Các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu sự phát triển tất yếu của lịch sử thế giới cận đại. Các cuộc cách mạng này diễn ra tại các nước Châu Âu và Bắc Mỹ mở đầu cho thời đại đấu tranh giành quyền dân chủ và độc lập của thế giới.
Cụ thể qua nội dung bài viết sau đây, chúng tôi xin nêu ý nghĩa lịch sử của các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên.
Cách mạng Hà Lan thế kỷ XVI
Trước hết để có thể nêu ý nghĩa lịch sử của các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên bài viết xin đưa ra các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên để bạn đọc nắm rõ.
Cách mạng Hà Lan thế kỷ XVI là một trong những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên. Đầu thế kỉ XVI, Nê-đéc-lan là nơi có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhất ở châu Âu nhưng lại chịu sự thống trị khốn khổ của vương quốc Tây Ban Nha. Các cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan ngày càng nhiều. Tiêu biểu nhất là cuộc đấu tranh tháng 8/1566 là cuộc đấu tranh bị đàn áp đẫm máu. Các tỉnh Bắc Nê đéc len thành lập nước Cộng hòa – Các tỉnh Liên hiệp 1581 [Sau này gọi là Hà Lan]. Hà Lan độc lập vào năm 1648.
Cách mạng tư sản Anh giữa thế kỷ XVII
Anh được coi là quốc gia có quan hệ tư bản chủ nghĩa lớn mạnh nhất châu Âu với các đặc điểm: Nhiều công trường thủ công ra đời. Nhiều trung tâm công nghiệp, thương mại, tài chính hình thành, tiêu biểu là Luân Đôn – thủ đô nước Anh. Những phát minh mới về kĩ thuật, các hình thức lao động hợp lý làm cho năng xuất lao động tăng. Chủ nghĩa tư bản len lỏi vào nông nghiệp bằng hình thức sử dụng các thiết bị máy móc, nguồn nhân công phục vụ cho công nghiệp.
Số đông địa chủ là quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản và trở thành tầng lớp quý tộc mới. Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ và mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với độ quân chủ chuyên chế gay gắt dẫn tới cuộc cách mạng.
Tiến trình của cách mạng ở Anh gồm hai giai đoạn. Trong đó giai đoạn 1 là cuộc nội chiến từ 1642-1648. Thời điểm bùng nổ cuộc nội chiến giữa Quốc hội với Quân đội nhà vua, trong đó thắng lợi nghiêng về phía nhà vua. Tiếp theo là Crom-oen lên làm chỉ huy và lúc này quân đội quốc hội đã liên tiếp đánh bại quân của nhà vua. Giai đoạn 2 diễn ra từ năm 1649-1688. Ngày 30-1-1649 Sác lơ I bị xử tử, Anh là nước Cộng hòa, CM đạt đến đỉnh cao. Năm 1640 vua triệu tập quốc hội, quốc hội tố cáo của, nhân dân ủng hộ quốc hội. Tháng 8-1642 nội chiến bùng nổ. Năm 1648 quân đội nhà vua thất bại, nội chiến kết thúc. Tháng 12-1688 phế truất vua Giêm II, Anh là nước quân chủ lập Hiến.
Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ
Sau khi Cô-lôm-bô tìm ra châu Mĩ, nhiều nước châu Âu lần lượt chiếm và chia nhau châu lục mới này làm thuộc địa. Đến đầu thế kỉ XVIII, thực dân Anh đã thành lập 13 bang thuộc địa ở Bắc Mĩ. Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển, tuy nhiên thực dân Anh ngăn cản sự phát triển của công, thương nghiệp của thuộc địa. Mâu thuẫn gay gắt giữa thuộc địa với chính quốc dẫn tới cuộc đấu tranh chống ách thống trị của thực dân Anh. Mâu thuẫn giữa nhân dân thuộc địa với thực dân Anh gay gắt, cách mang bùng nổ. Bên cạnh đó trước sự kiện “chè Bô-xtơn’ đã thổi bùng lên ngọn lửa chiến tranh ở Bắc Mĩ.
Diễn biến cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh diễn ra mở màn từ tháng 12/1773 nhân dân cảng Bô-xtơn phản đối chế độ thu thuế bằng cách tấn công ba tàu chở chè của Anh. Thực dân Anh đã ra lệnh đóng cửa cảng để đáp lại. Hội nghị lục địa ờ Phi-la-đen-phi-a năm 1774, yêu cầu vua Anh phải xóa bỏ các luật cấm vô lý. Tháng 4/1775, cuộc chiến tranh bùng nổ. Quân thuộc địa đã giành được nhiều thắng lợi quan trọng, nhờ có sự lãnh đạo tài giỏi của Gioóc-si-ơ Oa-sinh-tơn. Ngày 4/7/1776, bản Tuyên ngôn Độc lập được công bố, xác định quyền của con người và quyền độc lập của 13 thuộc địa. Cuộc chiến tranh vẫn tiếp diễn do thực dân Anh không chấp nhận. Tháng 10/1777, quân 13 thuộc địa giành thắng lợi lớn ở Xa-ra-tô-ga. Năm 1783, thực dân Anh phải kí Hiệp ước Véc-xai, công nhận nền độc lập của các thuộc địa. Cuộc chiến tranh kết thúc.
Có thể thấy Ý nghĩa lịch sử của các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên như sau:
Về mặt ý nghĩa cuộc cách mạng Hà Lan là một trong những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên cuộc cách mạng tư sản đầu tiên dưới hình thức đấu tranh giải phóng dân tộc. Cuộc đấu tranh này cũng tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Nhân dân Nê-đéc-lan nhiều lần nổi dậy chống lại, thành lập nên Hà Lan độc lập.
Cuộc cách mạng ở Anh giúp chế độ tư bản chủ nghĩa được xác lập, lật đổ chế độ phong kiến, đồng thời thoát khỏi sự thống trị của phong kiến. Cuộc cách mạng ở Anh mở đường cho kinh tế tư bản phát triển. Đây cũng được xem là cuộc cách mạng tư sản không triệt để bởi vẫn duy trì ngôi vua và chỉ chủ yếu đáp ứng nhu cầu cho quý tộc mới và tư sản, nhân dân lao động không được hưởng quyền lợi.
Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ giúp giải phóng Bắc Mĩ khỏi chính quyền Anh, thành lập quốc gia tư sản tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Bên cạnh đó góp phần thúc đẩy cách mạng chống phong kiến ở châu Âu, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Á – Phi – Mĩ La-tinh.
Trên đây là phần giải đáp thắc mắc của chúng tôi về vấn đề: Nêu ý nghĩa lịch sử của các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên. Nếu trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu và giải quyết vấn đề còn điều gì mà bạn đọc thắc mắc hay quan tâm bạn có thể liên hệ chúng tôi qua tổng đài tư vấn pháp luật để được hỗ trợ.
Trong lịch sử thế giới, cụm từ cách mạng tư sản rất quen thuộc. Vậy, cách mạng tư sản là gì? Ý nghĩa của cách mạng tư sản như thế nào?
- Cách mạng tư sản là gì?
- Lực lượng của cách mạng tư sản gồm những ai?
- Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì?
- Những cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới
Cách mạng tư sản là gì?
Theo cách hiểu thông thường, cách mạng là một hay những cuộc biến đổi nhằm làm thay đổi lớn, theo chiều hướng tiến bộ, trong lĩnh vực nào đó. Đó có thể là sự thay đổi về quyền lực chính trị hoặc cơ cấu tổ chức diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định.
Lịch sử nhân loại ghi nhận rất nhiều cuộc cách mạng khác nhau và rất đa dạng về phương pháp, thời gian, hệ tư tưởng. Kết quả của những cuộc cách mạng là những thay đổi lớn về văn hoá, kinh tế và các thể chế chính trị xã hội.Theo học thuyết Marx, cách mạng tư sản là cuộc cách mạng do giai cấp tư sản [còn được gọi dưới cái tên giai cấp quý tộc mới] lãnh đạo. Mục đích của cuộc cách mạng này là nhằm lật đổ chế độ phong kiến, thiết lập nền thống trị của giai cấp tư sản, mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Lịch sử ghi nhận cuộc cách mạng tư sản đầu tiên diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến thế kỷ 20 mới kết thúc. Cách mạng tư sản đã thiết lập nền dân chủ vô sản, tạo ra những bước phát triển mạnh mẽ trong lực lượng sản xuất.
Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, cách mạng tư sản về bản chất sâu xa vẫn là sự bóc lột. Thay vì chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến thì cách mạng tư sản đã thay thế bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa.
Bởi vậy, cách mạng tư sản được đánh giá là vẫn còn nhiều hạn chế vì chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người bóc lột con người.Lực lượng của cách mạng tư sản gồm những ai?
Giai cấp làm cách mạng tư sản thường bao gồm: giai cấp lãnh đạo và quần chúng nhân dân. Trong đó, giai cấp lãnh đạo chính là giai cấp tư sản. Quần chúng nhân dân chủ yếu là nông dân và bình dân thành thị là lực lượng tham gia chính trong cuộc cách mạng tư sản.
Trong các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã thể hiện rõ vai trò của quần chúng nhân dân. Thậm chí trong nhiều cuộc cách mạng tư sản, quần chúng cũng tham gia hăng hái và đông đảo đến mức không có sự lãnh đạo của tư sản họ vẫn nổi dậy chống chính quyền.
Tuy nhiên, cần lưu ý, mối liên minh giữa giai cấp lãnh đạo [giai cấp tư sản] và quần chúng nhân dân trong quá trình cách mạng tư sản diễn ra chỉ tồn tại trong giai đoạn nhất định. Giai cấp tư lãnh đạo thường sử dụng bạo lực của quần chúng để đạt lật đổ chế độ phong kiến, thiết lập chính quyền của giai cấp tư sản - mục đích cuối cùng của giải cấp tư sản. Sau khi đạt được mục đích họ không quan tâm đến nguyện vọng của quần chúng và quay lưng với quần chúng, đàn áp phong trào của nhân dân mà họ cho là quá khích.Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì?
Nhìn chung, cách mạng tư sản diễn ra với mục đích chính là để lật đổ chế độ phong kiến - giai cấp đang cầm quyền nhằm đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền. Khi quyền lực rơi vào tay giai cấp tư sản, họ sẽ đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản.
Tuy nhiên, mỗi cuộc cách mạng diễn ra ở những quốc gia khác nhau thì đều mang trong mình những mục đích cụ thể và nhiệm vụ nhất định, chẳng hạn:
- Cách mạng tư sản Anh: Nhiệm vụ chính là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, đem lại quyền lợi cho tầng lớp quý tộc mới và tư sản
- Cách mạng tư sản Hà Lan: Nhiệm vụ chính là lật độ sự cầm quyền của vương triều Tây Ban Nha, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Cách mạng tư sản Bắc Mỹ: Nhiệm vụ chính là chuẩn bị cho sự ra đời của Hợp chủng quốc Hoa Kì
- Cách mạng tư sản Pháp: Nhiệm vụ là lật đổ hoàn toàn chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Những cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới
Lịch sử thế giới ghi nhận, cách mạng tư sản của Hà Lan là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên ở trên toàn thế giới, diễn ra vào năm 1566.
Mục đích của cuộc cách mạng này là để chống lại sự cai trị của Felipe II - Tây Ban Nha. Năm 1648, cách mạng Hà Lan đã giành được thắng lại, và quốc gia này đã tiến lên theo con đường chủ nghĩa tư bản.
Cuộc cách mạng tư sản điển hình thứ hai trên thế giới là cách mạng tư sản của Pháp đã diễn ra từ năm 1789 đến năm 1799. Mục đích của cuộc cách mạng này là làm sụp đổ chế độ phong kiến ở Pháp và giải phóng cho toàn thể nhân dân, thiết lập được chế độ mới mà ở đó ruộng đất sẽ được chia đều cho người dân. Ngoài ra, cách mạng tư sản của Pháp đã thiết lập lên quyền bình đẳng giữa người với người.
Cuộc cách mạng tư sản của Anh đã diễn ra từ năm 1642 đến năm 1651. Do nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân cách mạng tư sản của nước Anh đã giành chiến thắng và góp phần dọn đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ hơn nữa.
Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ đã diễn ra từ năm 1765 đến năm 1783 trên 13 thuộc địa của đế quốc Anh ở khu vực Bắc Mỹ. Ngày 4/7/1776 thì bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ đã chính chính được tuyên bố, bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ được xem như lời tuyên bố các quyền tự do dân chủ và khẳng định nền độc lập của các thuộc địa Anh ở khu vực Bắc Mỹ.
Trên đây là giải đáp cách mạng tư sản là gì? Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ