Trong đoạn trích tác giả quan niệm như thế nào về thời gian

+ Nhấn mạnh ý nghĩa tích cực của thất bại đối với thành công của mỗi người.

+ Câu chuyện củaThomas Edison, J.K.Rowling, Ngôi sao điện ảnh Thành Longđều là người thật, việc thật được nhiều người biết đến như những tấm gương sống nên có giá trị thuyết phục cao cho luận điểm được nêu.

Gợi ý:

Trong thực tế cuộc sống thất bại nhiều khi đúng là cái cớ để ta chần chừ. Vì nhiều người thường chùn bước trước khó khăn, cản trở hay vấp ngã; không tự tin vào năng lực bản thân; thấy chán nản,

Tuy nhiênThất bại không phải là cái cớ để ta chần chừ. Ngược lại nó phải là động lực tiếp thêm sức mạnh để ta vươn tới thành công.Vì:

+ Không có con đường nào đi tới thành công mà dễ dàng, luôn có những khó khăn thử thách nếu ta coi thất bại chỉ như một thử thách, ranh giới cần vượt qua;

+ Thực tế chứng minh nhiều người thành công sau thất bại;

+ Thất bại còn như một phép thử, là thước đo cho ý chí, nghị lực và lý tưởng, năng lực của bản thân.

HS lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề cần nghị luận theo nhiều cách nhưng cần xác định được thế nào là tính trung thực, chứng minh, làm rõ ý nghĩa của sự thay đổi bản thân.

Có thể theo hướng sau:

Giải thích:Thất bại: thời điểm mà người ta chưa thể thực hiện được những mục tiêu mà mình đề ra, là những vấp ngã, khiến ta cảm thấy dễ dáng chán nản và mệt mỏi. Vấn đề nêu ra: cách ứng xử, thái độ của bản thân cần chấp nhận sự thất bại như thế nào để thành công trong cuộc sống.

Bình luận:bản thân cần chấp nhận sự thất bại như thế nào để thành công trong cuộc sống.

+ Cần nhận thức rõ: Thất bại chỉ là khoảnh khắc, là câu chuyện của một thời điểm; Con đường đi đến thành cong là con đường đi xuyên qua sự thất bại.

+ Thừa nhận và đối diện với thất bại. Chính nhờ thất bại mà con người tích lũy được kinh nghiệm, mài sắc được ý chí và nghị lực.

+ Kiểm điểm và nhìn nhận, đánh giá lại bản thân mình: Đánh giá lại năng lực, những kinh nghiệm mình đã gặt hái được.

+ Tìm kiếm một hướng đi mới hoặc tiếp tục cuộc hành trình.

Bài học, liên hệ:

+ Vấn đề nêu ra đã thể hiện lối sống lành mạnh tiến về phía trước. Thế hệ trẻ hiện nay rất ít chịu đựng được thất bại và vượt qua thất bại, hoặc bỏ cuộc, hoặc lảng tránh,..

+ Thất bại và thành công không đối lập với nhau. Thất bại là thành công bị trì hoãn. Chấp nhận thất bại là một cách, thậm chí là cách duy nhất để kiến tạo thành công.

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái ngày xửa ngày xưamẹ thường hay kể

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

Đất Nước có từ ngày đó

(Đất Nướctrích Trường caMặt Đường khát vọng,Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam 2012, tr.118)

I. Mở bài

Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm
Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Thơ ông giàu suy tư, chiêm nghiệm, cảm xúc dồn nén.

Đoạn trích Đất Nước thuộc chương V của bản trường ca Mặt đường khát vọng viết năm 1971 tại chiến khu Bình Trị Thiên.
Chín dòng thơ đầu thể hiện những nét riêng trong cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm về hình tượng Đất Nước.

II. Thân bài

1. Giải thích

Nét riêng: là cái sáng tạo độc đáo, mới mẻ thể hiện phong cách của người nghệ sĩ khi khám phá, xây dựng hình tượng nghệ thuật.

Nét riêng của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn thơ là đã xây dựng được một hình tượng Đất Nước giản dị, quen thuộc qua hình thức nghệ thuật độc đáo.

2. Phân tích, Chứng minh:

Hình tượng Đất Nước dung dị, đời thường được xây cất bằng những hình ảnh mộc mạc, giản dị: câu chuyện cổ tích, miếng trầu, cái kèo, cái cột, hạt gạo,

Hình tượng Đất Nước được cảm nhận trong chiều sâu văn hóa và lịch sử:

+) Đất Nước mĩ lệ, nên thơ trong không gian huyền thoại của những câu chuyện cổ tích, truyền thuyết,
+) Cội nguồn Đất Nước gắn với quá trình hình thành văn hóa, lối sống, phong tục tập quán, đời sống tinh thần của người Việt: tục ăn trầu, tóc búi sau đầu; truyền thống chống giặc kiên cường, bền bỉ; lối sống ân nghĩa, thủy chung; truyền thống lao động cần cù; quá trình hình thành, phát triển ngôn ngữ dân tộc;

Hình tượng Đất Nước mang đậm phong cách Nguyễn Khoa Điềm:

+) Sử dụng nhuần nhuyễn và sáng tạo chất liệu văn hóa dân gian: tác giả chỉ bắt lấy linh hồn của những câu chuyện, những nét đẹp phong tục đem đến cho độc giả những liên tưởng sâu xa, thú vị. Vì vậy Đất Nước trong mỗi người đẹp một cách riêng.

+) Kết hợp hài hòa giữa chất trữ tình và tính chính luận:
~ Giọng thơ trầm lắng, cảm xúc dồn nén đầy ngưỡng vọng, tự hào về cội nguồn, về lịch sử hình thành và phát triển của Đất Nước.

~ Những chiêm nghiệm, suy tư về Đất Nước của tác giả đã hướng thế hệ trẻ về cội nguồn lịch sử dân tộc, về ý thức trách nhiệm của thế hệ mình đối với Đất Nước.

3. Đánh giá:

Hình tượng Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm không xa lạ mà gần gũi, không trừu tượng mà cụ thể, không tráng lệ, kì vĩ mà dung dị, đời thường. Góp phần thể hiện chủ đề đoạn trích Đất Nước của Nhân dân.

Với phong cách tài hoa độc đáo, Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên một không gian nghệ thuật riêng vừa bình dị, thân quen vừa bay bổng, lãng mạn khơi dậy tình yêu và trách nhiệm của mọi người đặc biệt là thế hệ trẻ đối với Đất Nước.

III. Kết bài

Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận.

Tầm gửi là lối sống dựa dẫm vào người khác, là những người kém bản lĩnh, bất tài.

Những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi là những người có lòng tự trọng, có ý thức về giá trị bản thân, luôn nỗ lực vươn lên để đạt được mục đích.

(Học sinh có thể diễn đạt khác nhau, tỏ ra hiểu vấn đề là được)

Nỗ lực thực hiện ước mơ bằng chính khát vọng và khả năng của bản thân.

Tự tin, tự trọng làm nên giá trị con người

(Học sinh có thể diễn đạt khác nhau, tỏ ra hiểu vấn đề là được)

Ước mơ là mong muốn đạt đến những điều tốt đẹp ở tương lai. Đẳng cấp nhân cách chỉ mức độ cao về bản lĩnh, đạo đức, nhân cách của một con người. Như vậy con đường, cách thức thực hiện ước mơ của mỗi người sẽ cho thấy bản lĩnh, đạo đức, lối sống và giá trị đích thực của người đó.

Ước mơ có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người. Nhờ có ước mơ con người có thể chinh phục tự nhiên, tạo nên những thành tựu về khoa học và công nghệ.

Ước mơ hiện diện trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống, từ học tập, nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất, quản lí xã hội

Phê phán thói dựa dẫm, ỉ lại, thụ động, không có ước mơ, hoài bão

Khẳng định sống phải có ước mơ và dám ước mơ. Tự trọng, tự tin khi thực hiện ước mơ của mình.

Sông Hương như tìm được chính mình, mang vẻ đẹp quyến rũ đầy nữ tính

(tươi vui hẳn lên, mềm hẳn đi như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu).

Những chi lưu những nhánh sông đào tỏa đi khắp phố thị khiến cho Huế vốn là một thành phố hiện đại thêm vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc (những cây đa cây cừa tỏa bóng, những xóm thuyền chài xúm xít, những ánh đèn lung linh.) những hình ảnh khiến dòng sông vừa gần gũi với cuộc sống đời thường, vừa xa xăm trong cõi miên viễn của cổ thi

-Vẻ đẹp tinh tế của sông Hương từ điệu chảy chậm lặng lờ (cơ hồ chỉ còn là mặt hồ yên tĩnh), dòng sông nằm trong thành phố yêu quý của mình. Điều này thể hiện niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp riêng của sông Hương giữa đô thị cổ Huế.

-Vẻ đẹp của sông Hương được thể hiện bằng ngôn từ trau chuốt; nhiều hình ảnh đặc sắc mang giá trị biểu cảm cao; các biện pháp tu từ nghệ thuật: so sánh, ẩn dụ, nhân hoá; cái tôi mê đắm và tài hoa.

luận

0.5

+ So sánh: Như ta tin ở tuổi 25; tuổi 25 Của chúng ta là tuần trăng rằm.

+ Điệp ngữ: Ta tin

+ Liệt kê: Dám khám phá, bay cao, tự tay mình bẻ lái

Hiệu quả: Nhấn mạnh và biểu đạt sâu sắc, sinh động, gợi cảm sức mạnh, niềm tin của tuổi trẻ vào hành động, lý tưởng và ước mơ.

1.0

Từ tâm sự cá nhân, nhà thơ nhắn gửi tới thế hệ trẻ sống phải có lí tưởng cao đẹp, có niềm tin vào chính mình và mọi người để tạo nên những trang sử hào hùng của dân tộc

1.0

* Giới thiệu tác giả Kim Lân, tác phẩm Vợ nhặt

* Phân tích hình ảnh nhân vật Tràng trong hai lần miêu tả

Nhân vật Tràng ở lần gặp gỡ thứ 1:

+ Hoàn cảnh xuất hiện: Tràng kéo xe bò thuê lên tỉnh để kiếm sống. Vì mệt quá, nên anh cất lên câu hò. Không ngờ, đó là câu hò khiến cho nhân vậtthị chú ý. Sau câu hò vu vơ của Tràng, Tràng đã được một người đàn bà ton ton chạy ra đẩy xe vàtít mắt cười tình.

+ Ý nghĩa:

++ Câu hò trở thành nhịp cầu nối, mở đầu cuộc gặp gỡ của hai con người cùng khổ trong nạn đói 1945.

++Hành động chạy ra đẩy xe vàtít mắt cười tìnhcủa người vợ nhặt tác động rất mạnh đến tâm lý của một người đàn ông trưởng thành vốn phải sống đơn độc. Hành động đó của thị đã đem đến cho Tràng cảm giác và cảm xúc hoàn toàn mới mẻ, khác hẳn với câu bông đùa hàng ngày cùng lũ trẻ con. Nó khơi dậy cho Tràng một khát khao chân chính, mãnh liệt mà người trưởng thành nào cũng có, đó là khát khao được chia sẻ yêu thường cùng một người khác giới.

Nhân vật Tràng ở lần gặp gỡ thứ 2:

+ Hoàn cảnh xuất hiện: Tràng vừa trả hàng xong, ngồi uống nước ở ngoài cổng chợ thì người vợ nhặt xuất hiện với giọng nóisưng sỉa: Điêu! Người thế mà điêu!Rồi Tràng nhận ra sự thay đổi đến đáng thương trước ngoại hình của người vợ nhặt.

+ Ý nghĩa:

++ Điều tác động mạnh nhất đến Tràng chính là sự biến đổi bất ngờ đến không hề nhận ra của cô vợ nhặt. Chỉ sau một thời gian ngắn ngủi, với sự tàn phá khủng khiếp của cái đói, cô vợ nhặt gần như biến đổi hoàn toàn về nhân hình, nhân dạng. Từ một người khỏe mạnh, thị đã biến thành kẻ đói rách, khổ sở: quần áo tả tơi như tổ đỉa, thị gầy rọp hẳn đi, trên cái khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn thấy hai con mắt.

++ Vốn là người nông dân hiền lành, lương thiện, sự thay đổi, biến dạng của người vợ nhặt không thể không tác động vào lòng trắc ẩn nơi Tràng. Bởi vậy, Tràng đã rất nhanh chóng đi đến quyết định cho thị ăn một bữa no rồi dẫn về nhà làm vợ. Thực chất đó chính là hành động đầy tình người, dám đưa đôi bàn tay của mình để cưu mang những người cùng cảnh ngộ.

++ Bốn bát bánh đúc và câu nói đùa Này nói đùa chứ có về với tớthì ra khuân hàng lên xe rồi cùng vềcủa Tràng đã trở thành sự thật vì sau đó người vợ nhặt theo Tràng về thật.

* Nghệ thuật

Tạo tình huống nhặt vợ rất éo le, bất ngờ và cảm động

Tràng nhặt được vợ phù hợp với tâm lý và tình cảm của nhân vật không có sự khiên cưỡng, chắp nối

Ngôn ngữ đậm chất nông dân và có sự gia công sáng tạo của nhà văn.

* Đánh giá chung
Đánh giá ý nghĩa và giá trị của tác phẩm, rút ra những bài họccho bản thân từ vấn đề

0.5

1.0

0.5

1.5

0.5

0.5

0.5

( Nếu HS viết từ 2 đoạn trở lên thì không cho điểm cấu trúc)

* Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan (có thể lấy ý thể hiện trong phần Đọc hiểu) để nêu vấn đề cần nghị luận.

* Các câu phát triển đoạn:

Bàn luận

* Vì sao con người thường có cảm xúc nóng giận? Biểu hiện?

Khi gặp phải những điều không vừa lòng, không đúng ý.

Khi ai đó làm cho bạn bực mình

Khi tức giận, chúng ta có xu hướng nổi nóng, nói to, quát to, có những hành vi như quăng đập các đồ vật gần quanh mình, thậm chí đánh đuổi đối tượng gây ra cơn giận dữ của mình

* Vì sao phải kiểm soát cơn tức giận của bản thân? Làm thế nào để kiểm soát cơn tức giận? : Kiểm soát cơn tức giận của bản thân tức là làm chủ được những lời nói, cử chỉ, hành động của bản thân khi tức giận, không làm tổn hại, tổn thương đến đối tượng xung quanh, chúng ta có thể: chủ động tránh mặt nguyên nhân gây ra cơn tức giận của ta; kiềm chế lời nói bằng cách im lặng; tìm kiếm, phân tích nguyên cớ dẫn đến cơn tức giận; nếu buộc phải đối diện với nguyên nhân khiến ta tức giận thì cố gắng giữ bình tĩnh để không có những lời nói, cử chỉ, hành động thô lỗ, thiếu văn hóa

Mở rộng:

Khâm phục những người có cách cư xử hòa nhã, bình tĩnh.

Nếu để sự tức giận lên đến đỉnh điểm, con người rất dễ gây tội ác.

*Câu kết đoạn: đưa ra bài học nhận thức và hành động phù hợp

1.0

5.0

Học sinh có thể trình bày hệ thống các luận điểm theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các nội dung sau:

a. Nội dung: Nhân vật trữ tình em với những trăn trở về sự hữu hạn của cuộc đời, của tình yêu và khát vọng được dâng hiến hết mình cho tình yêu.

Đoạn 1:

+ Cuộc đời năm tháng là hoán dụ chỉ thời gian (thời gian của đời người và thời gian của vũ trụ); biển mây là hoán dụ chỉ không gian. Cuộc đời con người dẫu có dài đến một trăm năm hoặc lâu hơn nữa thì so với thời gian vô cũng vô tận của vũ trụ cũng chỉ là khoảnh khắc hữu hạn. Biển tưởng như rộng lớn vô cùng nhưng vẫn bị giới hạn bởi bờ cõi trong khi đó, áng mây nhỏ bé lại có thể bay từ bầu trời này qua bầu trời khác, có thể bay trên khắp mặt biển, đại dương.

+ Năm tháng là dòng thời gian vô thủy vô chung, con đường bay của mây gợi đến không gian vô cùng vô tận; còn cuộc đời là quĩ thời gian hữu hạn, ngắn ngủi, biển gợi đến cái nhỏ bé.

Đoạn 2

+ Cấu trúc nghi vấn cầu khiến (Làm sao được tan ra) diễn tả nỗi trăn trở và ước muốn chân thành, tha thiết, mãnh liệt của em.

+ Tan ra: khát vọng hi sinh, dâng hiến trọn vẹn cho tình yêu, là sống hết mình, yêu hết mình, dâng hiến hết mình cho tình yêu. Giải pháp thể hiện trái tim nhân hậu, vị tha, giàu đức hi sinh, bao dung vô cùng của người phụ nữ trong tình yêu khi không thể kéo dài năm tháng, khi bối rối, lo âu trước cái ngắn ngủi của tình yêu.

+ Khi tan ra, khi dâng hiến tận độ cho tình yêu, em dường như đã chiến thắng cái hữu hạn của cả thời gian và không gian . Do đó, tình yêu của em được vĩnh hằng cùng vô biên năm tháng.

b. Nghệ thuật: Về nghệ thuật: thể thơ năm chữ với những câu thơ không ngắt nhịp, hình ảnh hoán dụ giàu sức liên tưởng (cuộc đời, năm tháng, biển, mây); ẩn dụ (sóng, biển lớn tình yêu), số từ (trăm, ngàn); giọng điệu thiết tha, chân thành

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.

Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

.

Có thể chúng ta đều lười, đều không sử dụng hiệu quả quỹ thời gian của mình.

Có thể chúng ta chưa nhận thức được sức mạnh của thói quen, sự trì níu của những thói quen xấu.

Có thể là sự nản chí sau những lần thất bại, sau những va vấp của tuổi trẻ

Biện pháp: So sánh:

Tác dụng: khẳng định mỗi người đều tiềm ẩn giá trị và vẻ đẹp riêng, đem đến niềm tin và sự cố gắng cho mỗi người trong cuộc sống; cách nói giàu hình ảnh, cụ thể, sinh động.

Hình thức: đoạn văn 5 7 câu.

Nội dung: Học sinh có thể lựa chọn những thông điệp khác nhau, có ý nghĩa đối với nhận thức và hành động của bản thân. Lý giải được sự lựa chọn (ý nghĩa của thông điệp)

Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích hoặc song hành.

Tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng niềm tin vào chính bản thân mình

Thí sinh có thể lựa chọn thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng niềm tin vào chính bản thân mình. Có thể triển khai theo hướng:

Niềm tin vào bản thân là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến sự thành công. Nó không chỉ mang lại cho bạn những suy nghĩ tích cực, đem lại niềm tin yêu cuộc sống, yêu con người, tin vào những gì tốt đẹp mà còn là nền tảng của mọi sự thành công. Đánh mất niềm tin hoặc không tin vào chính mình thì con người sẽ không có ý chí nghị lực để vươn lên, đánh mất tất cả thậm chí cuộc sống của chính mình. Niềm tin giúp con người vượt lên mọi thử thách và trưởng thành. Tuy nhiên đừng quá tự tin vào bản thân dẫn đến chủ quan, đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ dẫn đến thất bại.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hai khổ đầu:

+ Mượn sóng để liên tưởng đến những cung bậc khác nhau trong tình yêu của người phụ nữ phong phú, đối cực, phức tạp, đầy bí ẩn

+ Khát vọng vươn xa, thoát khỏi những gì nhỏ hẹp, chật chội, tầm thường

Hai khổ cuối:

+ Những suy tư, lo âu, trăn trở trước cuộc đời; ý thức được sự hữu hạn của đời người và sự mong manh khó bền của hạnh phúc

+ Khát vọng sống hết mình trong tình yêu, khát vọng hóa thân thành sóng để bất tử hóa tình yêu, vượt lên mọi giới hạn của đời người

Nghệ thuật:

+ Thể thơ năm chữ truyền thống; cách ngắt nhịp gieo vần độc đáo; giàu sức liên tưởng.

+ Xây dựng hình tượng ẩn dụ, giọng thơ tha thiết

Đánh giá chung: Tình yêu mãnh liệt, thủy chung, duy nhất, tự nguyện, với một niềm tin mãnh liệt vào tương lai, hạnh phúc. Vẻ đẹp trong tình yêu cũng chính là vẻ đẹp trong tâm hồn của Xuân Quỳnh.

Tuổi trẻ hôm nay vẫn phát huy được những vẻ đẹp của tình yêu trong bài thơ như:

+ Sống hết mình trong tình yêu

+ Niềm khát khao, tin tưởng vào một tình yêu đích thực

+ Chủ động vươn tới một tình yêu cao đẹp

Bên cạnh đó, một bộ phận nhỏ các bạn trẻ có quan niệm sai lầm trong tình yêu. Họ sống thực dụng, không trân trọng những giá trị truyền thống đẹp đẽ của tình yêu.

Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.