Một trong những chỉ số quan trọng được Tổng cục Thống kê tiến hành điều tra trong cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là Tỷ số giới tính khi sinh - SRB [Chỉ số SRB phản ánh cân bằng giới tính của số bé trai và bé gái khi được sinh ra. Tỷ số này thông thường là 104-106 bé trai/100 bé gái sinh ra sống]. Bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào của SRB chệch khỏi mức sinh học bình thường đều phản ánh những can thiệp có chủ ý và sẽ làm ảnh hưởng đến sự mất cân bằng tự nhiên, đe dọa sự ổn định dân số của quốc gia và toàn cầu.
Theo Tổng cục Thống kê, SRB của Việt Nam có xu hướng tăng hơn so với mức sinh học tự nhiên từ năm 2006 đến nay, đưa ra bằng chứng về mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam. Trong đó, SRB năm 2019 giảm so với năm 2018 nhưng vẫn ở mức cao [năm 2018: 114,8 bé trai/100 bé gái; năm 2019: 111,5 bé trai/100 bé gái].
Sự gia tăng bất thường về SRB của Việt Nam trong những năm gần đây đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà lập chính sách. Theo đó, những cảnh báo về hệ lụy của sự mất cân bằng giới tính khi sinh và sự quyết liệt thực hiện các chính sách nhằm xóa bỏ sự can thiệp có chủ đích trong lựa chọn giới tính khi mang thai ở Việt Nam trong thời gian qua chưa đem lại hiệu quả; tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được khắc phục.
Kết quả điều tra cho thấy, SRB của khu vực thành thị thấp hơn nông thôn, tương ứng là 110,8 và 111,8 bé trai/100 bé gái. SRB giữa các vùng có sự chênh lệch đáng kể, SRB cao nhất ở Đồng bằng sông Hồng [115,5 bé trai/100 bé gái] và thấp nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long [106,9 bé trai/100 bé gái]. Sự khác biệt của SRB giữa khu vực thành thị và nông thôn thuộc Đồng bằng sông Hồng cũng cao nhất cả nước.
SRB của Trung du và miền núi phía Bắc năm 2009 là 108,5 bé trai/100 bé gái, tăng lên 114,2 bé trai/100 bé gái năm 2019. SRB của Đồng bằng sông Hồng năm 2009 là 115,3 bé trai/100 bé gái, tăng nhẹ lên 115,5 bé trai/100 bé gái năm 2019. Qua 10 năm, mức tăng SRB của Trung du và miền núi phía Bắc nhiều hơn mức tăng SRB của Đồng bằng sông Hồng.
Có thể thấy, mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam là do một số nguyên nhân như: Sự ưa thích sinh con trai trong bối cảnh giảm sinh, văn hóa Nho giáo với phong tục về việc mong muốn có con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên cũng như đánh giá thấp giá trị của nữ giới trong gia đình và xã hội tại mỗi vùng, miền và việc tiếp cận các dịch vụ y tế dễ dàng hơn trong lựa chọn giới tính thai nhi khi mang thai hoặc chuẩn đoán giới tính thai nhi dẫn tới nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính,…
Việc lựa chọn giới tính trước khi sinh phản ánh tình trạng bất bình đẳng giới sâu sắc. Các nghiên cứu của quốc tế và Việt Nam cũng đã chỉ ra các hệ lụy tới cấu trúc gia đình và các vấn đề xã hội trong tương lai của tình trạng mất cân bằng giới tính hiện nay, tình trạng thiếu hụt số trẻ em gái quan sát được gần đây ở nhiều quốc gia sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt phụ nữ ở tất cả các nhóm tuổi trong tương lai.
Tổng cục Thống kê nhận định, cấu trúc dân số trong những thập kỷ tới sẽ mang dấu ấn của việc lựa chọn giới tính hiện tại, với quy mô dân số nam vượt trội trong một thời gian dài. Theo các nhà khoa học xã hội, tác động chính của hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ liên quan tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân.
Nam giới trẻ tuổi sẽ bị dư thừa so với nữ do tỷ lệ nữ giới đang giảm dần trong cùng một thế hệ và kết quả là họ có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời. Trì hoãn hôn nhân trong nam giới hoặc gia tăng tỷ lệ sống độc thân là những khả năng có thể xảy ra trong tương lai do tình trạng thiếu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn. Điều này sẽ tác động ngược lại hệ thống gia đình trong tương lai.
Lựa chọn giới tính trước khi sinh là nguyên nhân trực tiếp của hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh. Do đó, số liệu theo dõi các diễn biến của SRB là cần thiết, nhằm đưa ra các can thiệp kịp thời về chính sách và chương trình.
Tổng cục Thống kê cho biết, nghiên cứu và đưa ra những nhận định, đánh giá về thực trạng mức sinh tại Việt Nam, trong đó đặc biệt là trước thực trạng về SRB, Đảng và Chính phủ Việt Nam đã rất quan tâm đến vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh. Do đó, tại Hội nghị lần thứ sáu, Khóa XII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới. Nghị quyết nêu rõ “Mất cân bằng giới tính khi sinh tăng nhanh, đã ở mức nghiêm trọng” và đặt mục tiêu “đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên”, “Đến năm 2030: Tỷ số giới tính khi sinh dưới 109 bé trai/100 bé gái sinh ra sống”. Chỉ đạo của Đảng về mục tiêu đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên đã được cụ thể hóa và tổ chức thực hiện thông qua Quyết định số 1679/QĐ-TTg ngày 22/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030./.
Sự bất ổn về hành vi khiến cho đàn ông dễ sa vào tình trạng uống rượu, hút thuốc, nghiện ma tuý, lái xe ẩu, bạo hành. Đây là những hành vi khiến cho tuổi thọ của họ bị rút ngắn đi.
Một nghiên cứu ở Mỹ cho biết đàn ông có nguy cơ chết sớm hơn phụ nữ gấp 3 lần! Còn theo các tổ chức của Liên hợp quốc, tuổi thọ trung bình của nam giới ngắn hơn phụ nữ từ 5 đến 10 tuổi.
Chẳng hạn, tuổi thọ của nam giới so với phụ nữ vào những năm 70 ngắn hơn 1 tuổi, vào những năm 80 là 2 tuổi, vào những năm 90 là 4 tuổi và trong thế kỷ 21 là 5 tuổi. Ở Mỹ, tuổi thọ của nam giới ngắn hơn nữ giới là 7 tuổi và ở Nga là 10 tuổi.
Ngoài ra, sự chênh lệch này còn cao hơn ở một số nước và tuỳ vào từng thời điểm.
Tổn thọ do những hành vi giới tính bắt nguồn từ lịch sử tiến hoá Đàn ông không sống lâu bằng phụ nữ. Đây là một thực tế được công nhận trên khắp toàn cầu từ xa xưa, ít nhất là từ thế kỷ 18.
Có ý kiến cho rằng đó là vì đàn ông không khóc dễ dàng như phụ nữ và ít khi đi thăm khám bác sỹ hơn. Tuy nhiên còn có những nguyên nhân khác nữa, chẳng hạn như do đặc điểm, tính cách của họ và do các áp lực xã hội.
Theo Daniel J. Kruger, một nhà khoa học của Viện nghiên cứu xã hội và Trường Đại học Y tế cộng đồng Michigan, sự chênh lệch về tuổi thọ này không chỉ đúng đối với loài người chúng ta mà còn đúng với loài tinh tinh và nhiều loài khác. Những nhà nghiên cứu này cho rằng, hành vi giới tính là nguyên nhân làm tổn thọ nam giới.
Đó là kết quả của quá trình chọn lọc giới tính và các vai trò của nam giới và phụ nữ trong quá trình sinh sản. Phụ nữ có sự đầu tư cho thế hệ con cái nhiều hơn nam giới và giới nữ ở thế hệ sau thường có số lượng ít hơn. Vì vậy nam giới phải cạnh tranh với nhau để hấp dẫn và giữ chặt người phụ nữ của họ.
Họ đã chỉ ra rằng loài tinh tinh- một loài họ hàng gần gũi nhất với con người- có độ chênh lệch về tỷ lệ tử xảy ra vào khoảng13 tuổi, khi con đực đã trưởng thành về giới tính, bắt đầu cuộc chiến gay gắt để dành giật con cái và vị trí xã hội. Từ cái đuôi công cho đến những bộ trang phục hấp dẫn, giới đực hay nam giới luôn phải cạnh tranh gay gắt để hấp dẫn giới cái hay nữ giới và điều này phải trả một cái giá cao.
Sự bất ổn về hành vi khiến cho đàn ông dễ sa vào tình trạng uống rượu, hút thuốc, nghiện ma tuý, lái xe ẩu, bạo hành. Đây là những hành vi khiến cho tuổi thọ của họ bị rút ngắn đi.
Nhìn chung, nguyên nhân về hành vi dẫn tới cái chết ngày càng trở nên phổ biến hơn. Những người đàn ông có vị trí tương đối thấp hoặc thiếu bạn tình thì có nhiều hành vi nguy hiểm trong nỗ lực tiến thân và khẳng định mình với nữ giới.
Ăn quá nhiều: Ảnh hưởng tuổi thọ!
Hai giới khi sinh ra đã là khác nhau. Tỷ lệ tiêu hoá của nam giới cao hơn nữ giới là 5 đến 7%. Điều đó có nghĩa là đàn ông tiêu thụ năng lượng nhiều hơn phụ nữ.
Vào những năm 30, một chuyên gia dinh dưỡng Trường Đại học Connell, Hoa Kỳ đã làm một thử nghiệm trên chuột, trong đó một nhóm chuột được cho ăn một lượng thức ăn không đủ theo nhu cầu của chúng và nhóm thứ hai được cho ăn no đủ. Những con chuột ở nhóm thứ hai đã ăn theo số lượng chúng muốn.
Kết quả cho thấy xương của những con chuột ở nhóm thứ hai ngừng phát triển vào ngày thứ 175, trong khi đó xương của nhóm chuột thứ nhất vẫn tiếp tục phát triển sau 500 ngày. Tuổi thọ trung bình của nhóm thứ hai chỉ có 2 tuổi rưỡi trong khi tuổi của nhóm thứ nhất là 3 đến 4 tuổi.
Các nhà nghiên cứu giải thích rằng ăn ít thì có thể làm giảm sự phá huỷ DNA và các tế bào. Bởi vậy, có thể do đàn ông ăn nhiều hơn nên không sống lâu bằng phụ nữ.
Không tránh nắng: Tổn thọ!
So với phụ nữ, lối sống của nam giới thiếu lành mạnh hơn nữ giới. Chẳng hạn, đàn ông uống rượu, hút thuốc nhiều hơn cho nên họ có nhiều nguy cơ chết người hơn.
Không chỉ thế, khá nhiều đàn ông không bảo vệ mình trước ánh nắng mặt trời cho nên họ có nguy cơ chết vì ung thư da cao gấp đôi so với phụ nữ.
Tính hiếu chiến: Nguyên nhân dẫn tới cái chết
Hormone nam giới là một trong những nhân tố chính tạo nên tính cách hiếu chiến của họ. Trong các cuộc chiến tranh, trên chiến trường có nhiều lính là nam giới hơn. Bởi vậy chiến tranh đã làm giảm tuổi thọ của họ. Tuy nhiên trong thời chiến, tính hiếu chiến cũng là nguyên nhân dẫn đến cái chết.
Chẳng hạn, số đàn ông chết vì tai nạn giao thông cao hơn phụ nữ. Lý do là hormone nam giới đã thúc đẩy đàn ông luôn thể hiện mình. Họ thích vượt qua người khác khi lái xe và chính lúc này là lúc đa số tai nạn xảy ra.
Ngại khóc: Không tốt cho sức khoẻ!
So với đàn ông, phụ nữ thích khóc hơn nhiều. Đàn ông hiếm khi khóc bởi vì họ cho rằng đó là dấu hiệu của sự yếu đuối. Nhưng chính điều này lại ảnh hưởng sức khoẻ của họ. Khóc không chỉ làm giảm căng thẳng và giúp con người giải khuây mà còn thải các chất độc ra theo nước mắt. Thêm vào đó, kinh nguyệt của phụ nữ giúp họ kiên nhẫn hơn và có khả năng chịu đựng lớn hơn.
Đàn ông dễ mắc bệnh tim mạch hơn
Nhìn chung đàn ông phải làm việc nặng nhọc hơn để làm trọn trách nhiệm của họ đối với gia đình và xã hội cho nên đàn ông có nhiều áp lực hơn phụ nữ. Đàn ông bị bệnh tim nhiều hơn 7 đến 10 lần so với phụ nữ.
Thái độ có thể quyết định tuổi thọ
Cuối cùng, thái độ của đàn ông về sức khoẻ và cuộc sống có thể ảnh hưởng nặng nề đến tuổi thọ của họ. Một nghiên cứu ở Mỹ đã chỉ ra rằng 82% đàn ông thường xuyên đưa xe hơi của mình đi bảo trì nhưng chỉ có 50% trong số họ đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ.
Mặc dầu thực tế là đàn ông sống không thọ bằng phụ nữ nhưng họ vẫn có thể kéo dài tuổi thọ của mình nếu họ biết điều chỉnh hành vi của mình để ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn, từ bỏ rượu, thuốc và giữ cho tâm hồn thanh thản, vui vẻ
Theo Hằng Minh [VietNamnet/Softpedia News, Women of China]