Mẹo Hay Cách

Cách chữa vàng da ở người lớn

[Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan Cấu trúc và Chức năng của gan Gan là cơ quan chuyển hóa phức tạp nhất. Các tế bào gan [tế bào biểu mô gan] thực hiện các chức năng chuyển hóa của gan: Hình thành và bài tiết mật trong quá trình chuyển hóa bilirubin [xem... đọc thêm và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan.] Có thể phát hiện nhiều triệu chứng, nhưng có rất ít triệu chứng đặc hiệu cho bệnh gan: Các triệu chứng thường gặp nhưng không đặc hiệu bao gồm mệt mỏi,... đọc thêm .]

Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin là khoảng 2 đến 3 mg / dL [34 đến 51 μmol / L].

Sinh lý bệnh

Hầu hết bilirubin được sản sinh khi Hb bị phân hủy thành bilirubin không liên hợp [và các chất khác]. Bilirubin không kết hợp liên kết với albumin trong máu để vận chuyển đến gan, được vận chuyển vào các tế bào gan và kết hợp với axit glucuronic trở thành dạng tan trong nước. Bilirubin liên hợp được bài tiết trong mật vào tá tràng. Trong ruột, vi khuẩn chuyển hóa bilirubin thành urobilinogen. Một số urobilinogen được loại bỏ trong phân, và một số được hấp thu lại sau đó được phân giải bởi các tế bào gan, tái chế và bài tiết lại trong mật [chu trình gan ruột -xem Tổng quan về Chuyển hóa Bilirubin Tổng quan về Chuyển hóa Bilirubin Gan là cơ quan chuyển hóa phức tạp nhất. Các tế bào gan [tế bào biểu mô gan] thực hiện các chức năng chuyển hóa của gan: Hình thành và bài tiết mật trong quá trình chuyển hóa bilirubin [xem... đọc thêm ].

Cơ chế tăng bilirubin máu

Tăng bilirubin máu có thể tăng chủ yếu bilirubin không liên hợp hoặc bilirubin liên hợp.

Tăng bilirubin máu không liên hợp thường gây ra bởi 1 trong số những điều sau đây:

  • Tăng sản xuất

  • Giảm hấp thu ở gan

  • Giảm liên hợp

Tăng bilirubin máu liên hợp thường gây ra bởi 1 trong số những điều sau đây:

  • Sự suy giảm chức năng của tế bào gan [rối loạn chức năng tế bào gan]

  • Làm chậm sự bài tiết mật mật từ gan [ứ mật trong gan]

  • Tắc nghẽn của mật mật ngoài gan [ứ mật ngoài gan]

Hậu quả

Tiên lượng được xác định chủ yếu bởi nguyên nhân của vàng da và sự hiện diện và mức độ nghiêm trọng của rối loạn chức năng gan. Rối loạn chức năng gan có thể gây ra rối loạn đông máu, bệnh não gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa [có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa].

Nguyên nhân

Mặc dù tăng bilirubin máu có thể được phân loại là tăng chủ yếu không liên hợp hoặc liên hợp, nhiều bệnh lý gan mật gây ra cả hai hình thức.

Nhiều bệnh lý [xem Bảng: Cơ chế và Một số nguyên nhân của vàng da ở người lớn Cơ chế và Một số nguyên nhân của vàng da ở người lớn [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin... đọc thêm ], bao gồm việc sử dụng một số loại thuốc [xem Bảng: Một số loại thuốc và chất độc có thể gây vàng da Một số loại thuốc và chất độc có thể gây vàng da [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin... đọc thêm ], có thể gây ra vàng da, nhưng các nguyên nhân thông thường nhất là

  • Viêm gan Nguyên nhân gây viêm gan Viêm gan là tình trạng viêm của gan đặc trưng bởi tổ chức hoại tử nhiều ổ hoặc lan tỏa. Viêm gan có thể là cấp tính hoặc mạn tính [thường được định nghĩa là kéo dài > 6 tháng]. Hầu hết các trường... đọc thêm [viêm gan virut, viêm gan tự miễn, tổn thương gan do độc]

  • Bệnh gan do rượu Bệnh gan do rượu [Tham khảo hướng dẫn thực hành bệnh tiêu hóa của Hội tiêu hóa Hoa Kỳ năm 2010 về bệnh gan do rượu Alcoholic Liver Disease] Tiêu thụ rượu cao ở hầu hết các nước phương Tây. Theo Cẩm nang chẩn... đọc thêm

  • Tắc mật

Đánh giá

Bệnh sử

Bệnh sử của các bệnh hiện mắc bao gồm khởi phát và thời gian vàng da. Tăng bilirubin máu có thể làm cho nước tiểu sẫm màu trước khi vàng da có thể biểu hiện. Do đó, sự xuất hiện của nước tiểu sẫm màu phản ánh sự xuất hiện của tăng bilirubin máu chính xác hơn so với thời điểm khởi phát vàng da. Những triệu chứng quan trọng có liên quan bao gồm sốt, các tiền triệu [ví dụ, sốt, mệt mỏi, đau mỏi cơ] trước vàng da, thay đổi màu sắc phân, ngứa, phân mỡ, đau bụng [vị trí, mức độ, thời gian, hướng lan]. Các triệu chứng quan trọng gợi ý bệnh nặng bao gồm buồn nôn và nôn mửa, giảm cân và các triệu chứng rối loạn đông máu có thể xảy ra [ví dụ: dễ bầm tím hoặc xuất huyết, phân đen hoặc phân máu].

Đánh giá các hệ cơ quan cần tìm kiếm triệu chứng của các nguyên nhân có thể gặp bao gồm sút cân và đau bụng [ung thư]; đau khớp và sưng [tự miễn Tổng quan về Viêm Gan vi-rút Viêm gan vi-rút mạn tính là viêm gan kéo dài > 6 tháng. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm viêm gan B và C, bệnh gan do nguyên nhân miễn dịch [viêm gan tự miễn], và viêm gan nhiễm mỡ [viêm gan... đọc thêm hoặc là viêm gan siêu vi Tổng quan về Viêm Gan Vi-rút Cấp Viêm gan vi-rút là tình trạng viêm gan lan tỏa bởi các vi-rút hướng gan với đường lây truyền và đặc điểm dịch tễ khác nhau. Tiền triệu không điển hình của nhiễm vi-rút bao gồm chán ăn, buồn... đọc thêm , bệnh ứ sắt Tổng quan về quá tải sắt [Xem thêm Ngộ độc Sắt và Bệnh Hemosiderosis phổi vô căn.] Người lớn mất khoảng 1 mg sắt [Fe] mỗi ngày do sự bong tế bào biểu bì và tế bào dạ dày ruột, nữ giới có kinh nguyệt giảm trung bình... đọc thêm , viêm xơ đường mật tiên phát Viêm xơ đường mật tiên phát[PSC] Viêm xơ đường mật tiên phát [PSC] là viêm sưng, xơ hóa và co thắt các ống mật mà không có nguyên nhân rõ ràng. Tuy nhiên, 80% bệnh nhân có bệnh viêm ruột, thường là viêm loét đại tràng. Các... đọc thêm , bệnh sarcoid Sarcoidosis Sarcoidosis là một bệnh lý biểu hiện bằng tổn thương u hạt không hoại tử ở một hoặc nhiều cơ quan và mô; căn nguyên không rõ ràng. Phổi và hệ thống bạch huyết là cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất... đọc thêm ]; và chậm kinh [mang thai].

Tiền sử bệnh lý xác định các bệnh lý nguyên nhân đã biết, ví dụ như bệnh gan mật [ví dụ:, sỏi mật Viêm đường mật Sỏi mật là sự hiện diện của một hoặc nhiều sỏi mật [galli] trong túi mật. Ở các nước phát triển, khoảng 10% người lớn và 20% người > 65 tuổi bị sỏi mật. Sỏi mật có khuynh hướng không triệu chứng... đọc thêm , viêm gan, xơ gan Xơ gan Xơ gan là một giai đoạn muộn của xơ hoá gan là hậu quả của quá trình lan tỏa biến đổi cầu trúc bình thường của tế bào gan. Xơ gan được đặc trưng bởi các nốt tái tạo bao quanh bởi các mô xơ dày... đọc thêm ]; bệnh lý có thể gây ra sự tan máu [ví dụ, bệnh lý hemoglobin, thiếu G6PD]; và rối loạn liên quan đến bệnh lý gan hoặc bệnh đường mật, bao gồm bệnh viêm đại tràng Tổng quan về bệnh viêm ruột Bệnh viêm ruột [IBD], bao gồm Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng [UC], là tình trạng tự tái phát và tự thuyên giảm đặc trưng bởi viêm mạn tính tại các vị trí khác nhau trong đường tiêu hoá, dẫn... đọc thêm , bệnh lý thâm nhiễm [ví dụ, bệnh amyloid Bệnh amyloidosis Amyloidosis là một nhóm các tình trạng khác nhau, được đặc trưng bằng sự lắng đọng ngoài tế bào bởi các sợi fibrin không hòa tan. Các sợi fibrin này được cấu tạo từ các protein được tổng hợp... đọc thêm , u lympho Tổng quan về u lympho U lympho là một nhóm bệnh không đồng nhất gồm nhiều loại u khác nhau phát sinh từ hệ thống lưới nội mô và hệ bạch huyết. Các loại chính là u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin [NHL- xem... đọc thêm , bệnh sarcoid Sarcoidosis Sarcoidosis là một bệnh lý biểu hiện bằng tổn thương u hạt không hoại tử ở một hoặc nhiều cơ quan và mô; căn nguyên không rõ ràng. Phổi và hệ thống bạch huyết là cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất... đọc thêm , lao Bệnh lao [TB] [Đối với bệnh lao chu sinh, xem Lao chu sinh [TB].] Bệnh lao [Tuberculosis - TB] là bệnh nhiễm trùng tiến triển mãn tính, thường có thời gian tiềm tàng sau nhiễm trùng ban đầu Lao thường ảnh... đọc thêm ], và nhiễm HIV hoặc AIDS Nhiễm trùng HIV / AIDS ở người Nhiễm vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người[HIV] là hậu quả của nhiễm 1 trong số 2 retrovirus tương tự nhau[HIV-1 và HIV-2] chúng phá hủy tế bào lympho CD4 + và làm giảm khả năng miễn dịch qua... đọc thêm .

Tiền sử dùng thuốc bao gồm các câu hỏi về việc sử dụng thuốc hoặc tiếp xúc với độc chất có ảnh hưởng đến gan [xem Bảng: Một số loại thuốc và chất độc có thể gây vàng da Một số loại thuốc và chất độc có thể gây vàng da [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin... đọc thêm ] và về việc tiêm phòng viêm gan.

Tiền sử ngoại khoa nên bao gồm những câu hỏi về các phẫu thuật trước đây trên đường mật [một nguyên nhân tiềm tàng của tắc nghẽn].

Tiền sử xã hội bao gồm các câu hỏi về các yếu tố nguy cơ viêm gan [xem Bảng: Một số Yếu tố Nguy cơ Viêm Gan Một số Yếu tố Nguy cơ Viêm Gan [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin... đọc thêm ], số lượng và thời gian sử dụng rượu, sử dụng thuốc tiêm, và tiền sử tình dục.

Tiền sử sử gia đình bao gồm các câu hỏi về bệnh vàng da nhẹ, tái phát ở các thành viên trong gia đình và các bệnh lý gan di truyền đã được chẩn đoán. Tiền sử sử dụng thuốc và sử dụng rượu cần được xác nhận bởi bạn bè hoặc thành viên gia đình khi có thể.

Khám lâm sàng

Đánh giá dấu hiệu sinh tồn về sốt và dấu hiệu nhiễm độc toàn thân [ví dụ, hạ huyết áp, nhịp tim nhanh].

Toàn trạng được ghi nhận, đặc biệt là suy kiệt và mệt mỏi.

Khám đầu và cổ bao gồm khám niêm mạc và củng mạc phát hiện vàng da và khám mắt phát hiện các vòng Kayser-Fleischer [phát hiện tốt nhất bằng đèn khe]. Vàng da nhẹ được nhìn thấy tốt nhất bằng cách kiểm tra củng mạc dưới ánh sáng tự nhiên; phát hiện khi bilirubin huyết thanh đạt từ 2 đến 2,5 mg / dL [34 đến 43 μmol / L]. Mùi của hơi thở cần được ghi nhận [ví dụ, hơi thở mùi gan].

Nhìn bụng tìm dấu hiệu tuần hoàn bàng hệ, cổ trướng, sẹo mổ cũ. Sờ gan tìm dấu hiệu gan to, các khối, mật độ. Sờ lách phát hiện lách to. Khám bụng phát hiện thoát vị rốn, diện đục thay đổi, dấu hiệu sóng vỗ, các khối, đau khi ấn. Thăm trực tràng phát hiện chảy máu.

Nam giới được kiểm tra teo tinh hoàn và vú to.

Khám các chi trên phát hiện co thắt Dupuytren Co cứng Dupuytren [Xem thêm Tổng quan và đánh giá các bệnh lý bàn tay.] Co cứng Dupuytren là tình trạng co cứng tiến triển của các dải cân gan tay, gây biến dạng gân gấp các ngón tay. Điều trị bằng tiêm corticosteroid... đọc thêm .

Khám thần kinh bao gồm đánh giá tình trạng tâm thần và đánh giá nghiệm pháp run vẫy cánh.

Khám da tìm vàng da, lòng bàn tay son, các vết kim đâm, sao mạch, vết trầy da, u vàng [phù hợp với viêm xơ đường mật tiên phát Xơ gan mật tiên phát [PBC] Xơ gan mật tiên phát [PBC] là rối loạn gan tự miễn dịch được đặc trưng bởi sự phá hủy dần các ống dẫn mật trong gan, dẫn đến chứng ứ mật, xơ gan, và suy gan. Bệnh nhân thường không có triệu... đọc thêm ], thưa lông nách và lông mu, tăng sắc tố, tăng sắc tố, bầm máu, chấm xuất huyết, và ban xuất huyết.

Các dấu hiệu cờ đỏ

Những dấu hiệu sau đây cần được quan tâm đặc biệt:

  • Đau bụng rõ và ấn đau

  • Thay đổi ý thức

  • Xuất huyết tiêu hóa [đại thể hoặc vi thể]

  • Mảng xuất huyết, chấm xuất huyết, hoặc ban xuất huyết

Giải thích các triệu chứng

Mức độ nghiêm trọng của bệnh được biểu hiện chủ yếu bằng mức độ [nếu có] của rối loạn chức năng gan. Viêm đường mật ngược dòng cần được quan tâm vì bệnh lý cần điều trị cấp cứu.

Các rối loạn chức năng gan nặng được chỉ ra bởi bệnh não [ví dụ như thay đổi trạng thái tinh thần, run vỗ cánh] hoặc rối loạn đông máu [ví dụ như chảy máu dễ dàng, mảng bầm tím, phân đen hoặc phân máu], đặc biệt ở bệnh nhân có dấu hiệu tăng áp lực tĩnh mạch cửa [ví dụ, tuần hoàn bàng hệ, cổ trướng, lách to]. Xuất huyết tiêu hóa nặng ở thượng vị cho thấy xuất huyết do loét tĩnh mạch cửa [và có thể do rối loạn đông máu].

Gợi ý viêm đường mật ngược dòng khi có sốt và có đau bụng hạ sườn phải rõ ràng và liên tục; viêm tụy cấp có tắc nghẽn mật [ví dụ, sỏi ống mật chủ hoặc nang giả tuỵ] có thể biểu hiện tương tự.

Nguyên nhân của vàng da gợi ý bởi những điều sau đây:

  • Vàng da cấp ở người trẻ khoẻ gợi ý viêm gan virus cấp, đặc biệt khi biểu hiện virut, các yếu tố nguy cơ, hoặc cả hai đều có mặt; Tuy nhiên, quá liều acetaminophen Ngộ độc Acetaminophen Ngộ độc acetaminophen có thể gây ra viêm dạ dày ruột dạ dày trong vài giờ và độc gan sau khi nuốt phải sau 1 đến 3 ngày. Mức độ gây độc gan khi dùng liều duy nhất cấp tính được dự đoán bởi nồng... đọc thêm cũng rất phổ biến.

  • Vàng da cấp sau khi tiếp xúc với thuốc hoặc độc chất cấp tính ở người khỏe mạnh có thể là do chất đó.

  • Tiền sử uống rượu nhiều và kéo dài gợi ý bệnh gan do rượu Bệnh gan do rượu [Tham khảo hướng dẫn thực hành bệnh tiêu hóa của Hội tiêu hóa Hoa Kỳ năm 2010 về bệnh gan do rượu Alcoholic Liver Disease] Tiêu thụ rượu cao ở hầu hết các nước phương Tây. Theo Cẩm nang chẩn... đọc thêm , đặc biệt là khi có dấu hiệu điển hình.

  • Tiền sử bản thân và gia đình có các đợt vàng da nhẹ tái phát mà không có các dấu hiệu của rối loạn chức năng gan mật gợi ý bệnh lý di truyền, thường là hội chứng Gilbert Hội chứng Gilbert [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Hội chứng Gilbert là một chứng rối loạn kéo dài suốt đời, trong đó bất thường đáng kể duy nhất là tăng bilirubin không... đọc thêm .

  • Vàng da tăng dần kèm theo ngứa, gầy sút cân và phân bạc màu gợi ý tắc mật trong gan hoặc ngoài gan.

  • Vàng da không đau ở bệnh nhân cao tuổi có giảm cân và có khối nhưng với ngứa ít gợi ý tắc nghẽn mật do ung thư gây ra.

Các dấu hiệu lâm sàng có giá trị khác [xem Bảng: Các dấu hiệu gợi ý nguyên nhân của vàng da Các dấu hiệu gợi ý nguyên nhân của vàng da [Xem thêm Cấu trúc và chức năng gan và Đánh giá bệnh nhân có bệnh lý gan.] Vàng da là sự chuyển màu vàng ở da và niêm mạc do tăng bilirubin máu. Chứng vàng da nhìn thấy được khi nồng độ bilirubin... đọc thêm ].

Xét nghiệm

Tiến hành các xét nghiệm sau:

  • Xét nghiệm máu [bilirubin, aminotransferase, alkaline phosphatase]

  • Thường có chẩn đoán hình ảnh

  • Một số trường hợp sinh thiết hoặc nội soi thăm dò

Các xét nghiệm máu bao gồm định lượng nồng độ bilirubin toàn phần và trực tiếp, aminotransferase và phosphatase ở tất cả các bệnh nhân. Kết quả xét nghiệm giúp phân biệt giữa ứ mật và suy tế bào gan [điều này rất quan trọng do cần làm thêm chẩn đoán hình ảnh ở bệnh nhân ứ mật]: