Ngất đột ngột là một hiện tượng thường gặp ở bệnh nhân do nhiều nguyên nhân khác nhau. Mặc dù, tình trạng ngất có thể tự hồi phục sau khi bệnh nhân nghỉ ngơi nhưng mọi người không thể chủ quan. Thực tế, ngất có thể là một dấu hiệu cảnh báo sức khỏe của bạn đang gặp vấn đề. Vậy bệnh nhân thường đột ngột ngất do đâu? Cách sơ cứu khi có người ngất?
1. Tổng quan về tình trạng ngất
Ngất là một thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng cơ thể bị mất ý thức do huyết áp giảm khiến cho việc vận chuyển máu lên não bị gián đoạn. Bên cạnh đó, khi não không được tim bơm đủ máu có oxy cũng sẽ dẫn đến ngất xỉu. Khi bệnh nhân bị ngất đột ngột sẽ có biểu hiện ngã xuống đất nhưng tình trạng này hoàn toàn khác ở những người mắc bệnh động kinh vì khi họ ngã thường kèm theo co giật.
Tình trạng ngất thường xảy ra khi thiếu máu lên não
Bệnh nhân bị ngất thường hồi tỉnh sau một thời gian ngắn [khoảng vài giây] và cơ thể hồi phục lại như trạng thái bình thường. Tuy nhiên, phần lớn mọi người thường cảm thấy rất mệt. Vậy tình trạng đột ngột ngất do đâu? Đối với bệnh nhân khi bị ngất đột ngột thường xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý hoặc sức khỏe kém. Trong khi đó, người có sức khỏe bình thường vẫn có thể bị ngất do một vài yếu tố từ môi trường hoặc do một bệnh lý nào đó đang tiềm ẩn bên trong cơ thể.
2. Đột ngột ngất do đâu?
Theo bác sĩ, ngất là một phản ứng của cơ thể rất thường gặp trong cuộc sống hằng ngày. Vậy đột ngột ngất do đâu? Để hiểu rõ hơn về tình trạng này, các bạn có thể tham khảo một số thông tin hữu ích được chia sẻ dưới đây:
2.1. Ngất đột ngột do trung gian thần kinh
Tình trạng bệnh nhân bị ngất xỉu đột ngột do trung gian thần kinh hay còn gọi là ngất phế vị thường rất phổ biến. Phần lớn các trường hợp ngất thường xảy ra khi bệnh nhân đối diện với một tình huống hoặc vấn đề quá sức chịu đựng. Chẳng hạn như quá hoảng loạn, sợ hãi, đau đớn, suy sụp tinh thần hay kể cả khi bệnh nhân vận động quá sức,... Khi bị ngất, cơ thể người bệnh thường toát ra nhiều mồ hôi, sắc da xao xao, tái nhợt.
Tinh thần hoảng loạn có thể dẫn đến bất tỉnh
2.2. Ngất đột ngột do bệnh tim mạch
Những đối tượng mắc bệnh tim mạch hoặc tiền sử người thân từng bị đột tử thường rất dễ bị ngất đột ngột. Thông thường, bệnh nhân sẽ ngất khi cảm thấy vùng ngực đau tức hoặc sau khi cố gắng làm việc quá sức. Nhìn chung, các bệnh lý liên quan đến tim mạch rất nguy hiểm nên mọi người cần phải chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.
2.3. Ngất đột ngột do hạ huyết áp
Khi bạn giữ nguyên một tư thế trong thời gian quá lâu và thay đổi đột ngột thường sẽ khiến huyết áp bị giảm dẫn đến ngất. Bên cạnh đó, những đối tượng mắc bệnh Parkinson [một bệnh lý liên quan đến thần kinh] hoặc sử dụng thuốc giảm huyết áp cũng dễ bị ngất đột ngột.
2.4. Một số nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân chính được liệt kê ở trên thì tình trạng ngất đột ngột còn xảy ra do một số lý do sau đây:
-
Yếu tố tâm lý như quá lo lắng.
-
Hạ đường huyết, hạ canxi.
-
Tăng thông khí, thiếu oxy.
Nạn nhân có thể bị ngất khi té ngã nặng
-
Bị đánh vào đầu, té ngã hoặc uống nhiều bia, rượu.
-
Lên cơn đột quỵ.
3. Cách sơ cứu cho người bị ngất
Ngoài việc lý giải tình trạng ngất đột ngột do đâu thì bác sĩ còn gợi ý cho bạn đọc một số cách sơ cứu khi có người bị ngất và cách xử lý khi cơ thể cảm thấy choáng. Cụ thể như:
3.1. Khi người khác bị ngất
Khi một người nào đó ngất đột ngột, mọi người thường tập trung lại để quan sát hoặc sơ cứu cho bệnh nhân. Tuy nhiên, việc tập trung quá nhiều người sẽ tạo nên bầu không khí ngột ngạt, khiến cho bệnh nhân càng khó thở. Do đó, mọi người nên lưu ý không nên tập trung quá nhiều người và sơ cứu cho bệnh nhân đúng cách theo những gợi ý dưới đây:
-
Đầu tiên, đặt bệnh nhân nằm ngửa, đồng thời điều chỉnh sao cho phần chân cao hơn đầu.
-
Sau đó, kiểm tra xem bệnh nhân còn thở và có thương tích gì hay không. Nếu bệnh nhân vẫn còn thở và không có thương tích gì nghiêm trọng thì tiến hành nâng hai chân bệnh nhân lên cao hơn tầm của tim, khoảng 25 - 30cm. Trường hợp, bệnh nhân bị ngất té ngã và bị thương thì cần phải tiến hành xử lý nhằm giảm vết sưng hoặc cầm máu.
Nới lỏng những đồ dùng siết chặt cơ thể nạn nhân
-
Tiếp theo, nới lỏng những phần quần/áo quá bó sát vào cơ thể, chẳng hạn như thắt lưng, lưng quần, ngực, cổ áo,...
-
Chỉnh đầu của bệnh nhân quay sang một bên nhằm giảm thiểu nguy cơ tụt lưỡi vào cổ họng hoặc hít phải chất nôn vào phổi.
-
Nếu bệnh nhân ngừng thở thì tiến hành thực hiện hô hấp nhân tạo. Trong thời gian 10 phút, nếu bệnh nhân vẫn chưa tỉnh lại thì lập tức gọi cấp cứu để trợ giúp.
3.2. Khi cảm thấy choáng
Khi cảm thấy cơ thể không được khỏe kèm theo đầu óc choáng váng thì mọi người nên chủ động phòng tránh nguy cơ dẫn đến ngất xỉu bằng cách thực hiện một số gợi ý sau đây:
-
Tìm một chỗ để ngồi hoặc nằm xuống nghỉ ngơi một thời gian cho cơ thể hồi phục và tỉnh táo trở lại. Lưu ý, bạn nên ngồi với tư thế cúi gục mặt, đồng thời đặt đầu ở giữa hai đầu gối.
-
Bạn nên dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi và tuyệt đối không được đứng dậy quá nhanh để đề phòng khả năng bị ngất xỉu.
4. Những lưu ý khi sơ cứu cho người bị ngất
Mọi người thường truyền nhau những biện pháp dân gian để sơ cứu cho người bị ngất, tuy nhiên bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên thực hiện một cách tùy tiện. Thực tế, các biện pháp này vẫn chưa được khoa học chứng minh tính an toàn và hiệu quả. Do đó, nếu thực hiện sai, bạn có thể vô tình khiến tính mạng người khác bị đe dọa. Ngoài việc giải đáp đột ngột ngất do đâu, bác sĩ còn gợi ý một số cách sơ cứu đơn giản các bạn dễ dàng hỗ trợ khi có người bị ngất. Cụ thể như:
-
Nếu thân nhiệt giảm xuống thấp hơn so với người bình thường, bạn nên sử dụng một chiếc chăn ấm để đắp cho nạn nhân.
-
Nếu có dầu gió hoặc dầu nóng, bạn có thể cho người bị ngất ngửi mùi dầu.
-
Tiến hành day ấn nhân trung một cách dứt khoát, mạnh và nhanh để giúp nạn nhân tỉnh lại trong lúc chờ xe cứu thương đến.
-
Một số biện pháp khác: cho nạn nhân uống nước giải nhiệt, vẩy nước lạnh,...
Ngoài ra, các bạn cũng lưu ý không được mắc phải những lỗi dưới đây khi sơ cứu cho người bị ngất:
-
Hạn chế tập trung đông người tại nơi có người ngất xỉu nhằm tạo không gian thoáng khí, giúp nạn nhân dễ hồi lục, tỉnh lại.
Không nên tập trung xung quanh người bị ngất
-
Tuyệt đối không được gọi nạn nhân dậy tức thì khi họ vừa ngất để giảm thiểu nguy cơ nạn nhân lại bị ngất sau khi tỉnh dậy.
-
Không được châm kim vào đầu các ngón tay của nạn nhân vì nếu không có đủ điều sát khuẩn thì nguy cơ bị nhiễm trùng sẽ rất cao.
Giúp đỡ người khi khi bị gặp hoàn cảnh khó khăn là rất tốt, tuy nhiên nếu bạn không hiểu rõ tình trạng của nạn nhân và sơ cứu sai cách có thể khiến tình trạng trở nên nguy kịch hơn. Do đó, chúng ta hãy chủ động tìm hiểu và trang bị cho mình những kiến thức sơ cứu cơ bản để giúp đỡ người khác khi cần thiết.
Với những thông tin hữu ích trên đây, bạn đọc đã được giải thích tường tận về câu hỏi đột ngột ngất do đâu. Ngoài ra, các bạn cũng được gợi ý một số cách sơ cứu đơn giản và hiệu quả khi có người bị ngất. Do đó, mọi người đừng quên lưu lại bài viết và chia sẻ cho người thân nhé!
35% dân số sẽ có ít nhất một lần ngất xỉu trong đời, do nhịp tim bất thường, quá nóng hoặc do các nguyên nhân khác, theo tiến sĩ Julian Stewart, Đại học Y New York [Mỹ].
Sau đây là các triệu chứng ngất xỉu và biện pháp phòng ngừa thích hợp để tránh chấn thương và đảm bảo rằng tình trạng ngất không trở nên nguy hiểm đến tính mạng, theo Reader’s Digest.
Cảm thấy lâng lâng hoặc choáng váng
Khi đứng lên quá nhanh và cảm thấy đầu óc quay cuồng trong giây lát, bạn đã trải nghiệm một dạng ngất nhẹ.
Khi nằm xuống, máu được phân phối đồng đều, và khi đứng lên, máu nhanh chóng tụt xuống do trọng lực, tiến sĩ Stewart nói.
Khi máu di chuyển ra khỏi não lúc đứng, huyết áp sẽ giảm và bắt đầu cảm thấy muốn ngất xỉu. Nếu thường xuyên bị chóng mặt khi đứng lên, tiến sĩ Stewart khuyên nên siết chặt các cơ ở phần dưới cơ thể, như đùi, bắp chân và mông, trước khi đứng lên. Điều này sẽ giúp bơm máu trở lại nửa trên của cơ thể, ngăn ngừa huyết áp giảm nhanh sau khi đứng lên, theo Reader’s Digest.
Hoa mắt
Đôi mắt có thể cung cấp manh mối đầu tiên báo hiệu tình trạng sắp ngất xỉu. Vì những mạch máu nhãn cầu sẽ sụp đổ trước tiên khi máu di chuyển xuống dưới, tiến sĩ Stewart nói.
Nếu bắt đầu thấy hoa mắt, hãy nằm xuống hoặc ngồi và đặt đầu giữa hai đầu gối. Điều này sẽ hướng dòng máu trở lại não, cũng như bảo vệ đầu và cổ nếu bị ngất.
Bắt đầu thở gấp
Trước khi ngất xỉu, hầu hết mọi người sẽ thở nhanh, bác sĩ Stewart nói.
Khi não phát hiện lượng ô xy thấp hơn, cơ thể sẽ kích hoạt thở nhanh hơn để hút không khí nhiều hơn.
Nếu bắt đầu thở nhanh trong khi cảm thấy muốn ngất xỉu, hãy tìm một chỗ ngồi hoặc nằm xuống, nhắm mắt lại và đặt tay lên bụng. Sau đó tập trung vào việc hít thở chậm, sâu, mở rộng dạ dày, hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng.
Ô xy bổ sung sẽ nuôi dưỡng mọi tế bào trong cơ thể và làm dịu cơn choáng ở não. Cũng có thể thử hít vào hoặc thở hắt ra.
Một kỹ thuật được thử nghiệm trong một nghiên cứu của Hiệp hội Tim mạch châu Âu là bệnh nhân hít vào hoặc thở hắt ra khi huyết áp giảm xuống để tránh ngất.
Khi lưu lượng máu đến não giảm, lượng canxi trong máu cũng có thể giảm đột ngột. Khi điều đó xảy ra, sẽ cảm thấy ngứa ran hoặc tê ở đầu ngón tay và chân, đặc biệt là ở đầu ngón tay và xung quanh môi khi canxi di chuyển ra khỏi những khu vực đó.
Nới lỏng thắt lưng, cổ áo hoặc nới lỏng quần áo trước khi ngồi xuống để mở đường thở và cho phép máu lưu thông, vận chuyển ô xy và máu ngược lên não, theo Reader’s Digest.
Cảm thấy nóng
Nếu sắp ngất xỉu, có thể cảm thấy phừng phừng trong đầu hoặc cảm giác ấm nóng lan tỏa khắp cơ thể.
Do sự gia tăng nhanh chóng lưu lượng máu từ trái tim bù đắp cho việc thiếu máu và ô xy trong não, cơ thể đang bị xáo trộn, dồn máu đến cả tay và chân, bác sĩ Stewart nói.
Nếu cảm thấy choáng váng và toát mồ hôi, hãy tìm một nơi mát mẻ trong bóng râm để ngồi xuống và uống một ít nước. Làm như vậy có thể đưa nhịp tim trở lại nhịp độ bình thường, theo Reader’s Digest.
Khi đứng, trái tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu lên não. Vì lưu lượng máu nhiều hơn được dồn vào tay và chân trong khi đứng, não có thể bắt đầu mất nguồn năng lượng thiết yếu nếu đứng quá lâu.
Nếu bắt đầu cảm thấy muốn ngất xỉu hoặc buồn nôn khi đang đứng, hãy căng mông để đẩy dòng máu lên phần trên cơ thể.
Trong một nghiên cứu được công bố trên một tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ, những bệnh nhân bắt chéo chân khi đứng và căng cơ phần dưới cơ thể đã ổn định được huyết áp và nhịp tim, trì hoãn ngất xỉu trung bình 2 phút rưỡi, một số thậm chí qua được cơn ngất, theo Reader’s Digest.
Là tình trạng thị lực bị giảm sút hoặc mất hoàn toàn ở tất cả các phía của tầm nhìn.
Đây là dấu hiệu cho thấy huyết áp bị giảm, điều này có thể dẫn đến ngất xỉu.
Trong tình huống này, đừng cố tiếp tục đứng hoặc cố chớp mắt. Thay vào đó, tìm một chiếc ghế và ngồi hoặc nằm xuống ngay lập tức. Đó là cách tốt nhất để an toàn đặc biệt nếu bạn có bị ngất.
Buồn nôn
Buồn nôn có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng nhưng nếu buồn nôn đi kèm với các triệu chứng ngất khác như tầm nhìn hẹp hoặc thở gấp, hãy ngồi hoặc nằm xuống và tìm sự trợ giúp y tế ngay lập tức,
theo Reader’s Digest.
Mất nước có thể kích hoạt cả buồn nôn và ngất xỉu, vì vậy hãy chắc chắn uống nước và nghỉ ngơi ở khu vực mát mẻ, tránh ánh nắng mặt trời.
Da tái xanh
Nhịp tim chậm, yếu làm máu không đến được lớp da, khiến nó trông nhợt nhạt và xanh xao, theo Mayo Clinic.
Hãy ngồi xuống, chà xát chậm các cơ ở cánh tay và chân theo vòng tròn để khởi động lưu thông máu và đưa huyết áp về mức bình thường.