Trong lịch sử thế giới, cụm từ cách mạng tư sản rất quen thuộc. Vậy, cách mạng tư sản là gì? Ý nghĩa của cách mạng tư sản như thế nào?
Cách mạng tư sản là gì?
Theo cách hiểu thông thường, cách mạng là một hay những cuộc biến đổi nhằm làm thay đổi lớn, theo chiều hướng tiến bộ, trong lĩnh vực nào đó. Đó có thể là sự thay đổi về quyền lực chính trị hoặc cơ cấu tổ chức diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định.
Lịch sử nhân loại ghi nhận rất nhiều cuộc cách mạng khác nhau và rất đa dạng về phương pháp, thời gian, hệ tư tưởng. Kết quả của những cuộc cách mạng là những thay đổi lớn về văn hoá, kinh tế và các thể chế chính trị xã hội.Theo học thuyết Marx, cách mạng tư sản là cuộc cách mạng do giai cấp tư sản [còn được gọi dưới cái tên giai cấp quý tộc mới] lãnh đạo. Mục đích của cuộc cách mạng này là nhằm lật đổ chế độ phong kiến, thiết lập nền thống trị của giai cấp tư sản, mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Lịch sử ghi nhận cuộc cách mạng tư sản đầu tiên diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến thế kỷ 20 mới kết thúc. Cách mạng tư sản đã thiết lập nền dân chủ vô sản, tạo ra những bước phát triển mạnh mẽ trong lực lượng sản xuất.
Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, cách mạng tư sản về bản chất sâu xa vẫn là sự bóc lột. Thay vì chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến thì cách mạng tư sản đã thay thế bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa.
Bởi vậy, cách mạng tư sản được đánh giá là vẫn còn nhiều hạn chế vì chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người bóc lột con người.Lực lượng của cách mạng tư sản gồm những ai?
Giai cấp làm cách mạng tư sản thường bao gồm: giai cấp lãnh đạo và quần chúng nhân dân. Trong đó, giai cấp lãnh đạo chính là giai cấp tư sản. Quần chúng nhân dân chủ yếu là nông dân và bình dân thành thị là lực lượng tham gia chính trong cuộc cách mạng tư sản.
Trong các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã thể hiện rõ vai trò của quần chúng nhân dân. Thậm chí trong nhiều cuộc cách mạng tư sản, quần chúng cũng tham gia hăng hái và đông đảo đến mức không có sự lãnh đạo của tư sản họ vẫn nổi dậy chống chính quyền.
Tuy nhiên, cần lưu ý, mối liên minh giữa giai cấp lãnh đạo [giai cấp tư sản] và quần chúng nhân dân trong quá trình cách mạng tư sản diễn ra chỉ tồn tại trong giai đoạn nhất định. Giai cấp tư lãnh đạo thường sử dụng bạo lực của quần chúng để đạt lật đổ chế độ phong kiến, thiết lập chính quyền của giai cấp tư sản - mục đích cuối cùng của giải cấp tư sản. Sau khi đạt được mục đích họ không quan tâm đến nguyện vọng của quần chúng và quay lưng với quần chúng, đàn áp phong trào của nhân dân mà họ cho là quá khích.Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì?
Nhìn chung, cách mạng tư sản diễn ra với mục đích chính là để lật đổ chế độ phong kiến - giai cấp đang cầm quyền nhằm đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền. Khi quyền lực rơi vào tay giai cấp tư sản, họ sẽ đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản.
Tuy nhiên, mỗi cuộc cách mạng diễn ra ở những quốc gia khác nhau thì đều mang trong mình những mục đích cụ thể và nhiệm vụ nhất định, chẳng hạn:
- Cách mạng tư sản Anh: Nhiệm vụ chính là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, đem lại quyền lợi cho tầng lớp quý tộc mới và tư sản
- Cách mạng tư sản Hà Lan: Nhiệm vụ chính là lật độ sự cầm quyền của vương triều Tây Ban Nha, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Cách mạng tư sản Bắc Mỹ: Nhiệm vụ chính là chuẩn bị cho sự ra đời của Hợp chủng quốc Hoa Kì
- Cách mạng tư sản Pháp: Nhiệm vụ là lật đổ hoàn toàn chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Những cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới
Lịch sử thế giới ghi nhận, cách mạng tư sản của Hà Lan là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên ở trên toàn thế giới, diễn ra vào năm 1566.
Mục đích của cuộc cách mạng này là để chống lại sự cai trị của Felipe II - Tây Ban Nha. Năm 1648, cách mạng Hà Lan đã giành được thắng lại, và quốc gia này đã tiến lên theo con đường chủ nghĩa tư bản.
Cuộc cách mạng tư sản điển hình thứ hai trên thế giới là cách mạng tư sản của Pháp đã diễn ra từ năm 1789 đến năm 1799. Mục đích của cuộc cách mạng này là làm sụp đổ chế độ phong kiến ở Pháp và giải phóng cho toàn thể nhân dân, thiết lập được chế độ mới mà ở đó ruộng đất sẽ được chia đều cho người dân. Ngoài ra, cách mạng tư sản của Pháp đã thiết lập lên quyền bình đẳng giữa người với người.
Cuộc cách mạng tư sản của Anh đã diễn ra từ năm 1642 đến năm 1651. Do nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân cách mạng tư sản của nước Anh đã giành chiến thắng và góp phần dọn đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ hơn nữa.
Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ đã diễn ra từ năm 1765 đến năm 1783 trên 13 thuộc địa của đế quốc Anh ở khu vực Bắc Mỹ. Ngày 4/7/1776 thì bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ đã chính chính được tuyên bố, bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ được xem như lời tuyên bố các quyền tự do dân chủ và khẳng định nền độc lập của các thuộc địa Anh ở khu vực Bắc Mỹ.
Trên đây là giải đáp cách mạng tư sản là gì? Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ
BP - Vào thế kỷ XVII, giai cấp tư sản ở Anh phát triển rất mạnh và kéo theo đó là các trung tâm lớn về công nghiệp, thương mại, tài chính được hình thành trên khắp nước Anh. Sự thay đổi về kinh tế, môi trường sống... đã phát sinh những mâu thuẫn giữa tư sản, quý tộc mới với chế độ quân chủ chuyên chế ngày một gay gắt. Để bảo vệ quyền lợi của mình, vua Charles I đã tăng cường đàn áp các cuộc phản kháng của giới tư sản và quý tộc mới.
Tháng 8-1642, Quốc hội gồm tầng lớp quý tộc mới nổi giao cho Oliver Cromwell thống lĩnh quân đội chống lại vua. Năm 1648, quân đội Quốc hội đánh bại quân hoàng gia và thiết lập nước Anh thành nhà nước cộng hòa đầu tiên trên thế giới. Vua Charles I bị tử hình, con trai của ông là Charles II kế vị ngai vàng, còn Cromwell trở thành nhà độc tài quân sự. Năm 1685, Cromwell qua đời vì bệnh, vài tháng sau vua cũng qua đời, ngôi báu nước Anh về tay hoàng tử James II, em trai của Charles II. Sau khi đăng quang, vua James II đã tổ chức trấn áp phe đối lập, bài xích tân giáo, nâng cao vị thế của Thiên chúa giáo và xử tử những ai mang mầm móng phản đối. Vốn bất mãn với đức vua nên Quốc hội dự định đưa thân vương Wiliam [con rể vua James II] đang chấp chính tại Hà Lan về kế vị ngai vàng khi vua James II chết và không có con nối dõi. Wiliam nhận lời nhưng lúc này nước Pháp lo ngại về sự liên minh giữa Anh và Hà Lan nên đề nghị James II tổ chức đánh trả thân vương Wiliam.
Ngày 1-11-1688, thân vương Wiliam đưa 1 vạn quân, 1.000 bộ binh, 4.000 kỵ binh và 619 chiến thuyền đến nước Anh. James II cầu cứu quân Quốc hội nhưng không được hồi đáp. Ngoài mặt trận, quân hoàng gia liên tục bị đánh bại nên James II bỏ trốn khỏi London nhưng đã bị người dân bắt sống và giao cho thân vương Wiliam. Thân vương cho cha vợ mình sang Pháp sống lưu vong. Ngày 23-2-1689, thân vương Wiliam được công nhận là Quốc vương nước Anh, lịch sử gọi là Wiliam III. Tháng 10 cùng năm, Quốc hội Anh ban bố “Luật quyền lợi” và được Wiliam III chấp nhận. Cùng thời gian này, được sự hỗ trợ của Pháp, James II tổ chức nhiều trận “phục quốc” nhưng đều bị Wiliam III đánh bại. Cuộc cách mạng tư sản ở Anh kéo dài gần nửa thế kỷ chính thức khép lại.
Các nhà nghiên cứu chính trị đánh giá, cuộc cách mạng tư sản Anh đã thành công nhờ có sự ủng hộ triệt để của nhân dân. Cuộc cách mạng này đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ hơn và đem lại thắng lợi cho chính giai cấp tư sản, quý tộc mới, tuy nhiên quyền lợi của nhân dân lao động, lực lượng chính của cách mạng lại không được đáp ứng. Và chính nhờ cuộc cách mạng này trên thế giới đã hình thành một nhà nước kiểu mới, nhà nước cộng hòa với chế độ quân chủ lập hiến, vua không nắm thực quyền. Quyền lực nhà nước thuộc về Quốc hội mà các đại biểu là giới tư sản và quý tộc mới.
T. Phong
[Trích nguồn 102 sự kiện nổi tiếng thế giới]
Cách mạng tư sản là gì? Hình thức của các cuộc cách mạng tư sản? Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới? Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng tư sản? Ý nghĩa của cách mạng tư sản?
Trong lịch sử thế giới cận đại, cách mạng tư sản được coi là một trong những vấn đề lớn và có những ý nghĩa quan trọng, cách mạng tư sản không chỉ đánh dấu sự thay đổi của chính những quốc gia tiến hành cách mạng, mà cách mạng tư sản còn là bước chuyển mình của nền cách mạng thế giới. Nhiều người cho đến giai đoạn hiện nay vẫn chưa hiểu cách mạng tư sản là gì và những vấn đề liên quan đến cách mạng tư sản. Chính vì vậy mà bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cách mạng tư sản là gì? Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu?
Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
1. Cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản được hiểu cơ bản chính là những cuộc cách mạng do giai cấp tư sản hay tầng lớp quý tộc mới lãnh đạo với mục đích chính đó là nhằm để có thể lật đổ được chế độ phong kiến thời bấy giờ. Cách mạng tư sản nổ ra để nhằm mục đích có thể thiết lập ra nền thống trị mới của giai cấp tư sản và bên cạnh đó thì cũng là mở đường đi mới cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Theo ghi chép lịch sử thì cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã được diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến hết thế kỉ 20 thì mới chấm dứt thời đại của những cuộc cách mạng tư sản. Cách mạng tư sản diễn ra cũng đã thiết lập nên nền dân chủ vô sản, cách mạng tư sản cũng từ đó mà tạo ra những bước phát triển mạng mẽ trong lực lượng sản xuất của đất nước.
Bên cạnh đó thì cách mạng tư sản còn được coi như là một bước tiến bộ vượt bậc về phương thức sản xuất, một bước lớn có những vai trò và ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển và tạo lập của xã hội loài người.
Về sâu xa thì ta nhận thấy rằng, bản chất của cách mạng tư sản vẫn giữ nguyên bản chất là sự bóc lột, cách mạng tư sản về cơ bản chỉ là sự thay thế chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa. Chính bởi vì vậy, nhìn chung cuộc cách mạng tư sản trên thực tế vẫn còn nhiều hạn chế bởi vì cách mạng tư sản chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người thực hiện việc bóc lột con người.
2. Hình thức của các cuộc cách mạng tư sản:
Các cuộc cách mạng tư sản ở các quốc gia trên thế giới sẽ đều diễn ra theo một hình thức hoàn toàn khác nhau. Cụ thể, ta nhận thấy, cách mạng tư sản sẽ được diễn ra theo những hình thức tiêu biểu như sau:
– Thứ nhất: Nội chiến:
Nội chiến được hiểu là chiến tranh diễn ra giữa các thành phần trong một quốc gia cụ thể. Nội chiến diễn ra giữa những người dân sử dụng cùng một ngôn ngữ nhưng các chủ thể này lại xảy ra tranh chấp vì những lí do khác nhau.
– Thứ hai: Cách mạng quần chúng:
Cách mạng quần chúng được xem là cuộc cách mạng vì quần chúng nhân dân. Cách mạng quần chúng coi trọng sức mạnh vĩ đại của quần chúng. Cuộc cách mạng tư sản theo hình thức cách mạng quần chúng này có thể kể đến như là cách mạng Pháp năm 1789.
– Thứ ba: Phong trào giải phóng dân tộc:
Phong trào giải phóng dân tộc được hiểu là phong trào nổi lên để người dân đấu tranh giành lại quyền độc lập và bảo vệ độc lập dân tộc. Phong trào giải phóng dân tộc là của các nước thuộc địa trên thế giới. Những cuộc cách mạng tư sản theo hình thức phong trào giải phóng dân tộc này có thể nói đến cụ thể như chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Bắc Mỹ, cách mạng Hà Lan,…
– Thứ tư: Thống nhất quốc gia:
Thống nhất quốc gia được hiểu cơ bản chính là hình thức đấu tranh nhằm mục đích để có thể thống nhất lãnh thổ quốc gia. Các cuộc cách mạng tiêu biểu của hình thức thống nhất quốc gia là ở Đức và Italia.
– Thứ năm: Cải cách duy tân:
Cải cách duy tân được hiểu cơ bản chính là hình thức tạo ra những chuỗi sự kiến cải cách, cách tân. Những cuộc cải cách này nhằm mục đích để dẫn đến những thay đổi to lớn trong chính trị cũng như trong xã hội và kinh tế. Các cuộc cải cách duy tân tiêu biểu xảy ra ở Nga, Nhật, Xiêm.
3. Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới:
Cách mạng tư sản của Hà Lan đã được lịch sử ghi nhận là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên ở trên toàn thế giới, cuộc cách mạng tư sản của Hà Lan diễn ra vào năm 1566, cuộc cách mạng nhằm mục đích để có thể chống lại sự cai trị của Felipe II của Tây Ban Nha. Kết quả đến năm 1648, cách mạng Hà Lan đã giành được thắng lại, tiến lên theo con đường chủ nghĩa tư bản.
Tiếp đến chúng ta cần phải kể đến đó chính là cách mạng tư sản của Pháp đã diễn ra từ năm 1789 đến năm 1799, cách mạng tư sản của Pháp được hiểu là cuộc cách mạng đã làm sụp đổ chế độ phong kiến ở Pháp, bên cạnh đó thì cách mạng tư sản của Pháp đã giúp giải phóng cho toàn thể nhân dân, thiết lập được chế độ mới mà ở đó ruộng đất sẽ được chia đều cho người dân, bên cạnh đó cách mạng tư sản của Pháp đã thiết lập lên quyền bình đẳng giữa người với người.
Cuộc cách mạng tư sản của Anh đã diễn ra từ năm 1642 đến năm 1651. Cuộc cách mạng tư sản của Anh diễn ra với nhiều cuộc chiến lớn. Đến cuối cùng thì cách mạng Anh đã giành được chiến thắng do cách mạng Anh nhận được sự ủng họ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân. Cuộc cách mạng tư sản của nước Anh diễn ra đã góp phần dọn đường cho chủ nghĩa tư bản được phát triển mạnh mẽ hơn nữa, bên cạnh đó thì cách mạng tư sản của Anh đã báo hiệu sự suy vong của chế độ quân chủ chuyên chế.
Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ đã diễn ra từ năm 1765 đến năm 1783 trên 13 thuộc địa của đế quốc Anh ở khu vực Bắc Mỹ. Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ được xem là cuộc cách mạng của tư tưởng và chính trị. Trải qua mấy thập kỉ chiến đấu, vào ngày 4/7/1776 thì bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ đã chính chính được tuyên bố, bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ được xem như lời tuyên bố các quyền tự do dân chủ và khẳng định nền độc lập của các thuộc địa Anh ở khu vực Bắc Mỹ.
4. Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng tư sản:
Mục tiêu chính của các cuộc cách mạng tư sản đó chính là nhằm mục đích có thể giải quyết được những mâu thuẫn cơ bản giữa quan hệ sản xuất phong kiến với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Chủ nghĩa tư bản tham chiến nhằm mục đích chính để có thể gạt bỏ hoàn toàn mọi cản trở để từ đó tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản được phát triển mạnh mẽ và trở nên vững mạnh.
Bên cạnh đó, cách mạng tư sản diễn ra với mục đích chính đó là để có thể lật đổ được chế độ phong kiến đang cầm quyền, cách mạng tư sản đưa giai cấp tư sản lên làm giai cấp cấm quyền. Từ đó quyền lực của đất nước sẽ chỉ tập trung vào giai cấp tư sản, giai cấp tư sản cũng sẽ đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản.
Đối với vấn đề về nhiệm vụ thì nhìn chung mỗi cuộc cách mạng tư sản khi được diễn ra ở những quốc gia khác nhau thì các cuộc cách mạng tư sản sẽ đều mang trong mình những nhiệm vụ nhất định, những cũng có những đặc điểm riêng và chung, cụ thể chúng ta có thể nhận thấy như:
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Hà Lan: Cuộc cách mạng tư sản Hà Lan diễn ra có nhiệm vụ là lật độ ách thống trị của vương triều Tây Ban Nha, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền bên cạnh đó là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Anh: Cuộc cách mạng tư sản Anh có nhiệm vụ chính là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, đem lại quyền lợi cho tầng lớp quý tộc mới và tư sản
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Bắc Mỹ: Cuộc cách mạng tư sản Bắc Mỹ có nhiệm vụ chủ chốt là giành độc lập và chuẩn bị cho sự ra đời của Hợp chủng quốc Hoa Kì
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Pháp: Cuộc cách mạng tư sản Pháp nhằm lật đổ hoàn toàn chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
5. Ý nghĩa của cách mạng tư sản:
Chúng ta có thể thấy, đa số các cuộc cách mạng tư sản diễn ra trên thế giới về cơ bản đều có chung một mục đích, nhiệm vụ chính đó chính là nhằm để có thể lật đổ chính phủ cầm quyền cũ và từ đó mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Do vậy các cuộc cách mạng tư sản đã làm lung lay tận gốc vào chế độ phong kiến.
Chúng ta cũng có thể nói cách mạng tư sản diễn ra thực chất cũng giống như một đòn chí mạng vào chế độ phong kiến, làm chế này độ phong kiến này dần sụp đổ.
Các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên diễn ra đã đem lại những ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn, các cuộc cách mạng tư sản đã chấm dứt sự đô hộ của ngoại bang, lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế.
Không những vậy, các cuộc cách mạng tư sản còn giải phóng cho toàn thể nhân dân khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân.
Nói chung, ta nhận thấy rằng, các cuộc cách mạng tư sản có ý nghĩa rât lớn và nó đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở nhiều quốc gia, đưa đất nước phát triển bền vững theo con đường chủ nghĩa tư bản, các cuộc cách mạng tư sản cũng đã giúp đòi lại quyền bình đẳng cho người dân lao động trên khắp thế giới.