sử dụng các TPCN giảm cân có khả năng làm gia tăng mắc các bệnh ung thư. |
