Kể tên các phương chân hội thoại đã học? Cho biết phương châm hội thoại nào có liên quan trong ví dụ dưới đây? Đọc mẩu chuyện sau: Người con đang học môn Địa lí , hỏi bố: – Bố ơi! Ngọn núi nào cao nhất thế giới hả bố ? Người bố đang mải đọc báo, trả lời: – Ngọn núi nào không nhìn thấy ngọn là ngọn núi cao nhất. [ Truyện cười dân gian]
Trong mẫu chuyện trên, lời thoại không tuân thủ phương châm hội thoại nào?
Người con đang học môn Địa lí , hỏi bố:
- Bố ơi! Ngọn núi nào cao nhất thế giới hả bố ?
Người bố đang mải đọc báo, trả lời:
- Ngọn núi nào không nhìn thấy ngọn là ngọn núi cao nhất.
[ Truyện cười dân gian]
Trong mẫu chuyện trên, lời thoại không tuân thủ phương châm hội thoại nào?
--------------------Gi¸o viªn:NguyÔn Kh¶ §èngGi¸o viªn:NguyÔn Kh¶ §èng§· vÒ dù giê häc §· vÒ dù giê häc ng÷ v¨n líp 9ng÷ v¨n líp 9aa Trêng THCS §¹i M¹chTrêng THCS §¹i M¹ch TiÕt 73: ¤n tËp TiÕng ViÖt¤n tËp TiÕng ViÖtI.I.C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹iC¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i1. Néi dung c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i1. Néi dung c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i Cột ACột ACột BCột Ba. Phương châm a. Phương châm về lượng.về lượng.a. Khi giao tiếp cần chú ý nói ngắn gọn, rành a. Khi giao tiếp cần chú ý nói ngắn gọn, rành mạch; tránh nói mơ hồ.mạch; tránh nói mơ hồ.b. Phương châm b. Phương châm về chất.về chất.b. Khi giao tiếp cầnnói đúng vào đề tài giao b. Khi giao tiếp cầnnói đúng vào đề tài giao tiếp; tránh nói lạc đề.tiếp; tránh nói lạc đề.c. Phương châm c. Phương châm quan hệ.quan hệ.c. Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng ngưc. Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác.ời khác.d. Phương châm d. Phương châm cách thức.cách thức.d. Khi giao tiếp, đừng nói những gì mà mình d. Khi giao tiếp, đừng nói những gì mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực. xác thực. e. Phương châm e. Phương châm lịch sự.lịch sự.e.Khi giao tiếp cần nói có nội dung; nội dung e.Khi giao tiếp cần nói có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu không thừa.cuộc giao tiếp, không thiếu không thừa.Bài tậpBài tập: : Em hãy ghép các mục trong hai cột A và B dưEm hãy ghép các mục trong hai cột A và B dưới đây, sao cho thích hợp:ới đây, sao cho thích hợp: 2. Một số chú ý khi sử dụng các phương châm 2. Một số chú ý khi sử dụng các phương châm hội thoại:hội thoại:a.a.Một học sinh xin phép thầy giáo:Một học sinh xin phép thầy giáo:- Thưa thầy, mai cho em nghỉ lao động ạ!- Thưa thầy, mai cho em nghỉ lao động ạ!- Vì sao?- Vì sao?- Thưa thầy, mai em bị đau đầu ạ!- Thưa thầy, mai em bị đau đầu ạ!Bài tập1Bài tập1: : Em cho biết trong các tình huống sau Em cho biết trong các tình huống sau phương châm hội thoại nào đã không được tuân thủ?phương châm hội thoại nào đã không được tuân thủ?Vì sao có thể kết luận như vậy?Vì sao có thể kết luận như vậy? Không tuân thủ phương châm về Không tuân thủ phương châm về chất. Vì bạn học sinh đã nói một điều chất. Vì bạn học sinh đã nói một điều không xác thực.không xác thực. b. Người con đang học môn địa lí, hỏi bố:b. Người con đang học môn địa lí, hỏi bố:- Bố ơi! Ngọn núi nào cao nhất thế giới - Bố ơi! Ngọn núi nào cao nhất thế giới hả bố?hả bố? Người bố đang mải đọc báo, trả lời:Người bố đang mải đọc báo, trả lời:- Núi nào mà không nhìn thấy ngọn, tức - Núi nào mà không nhìn thấy ngọn, tức là núi cao nhất.là núi cao nhất.[Truyện cười dân gian Việt Nam].[Truyện cười dân gian Việt Nam].Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phưCâu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm quan hệ vì ở đây người con hỏi ý là: ơng châm quan hệ vì ở đây người con hỏi ý là: Tên của ngọn núi nào cao nhất thế giới? chứ Tên của ngọn núi nào cao nhất thế giới? chứ không hỏi: như thế nào là ngọn núi cao nhất?không hỏi: như thế nào là ngọn núi cao nhất?c.c.... Hỏi tên, rằng: Mã Giám Sinh ... Hỏi tên, rằng: Mã Giám Sinh Hỏi quê, rằng: huyện Lâm Thanh cũng gần ... Hỏi quê, rằng: huyện Lâm Thanh cũng gần ... [Trích [Trích Truyện KiềuTruyện Kiều -Nguyễn Du] -Nguyễn Du]Câu trả lời của M Giám Sinh không ãCâu trả lời của M Giám Sinh không ãtuân thủ phương châm lịch sự vì cách trả lời tuân thủ phương châm lịch sự vì cách trả lời cục cằn, thô lỗ.cục cằn, thô lỗ.d. Một cậu bé năm tuổi chơi quả bóng d. Một cậu bé năm tuổi chơi quả bóng nhựa trong phòng đọc sách của bố. Quả bóng nhựa trong phòng đọc sách của bố. Quả bóng văng vào ngăn dưới của một kệ sách. Cậu bé văng vào ngăn dưới của một kệ sách. Cậu bé tìm mãi không ra, bèn hỏi bố. Ông bố đáp:tìm mãi không ra, bèn hỏi bố. Ông bố đáp:- Quả bóng nằm ngay dưới cuốn Tuyển - Quả bóng nằm ngay dưới cuốn Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao kia kìa.tập truyện ngắn Nam Cao kia kìa. Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phưCâu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm cách thức, vì nó quá mơ hồ đối với ơng châm cách thức, vì nó quá mơ hồ đối với đứa con năm tuổi.đứa con năm tuổi.Câu nói trên không tuân thủ phưCâu nói trên không tuân thủ phương châm về lượng vì những thông ơng châm về lượng vì những thông tin thừa.tin thừa.e.e.Bạn ấy đá bóng bằng chân.Bạn ấy đá bóng bằng chân. Qua các tình huống trong bài tập trên, em Qua các tình huống trong bài tập trên, em có nhận xét gì khi tham tham gia giao tiếp?có nhận xét gì khi tham tham gia giao tiếp? Trong giao tiếp , cần phải hết Trong giao tiếp , cần phải hết sức chú ý việc tuân thủ các sức chú ý việc tuân thủ các phương châm hội thoại nhằm phương châm hội thoại nhằm đạt hiệu quả cao nhất.đạt hiệu quả cao nhất. Bài tập 2Bài tập 2 Trong các tình huống sau, người nói đ không ãTrong các tình huống sau, người nói đ không ãđược tuân thủ. phương châm hội thoại nào? Việc không được tuân thủ. phương châm hội thoại nào? Việc không tuân thủ ấy nbằm mục đích gì?tuân thủ ấy nbằm mục đích gì?a. a. NamNam: - Cậu có biết gia đình bạn Hải ở : - Cậu có biết gia đình bạn Hải ở đâu không?đâu không? BắcBắc: - Nghe nói ở gần lối rẽ vào nhà : - Nghe nói ở gần lối rẽ vào nhà văn hóa quận.văn hóa quận.Vì không có bằng chứng xác thực, Bắc không nêu đủ Vì không có bằng chứng xác thực, Bắc không nêu đủ cái điều mà Nam cần biết [chỗ ở cụ thể của gia đình Hải]. cái điều mà Nam cần biết [chỗ ở cụ thể của gia đình Hải]. Tức là không tuân thủ phương châm về lượng mà chỉ trả lời Tức là không tuân thủ phương châm về lượng mà chỉ trả lời một cách chung chung để cố gắng tuân thủ phương châm một cách chung chung để cố gắng tuân thủ phương châm về chất: Nghe nói ở gần lối rẽ vào nhà văn hóa quận.về chất: Nghe nói ở gần lối rẽ vào nhà văn hóa quận. [...] Vua sai lính điệu em bé vào, phán hỏi:[...] Vua sai lính điệu em bé vào, phán hỏi:- Thằng bé kia, mày có việc gì sao lại đến đây mà - Thằng bé kia, mày có việc gì sao lại đến đây mà khóckhóc- Tâu đức vua- em bé vờ vĩnh đáp- mẹ con chết sớm - Tâu đức vua- em bé vờ vĩnh đáp- mẹ con chết sớm mà cha con thì không chịu đẻ em bé để chơi với con cho mà cha con thì không chịu đẻ em bé để chơi với con cho con có bạn, nên con khóc. Dám mong đức vua phán con có bạn, nên con khóc. Dám mong đức vua phán bảo cha con cho con được nhờ.bảo cha con cho con được nhờ. Nghe nói, vua và các triều thần đều bật cười. Vua lại Nghe nói, vua và các triều thần đều bật cười. Vua lại phán:phán:- Mày muốn có em thì mày phải kiếm vợ khác cho cha - Mày muốn có em thì mày phải kiếm vợ khác cho cha mày, chứ cha mày là giống đực, làm sao mà đẻ được! mày, chứ cha mày là giống đực, làm sao mà đẻ được! [[Trích Trích Em bé thông minhEm bé thông minh- truyện cổ tích Việt Nam- truyện cổ tích Việt Nam]]Nếu tách lời của em bé ra khỏi câu Nếu tách lời của em bé ra khỏi câu chuyện thì em bé không tuân thủ phương chuyện thì em bé không tuân thủ phương châm về chất. Song trong câu chuyện, em châm về chất. Song trong câu chuyện, em bé vẫn tuân theo phương châm hội thoại. Vì bé vẫn tuân theo phương châm hội thoại. Vì em muốn lấy lý luận sự phi lí của người khác em muốn lấy lý luận sự phi lí của người khác để thực hiện mục đích trong lời nói của mình.để thực hiện mục đích trong lời nói của mình.Như vậy qua bài tập trên, em có nhận xét Như vậy qua bài tập trên, em có nhận xét gì về việc không tuân thủ phương châm hội gì về việc không tuân thủ phương châm hội thoại?thoại?Các phương châm hội thoại không phải Các phương châm hội thoại không phải là những quy định có tính chất bắt buộc là những quy định có tính chất bắt buộc trong mọi tình huống. Những trường hợp trong mọi tình huống. Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại là không tuân thủ phương châm hội thoại là do mục đích của người nói hoặc do vô ý do mục đích của người nói hoặc do vô ý vụng về.vụng về. Bài tập 3Bài tập 3:: Em hãy cho biết nhân vật chàng rể trong câu chuyện Em hãy cho biết nhân vật chàng rể trong câu chuyện sau đã thăm hỏi không đúng lúc gây ra hậu quả gì?sau đã thăm hỏi không đúng lúc gây ra hậu quả gì? Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một vùng quê, được Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một vùng quê, được người nhà dặn là phải luôn chào hỏi mọi người người nhà dặn là phải luôn chào hỏi mọi người xung quanh.xung quanh. Một hôm , anh ta ra đường và thấy một người Một hôm , anh ta ra đường và thấy một người đang đốn cành trên một cây cao, liền ra dấu gọi. đang đốn cành trên một cây cao, liền ra dấu gọi. Người kia dừng việc, lật đật trèo xuống, hỏi:Người kia dừng việc, lật đật trèo xuống, hỏi:- Có chuyện gì thế?- Có chuyện gì thế?- Có gì đâu! Bác làm việc vất vả lắm phải - Có gì đâu! Bác làm việc vất vả lắm phải không?không?[Theo truyện cười dân gian Việt Nam][Theo truyện cười dân gian Việt Nam]Lời hỏi thăm của chàng rể là rất tốt, Lời hỏi thăm của chàng rể là rất tốt, nhưng do không đúng lúc cho nên đã nhưng do không đúng lúc cho nên đã gây phiền hà cho người đốn cành gây phiền hà cho người đốn cành cây.cây. Khi giao tiếp cần phải vận Khi giao tiếp cần phải vận dụng các phương châm hội thoại dụng các phương châm hội thoại phù hợp với đặc điểm của tình phù hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp.huống giao tiếp.Qua bài tập trên em rút ra chú ý gì khi vận Qua bài tập trên em rút ra chú ý gì khi vận dụng các phương châm hội thoại trong giao dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp?tiếp?