Ví dụ về yếu tố chính trị pháp luật
BÀI TIỂU LUẬNMÔN HỌC : CHÍNH TRỊ TRONG QUẢN LÝ CÔNG. phân tích sự tác động, ảnh hưởng của yếu tố chính trị đến quản lý công. Lấyví dụ ở Việt Nam.Trước khi phân tích sự tác động, ảnh hưởng của yếu tố chính trị đến quản lýcông, Em xin trình bày một số khái niệm.* Khái niệm Chính trị : Chính trị là một lĩnh vực của đời sống xã hội, thểhiện mối quan hệ giữa các giai cấp, các dân tộc, các quốc gia trong việc giành,giữ, sử dụng hoặc chi phối quyền lực nhà nước.* Khái niệm quản lý công.Quản lý công là hoạt động điều hành, tổ chức thựchiện, kiểm tra, giám sát của các chủ thể khác nhau trong xã hội nhằm đáp ứng tốthơn các nhu cầu, lợi ích chung của toàn xã hội.Trong các yếu tố chính trị tác động ảnh hưởng đến quản lý công có các yếu tốsau :1. Yếu tố quyền lực chính trị.- Trước hết quyền lực chính trị là khả năng của một giai cấp, một liên minhgiai cấp hay một tập đoàn xã hội hướng đến việc giành, giữ, sử dụng hoặc chiphối quyền lực nhà nước nhằm bảo vệ lợi ích của các chủ thể đó.- Ảnh hưởng của quyền lực chính trị đến quản lý công như sau :+ Ảnh hưởng đến các chủ thể hoạt động trong quản lý công.Những chủ thể hoạt động trong bộ máy quản lý công có thể là những cán bộ,công chức làm việc trong bộ máy nhà nước, đó cũng có thể là những tổ chức, cánhân ngoài khu vực nhà nước thực hiện cung ứng dịch vụ công, cùng tham giavào quản lý công. Các chủ thể quản lý công chịu sự điều chỉnh, chi phối bởi cácyếu tố quyền lực chính trị. Bản thân các cán bộ, công chức nhà nước làm việctrong lĩnh vực chính trị, vì vậy, điều tất yếu là họ chịu sự chi phối của đảng, củacác quyết sách chính trị … Với các chủ thể ngoài khu vực nhà nước, tham giavào việc cung ứng dịch vụ công, bản thân họ phải là những người chấp hành1đúng mọi chủ trương của đảng, pháp luật của nhà nước, như vậy họ cũng chịuảnh hưởng bởi các thiết chế chính trị.+ Ảnh hưởng đến việc ban hành các chính sách trong quản lý công.Các chính sách trong quản lý công chịu sự ảnh hưởng rất lớn bởi yếu tố chínhtrị. Khi đảng đưa ra một quyết sách quan trọng, ảnh hưởng đến quản lý công,đảng luôn luôn phải đánh giá, xem xét và nhìn nhận nhiều chiều, nhất là tầm ảnhhưởng của nó đến sự ổn định về chính trị, xã hội. Do vậy, việc đưa ra các chínhsách lớn về quản lý công luôn được đảng cầm quyền quan tâm. Những quyếtsách này tác động trực tiếp đến nền hành chính nhà nước.+ Ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động quản lý công.Hiệu qủa hoạt động quản lý công chịu ảnh hưởng rất lớn bởi thể chế chính trị.Một nền chính trị ổn định sẽ tạo điều kiện cho quản lý công phát triển và ngượclại.+ Ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch, dân chủ trong quản lý công.Mục tiêu của đảng thực hiện công khai, minh bạch, dân chủ đó chính là cơ sởđể quản lý công xây dựng các quy định, hành lang pháp lý để các cơ quan hànhchính thực hiện công khai, minh bạch và dân chủ trong các hoạt động của quảnlý công.2. Yếu tố Đảng chính trị và quyết sách của đảng chính trị.Đảng chính trị là một tổ chức chính trị gồm những đại biểu ưu tú của một giaicấp, một tầng lớp hay một nhóm xã hội, cùng thừa nhận một hệ tư tưởng hayquan điểm chính trị, được tổ chức theo những nguyên tắc nhất định, đại diện cholợi ích giai cấp, tầng lớp hay tập đoàn xã hội ấy, có mục đích và thỏa mãn mụcđích đó bằng cách giành lấy quyền lực nhà nước hoặc tham gia vào việc thực thiquyền lực nhà nước.Đảng chính trị có tác động rất lớn đến quản lý công, nhất là đối với đảng cầmquyền. Ở một số nhà nước hiện nay, dù có xu hướng tách bạch giữa chính trị vàhành chính, tuy nhiên sự tách bạch này chỉ có ý nghĩa tương đối. Nền hành chínhcông – quản lý công không thể tách ra khỏi sự điều chỉnh của đảng cầm quyền.Nếu khẳng định rằng, quản lý công không chịu sự tác động của đảng cầm quyền,thì đó là cách nhìn phiến diện, lệch lạch. Trong bất kỳ bối cảnh nào, đảng cẩm2quyền cũng luôn thể hiện sự lãnh đạo đối với nhà nước và toàn xã hội, trong đócó quản lý công.Quyết sách chính trị với tính chất là những chủ trương, chính sách lớn củađảng cầm quyền cũng có tác động rất lớn đến quản lý công. Một quyết sách phùhợp sẽ góp phần thúc đẩy hiệu quả của quản lý công và ngược lại.3. Yếu tố văn hóa chính trị.- Văn hóa chính trị là tổng hợp những giá trị văn hóa được hình thành, sử dụng và phát triển trong đời sống chính trị.- Văn hóa chính trị góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý công.- Văn hóa chính trị góp phần xây dựng nền hành chính vì dân phục vụ.- Văn hóa chính trị góp phần xây dựng nền hành chính trong sạch, vững mạnh.- Văn hóa chính trị góp phần xây dựng đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ công chức.4. Yếu tố đời sống chính trị quốc tế.- Chính trị quốc tế là mối quan hệ, sự tác động, ảnh hưởng qua lại giữa cácquốc gia, khu vực trên cơ sở đường lối, chính sách đối ngoại của từng quốc giavà gắn với lợi ích, chủ quyền của các quốc gia.- Chính trị quốc tế ổn định sẽ góp phần ổn định và phát triển quản lý côngcủa quốc gia.- Tham gia vào đời sống chính trị quốc tế để góp phần nâng cao hiệu lực,hiệu quả quản lý công của quốc gia.- Những biến đổi lớn của đời sống chính trị quốc tế quyết định đến việchoạch định chính sách trong quản lý công.LIÊN HỆ THỰC TIỄN VIỆT NAM Đảng Cộng sản Việt Nam là mộ bộ phận của hệ thống chính trị, Đảng giữ vaitrò lãnh đạo cả hệ thống chính trị, trong đó có nhà nước Cộng hòa xã hội Chủnghĩa Việt Nam. Đảng lãnh đạo nhà nước dưới nhiều hình thức, phương phápkhác nhau tuỳ thuộc vào tính chất và đặc điểm của mỗi lĩnh vực đời sống xã hộihay hoạt động nhà nước mà Đảng quan tâm:3+ Đảng đề ra đường lối, chủ trương, chính sách về tổ chức nhà nước và hoạtđộng của bộ máy nhà nước, về chủ trương phát triển các mặt của đời sống xãhội.+ Đảng lựa chọn cán bộ để giới thiệu với nhà nước bố trí sắp xếp vào cácchức vụ trong bộ máy nhà nước.+ Đảng thường xuyên theo dõi kiểm tra hướng dẫn chỉ đạo các cơ quan nhànước hoạt động theo đúng đường lối chủ trương chính sách của mình.+ Đảng thực hiện vai trò lãnh đạo thông qua các tổ chức cơ sở do Đảng thànhlập trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội và các đảng viên làm việctrong bộ máy nhà nước.Ví dụ : Trong quá trình lãnh đạo đất nước trước những thách thức của thời kỳmới, Đảng ta đã tổng kết sáng kiến từ thực tiễn của nhân dân, tìm tòi, hoạch địnhđường lối đổi mới, thể hiện qua các mốc sau: Nghị quyết Hội nghị Trung ươnglần thứ 6, khoá IV (tháng 8/1979); Chỉ thị 100-CT/TW ngày 13/1/1981 của BanBí thư về khoán sản phẩm trong nông nghiệp; Quyết định 25/CP ngày 21/1/1981của Chính phủ về đổi mới quản lý kinh tế quốc doanh; Nghị quyết Hội nghịTrung ương lần thứ 8, khoá V (tháng 6/1985) thừa nhận sản xuất hàng hoá vànhững quy luật của sản xuất hàng hoá; Kết luận của Bộ Chính trị (tháng 9/1986)về 3 quan điểm kinh tế trong tình hình mới. Đại hội VI của Đảng (tháng12/1986) đã đưa ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước, mở ra bước ngoặtquan trọng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Từ đó nền kinhtế đất nước chuyển sang thể chế kinh tế thị trường, sự vận hành của nền kinh tếchịu tác động đáng kể của những quy luật thị trường như quy luật cung - cầu,quy luật cạnh tranh Điều đó đòi hỏi nhà nước chuyển mạnh từ sự điều hànhbằng mệnh lệnh hành chính sang điều hành bằng những đòn bẩy kinh tế trên tầmvĩ mô như thuế suất, lãi suất, tỷ giá còn các chỉ tiêu kinh tế chỉ mang tính địnhhướng, không nên coi là pháp lệnh như trước đây.Một ví dụ khác về vấn đề yếu tố đời sống chính trị quốc tế tác động đến quảnlý công ở Việt Nam. Do phải tuân thủ những quy định chung và những cam kếtquốc tế nên sự chủ động của nhà nước ta trong việc xây dựng pháp luật về kinhtế phần nào đó bị thu hẹp. Trong hoàn cảnh đó, bộ máy nhà nước luôn phải năm4vững những quy định và cam kết quốc tế, vận dụng sáng tạo trong quá trình xâydựng và thực thi pháp luật để vừa bảo đảm lợi ích quốc gia, vừa tuân thủ nhữngquy định và cam kết quốc tế;Theo những quy định và cam kết quốc tế về hộinhập nói chung không được sử dụng những biện pháp hành chính mệnh lệnh, phiquan thuế để bảo hộ sản xuất trong nước, vì vậy bộ máy nhà nước phải chuyểnmạnh sang việc sử dụng những biện pháp kinh tế và những rào cản kỹ thuật đểbảo vệ nền sản xuất trong nước và người tiêu dùng; Trong quá trình hội nhậpkinh tế quốc tế, sự cạnh tranh trở nên gay gắt hơn, một phần thể hiện trongnhững vụ tranh chấp thương mại, do đó bộ máy nhà nước có trách nhiệm giúpcác doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, nắm vững những quy định, camkết quốc tế cũng như những thủ đoạn các quốc gia và doanh nghiệp nước ngoàithường sử dụng; cảnh báo sớm, hướng dẫn họ đối phó và khi cần thì đứng ra bảovệ lợi ích chính đáng của họ; Khi nước ta hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giớithì phải chịu tác động nhanh, mạnh của những chuyển biến trên thị trường thếgiới, do đó bộ máy nhà nước cần gia tăng mạnh mẽ công tác theo dõi, phân tích,dự báo những diễn biến ấy để có biện pháp đề phòng; Hội nhập kinh tế đặt ranhững vấn đề mới về xã hội (ví dụ sự phân hóa giàu nghèo, ô nhiễm môi trường,những tội phạm xuyên quốc gia truyền thống và phi truyền thống ), về an ninhquốc phòng (nay những mối đe dọa về mặt này mang tính toàn diện liên quan tớimọi lĩnh vực, thâm nhập sâu vào nội địa nước ta và tác động khá nhanh chóng),vì vậy bộ máy nhà nước cần có những sự điều chỉnh cần thiết về phương thứchoạt động để phòng ngừa, ứng phó./.5 Show Chính trị rất gần gũi, thiết thựcNhững hiểu biết về pháp luật, về việc làm hay chế độ chính sách đều là những hiểu biết về chính trị mà đội ngũ công nhân - lao động cần quan tâm để trước hết là bảo vệ chính mình
Công nhân - lao động có cần quan tâm chính trị hay không? Đem câu này hỏi nhiều công nhân, tôi vẫn hay nhận được câu trả lời là "không" vì họ cho rằng phải lo làm ăn. Vậy chính trị có cần thiết đối với công nhân - lao động hay không? Tác động đến mọi người Trước hết, phải thấy cho dù chúng ta có quan tâm hay không thì chính trị vẫn luôn hiện hữu và ảnh hưởng đến tất cả mọi người. Khi mọi người học tập, trao đổi, mưu sinh, tham gia các hoạt động xã hội thì chính là đang hoạt động chính trị. Thực tế, để tìm hiểu và phân tích kỹ thì chính trị có nhiều cách hiểu khác nhau. Song, chung quy lại thì việc ban hành và thực thi chính sách cũng là một phần của chính trị. Cho dù mọi người có thể nói không quan tâm đến chính trị nhưng thực ra tất cả những chủ trương của Đảng, nhà nước đều có tác động đến tất cả chúng ta, trong đó có những công nhân. Cho nên, là một công dân, là người lao động, tất nhiên mọi người trước hết là phải tuân thủ các quy định nhà nước, ngoài ra còn cần cất lên tiếng nói của mình khi có những chủ trương, chính sách được ban hành hay thực thi. Mà thực tế thì nhà nước rất cần có sự phản hồi từ phía các đối tượng chịu ảnh hưởng của các chủ trương để tiếp thu, nghiên cứu, sửa đổi quy định này hay quy định khác cho phù hợp hơn với thực tiễn cuộc sống. Tổ chức Đảng và Công đoàn, những địa chỉ tin cậy giúp công nhân - lao động tìm hiểu về chính trị. Trong ảnh: Một buổi sinh hoạt Đảng tại Công ty CP Kinh doanh Thủy hải sản Sài Gòn. Ảnh: HỒNG ĐÀO Ví dụ, Luật Bảo hiểm xã hội ra đời có quy định người lao động chỉ được lĩnh bảo hiểm khi đủ số năm đóng góp. Quy định này đã ảnh hưởng rất lớn đến những người lao động có đóng bảo hiểm, đặc biệt là những người lao động làm việc trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước. Khi cảm thấy bất cập, những người công nhân đã lên tiếng và đề nghị sửa đổi quy định bất hợp lý này. Các cơ quan có trách nhiệm đã lắng nghe, thấu hiểu và sửa đổi. Một ví dụ khác, theo Bộ Luật Lao động của Việt Nam, người lao động làm trong giờ hành chính hưởng 100% lương, làm ngoài giờ hưởng 150%, làm thứ bảy và chủ nhật hưởng 200%, làm ngày lễ - Tết hưởng 300% lương. Giả sử nếu lương của một người lao động bình quân một ngày là 100.000 đồng; có một đợt lễ theo quy định của Chính phủ, người lao động được nghỉ 4 ngày. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian đó, doanh nghiệp có đơn hàng nên những người lao động được yêu cầu đi làm vào những ngày nghỉ này. Thế nhưng, thay vì trả lương là 300% thì chủ sử dụng lao động chỉ trả như ngày bình thường với lý do là họ sẽ cho người lao động nghỉ bù trong 4 ngày khác. Nếu gặp tình huống này, người lao động sẽ thông báo, liên hệ với ai, cơ quan nào để đòi quyền lợi chính đáng của mình? Đó cũng chính là người lao động đã cất lên tiếng nói của mình khi có những chủ trương, chính sách được ban hành hay thực thi. Đó chỉ là muôn vàn ví dụ về vai trò của chính trị, sự cần thiết của chính trị đối với mỗi người chúng ta. Chính trị không xa lạ với mọi người, mà rất gần gũi, thiết thực với mỗi người, trong đó có công nhân. Cần định hướng nhận thức Đối với công nhân, những hiểu biết về chính trị, về pháp luật, về những quy định của Bộ Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, những vấn đề về việc làm, về chế độ chính sách... đều là những hiểu biết về chính trị. Chính trị quan trọng như vậy nhưng trong thực tế, do đời sống của một bộ phận công nhân vẫn còn không ít khó khăn nên nhiều người phải tập trung cho nhiệm vụ trước mắt và quan trọng là làm việc để có thu nhập, nuôi sống bản thân và gia đình, mà thờ ơ với chính trị. Vì vậy, để những người công nhân thật sự quan tâm đến chính trị, có hiểu biết về chính trị thì các tổ chức Đảng, Công đoàn trong các doanh nghiệp cần thực hiện tốt vai trò định hướng nhận thức, đổi mới các hình thức tuyên truyền về chính trị bằng những nội dung phong phú, đa dạng, phù hợp với thực tiễn về đời sống, lao động, việc làm của công nhân, tạo điều kiện thuận lợi để họ thực hiện các quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân... Hiện nay, hầu như các doanh nghiệp đều có tổ chức Công đoàn hoặc có cả tổ chức Đảng và tổ chức Công đoàn. Đó là các chủ thể chịu trách nhiệm chính về việc tuyên truyền chính trị và các kiến thức pháp luật cho công nhân. Công đoàn ở nhiều nơi đã thành lập các trung tâm tư vấn, trung tâm trợ giúp pháp lý đối với người lao động. Đó là những địa chỉ tin cậy mà anh chị em công nhân - nếu muốn tìm hiểu về chính trị, pháp luật, có nhu cầu được tư vấn và bảo vệ - có thể liên hệ. Vậy, chính trị không hề xa lạ như nhiều người hình dung. Do đó, công nhân có nên "đứng xa" chính trị không? Khi những chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước ban hành có tác động đến chính người lao động mà có bất cập, chúng ta lên tiếng và những bất cập ấy được sửa đổi thì chúng ta đã cùng nhà nước tạo ra một môi trường lao động ngày càng tốt đẹp hơn. Đảng viên gương mẫu để dân noi theo Dịch Covid-19 ngày càng diễn biến phức tạp. Tính đến trưa 13-6, cả nước đã vượt mốc 10.400 bệnh nhân Covid-19. Trong các nguyên nhân khiến đại dịch này vừa qua lan nhanh ở nước ta, có việc một số người quá chủ quan, thiếu tinh thần cảnh giác, không chấp hành nghiêm túc thông điệp 5K mà Bộ Y tế khuyến cáo và chính quyền các cấp thường xuyên nhắc nhở. Điều này thể hiện qua những việc như vẫn tụ tập ăn nhậu, sinh hoạt đông người, không thực hiện khai báo y tế hoặc vì sợ phải cách ly tập trung nên cố tình khai báo không trung thực, đến khi phát bệnh mới khai báo thì bệnh đã lan ra nhiều người. Trước tình hình này, đòi hỏi các chi bộ cơ sở cần quán triệt cho mỗi đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình trước Đảng, trước nhân dân trong việc thực hiện tốt thông điệp 5K của Bộ Y tế, luôn làm gương trong mọi sinh hoạt ở chính nơi đang sinh sống hay làm việc; phát hiện, nhắc nhở những người thiếu tinh thần cảnh giác, kịp thời khai báo với cơ quan chức năng đối với trường hợp nghi vấn. "Đảng viên đi trước, làng nước theo sau", có như vậy mới góp phần nhanh chóng khống chế và tiến đến vượt qua đại dịch Covid-19. Trần Văn Bình (Chi bộ Tổ dân phố 5, phường Đồng Hải, TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình) Gắn chặt xây dựng với bảo vệ Tổ quốc Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội lần thứ XIII khẳng định: Phát huy cao nhất sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh thời đại, tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ XHCN, nền văn hóa và lợi ích quốc gia - dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng XHCN... Như vậy, qua đây có thể hiểu các quan điểm của Đảng ta đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân: Thứ nhất, xây dựng đất nước gắn chặt với bảo vệ Tổ quốc XHCN. Điều này rất phù hợp với quy luật biện chứng của con đường đi lên CNXH. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Trong một nước, không có gì quan trọng bằng phòng bị. Thứ hai, xác định nhiệm vụ phòng thủ đất nước, bảo vệ độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng của cả hệ thống chính trị và toàn dân, yêu cầu đặt ra là phải biết "khoan thư sức dân", dựa vào dân để xây dựng nền quốc phòng vững mạnh. Điều này cũng thể hiện rất rõ quan điểm lấy dân làm gốc của Đảng ta. Thứ ba, trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, phải phát huy được sức mạnh tổng hợp của các yếu tố chính trị - tinh thần, kinh tế - xã hội, đối ngoại, đối nội... Trong đó, chính trị - tinh thần giữ yếu tố quyết định vì nó tác động trực tiếp, xuyên suốt, là chủ thể định hướng chiến lược chung. Thứ tư, bên cạnh việc phát huy cao nhất mọi tiềm năng nội lực của đất nước, phải tranh thủ tối đa mọi nguồn ngoại lực hỗ trợ trong điều kiện phải giữ cho được tính độc lập dân tộc, quyền tự chủ của đất nước, không để bị lệ thuộc với bất kỳ lý do gì. Đây là quan điểm về nêu cao tinh thần dân tộc tự chủ, tự cường. Thứ năm, kết hợp chặt chẽ xây dựng nền quốc phòng toàn dân với xây dựng nền an ninh nhân dân và biên phòng toàn dân. Thứ sáu, giữ vững và thường xuyên phát huy cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý điều hành, sự tham mưu của các ban ngành, đoàn thể chính trị, vai trò nòng cốt của các lực lượng vũ trang. Thiết nghĩ, hiểu rõ để thực hiện tốt các quan điểm của Đảng về quốc phòng là điều cần được chú ý đặt ra trong quá trình triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Mai Lịch (cựu chiến binh quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng) Vũ Trung Kiên (Phó trưởng Khoa Xây dựng Đảng - Học viện Chính trị Khu vực 2) |