BHXH Việt Nam vừa có văn bản gửi BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và BHXH Bộ Quốc phòng, Công an về việc hướng dẫn thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng từ ngày 1/7. Cụ thể như sau:
Đối tượng áp dụng mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng làm căn cứ tính mức lương đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN, bảo hiểm TNLĐ-BNN từ ngày 1/7 bao gồm:
Người lao động tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN thuộc đối tượng áp dụng mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng quy định tại Điều 2 làm căn cứ tính mức lương, mức phụ cấp làm căn cứ đóng quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 3 Nghị định số 24/2023/NĐ-CP.
Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và người hưởng chế độ phu nhân, phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tham gia BHXH bắt buộc mà trước khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng hoặc trước khi hưởng chế độ phu nhân, phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã có quá trình tham gia, đóng BHXH bắt buộc theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định; chưa tham gia BHXH bắt buộc hoặc đã tham gia BHXH bắt buộc nhưng đã hưởng BHXH một lần.
Viên chức quản lý chuyên trách, bí thư đảng ủy chuyên trách, phó bí thư đảng ủy, chủ tịch công đoàn chuyên trách tại công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, theo hệ số mức lương quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số 52/2016/NĐ-CP ngày 13/6/2016 của Chính phủ quy định tiền lương, thù lao, tiền thưởng đối với người quản lý công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
Các đối tượng nêu trên đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN căn cứ tiền lương, phụ cấp tính theo mức lương cơ sở [mới] là 1.800.000 đồng/tháng từ ngày 1/7.
Đối với BHXH tự nguyện, mức thu nhập tháng người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn để tính mức đóng BHXH tự nguyện từ ngày 1/7, mức cao nhất là 36.000.000 đồng/tháng [1.800.000 đồng/tháng x 20 lần].
Mức đóng BHYT đối với đối tượng chỉ tham gia BHYT
Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng BHYT: Từ ngày 1/7 mức đóng BHYT tính theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng. Trường hợp được cấp thẻ BHYT trước ngày 1/7 thì từ ngày 1/7 cơ quan BHXH điều chỉnh mức đóng BHYT theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng.
Nhóm được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng BHYT và nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình: Từ ngày 1/7, mức đóng BHYT tính theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng. Trường hợp đối tượng đã đóng đủ tiền vào Quỹ BHYT theo thời hạn sử dụng của thẻ BHYT và được cấp thẻ BHYT trước ngày 1/7 thì cả người tham gia BHYT và ngân sách Nhà nước không phải đóng, hỗ trợ bổ sung do tăng mức lương cơ sở đối với thời gian từ ngày 1/7 mà người tham gia BHYT đã đóng BHYT.
Trên cơ sở quy định và nội dung hướng dẫn nêu trên, BHXH Việt Nam yêu cầu BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, BHXH Bộ Quốc phòng, Công an thông báo cho các đơn vị sử dụng lao động; đơn vị quản lý đối tượng tham gia BHYT; tổ chức ủy quyền thu; người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT được ngân sách Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng và người tham gia BHYT hộ gia đình về tiền lương, thu nhập làm căn cứ đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN từ ngày 1/7/2023 để công tác tổ chức, thực hiện đảm bảo đúng quy định.
Theo Luật BHXH hiện hành, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, thì tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH tính theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề [nếu có].
Mức đóng BHXH theo mức lương cơ sở. Người có hệ số lương thấp thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH thấp; người có hệ số lương cao thì đóng cao, nhưng tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở. Từ ngày 1-7-2023, mức lương cơ sở là 1,8 triệu đồng, tương ứng với mức tiền lương đóng BHXH tối đa là 36 triệu đồng.
Dù chưa có quy định rõ về mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất với người lao động hưởng chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, nhưng một bộ phận người lao động đang hưởng hệ số lương khá thấp [hệ số 1,86 hay 2,34…]. Vì thế, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH với nhóm lao động này không cao, lần lượt là hơn 3,3 triệu đồng và hơn 4,2 triệu đồng cộng với các khoản phụ cấp [nếu có].
Đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động [doanh nghiệp] quyết định, thì tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH gồm có mức lương ghi trong hợp đồng lao động, phụ cấp lương [phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên… và các khoản bổ sung theo quy định.
Mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng. Năm 2023, mức lương tối thiểu vùng của người lao động được quy định như sau:
Vùng Mức lương tối thiểu tháng [Đơn vị: đồng/tháng] Mức lương tối thiểu giờ [Đơn vị: đồng/giờ] Vùng I 4.680.000 22.500 Vùng II 4.160.000 20.000 Vùng III 3.640.000 17.500 Vùng IV 3.250.000 15.600
Mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH cao nhất của người lao động trong doanh nghiệp bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Như vậy, theo các quy định hiện hành, mức tiền lương tháng thấp nhất làm căn cứ đóng BHXH của người lao động trong khu vực nhà nước và doanh nghiệp có sự khác nhau, còn mức cao nhất giống nhau.
Theo định hướng cải cách chính sách tiền lương, chế độ tiền lương do nhà nước quy định sẽ không căn cứ theo lương cơ sở. Vì thế, tại dự thảo Luật BHXH [sửa đổi], Chính phủ đề xuất bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng 50% mức lương tối thiểu tháng thuộc vùng cao nhất; cao nhất bằng 8 lần mức lương tối thiểu vùng cao nhất do Chính phủ công bố. Đây là cơ sở quy định căn cứ đóng BHXH đối với những đối tượng không hưởng tiền lương [chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương…]; đồng thời cũng là căn cứ để xác định trách nhiệm tham gia đối với đối tượng người lao động làm việc không trọn thời gian.
Tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với khu vực ngoài nhà nước [doanh nghiệp] cơ bản kế thừa quy định hiện hành, nhưng quy định cụ thể hơn. Theo đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương…
Nếu những đề xuất nêu trên được thông qua, thì tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động hưởng chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và do người sử dụng lao động quyết định không có quá nhiều khác biệt. Điều này góp phần thu hẹp khoảng cách hưởng lương hưu giữa các nhóm lao động khi họ hết tuổi lao động.