Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh là việc chủng ngừa bắt buộc trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia. Việc chủng ngừa này giúp trẻ phòng tránh bệnh lao hiệu quả.
Trong bài viết này, Hello Bacsi cùng tìm hiểu về việc tiêm phòng lao, mũi lao tiêm khi nào, vắc xin BCG chủng ngừa bệnh lao và các vấn đề liên quan.
1. Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh bằng vắc xin nào?
Tại Việt Nam, trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ được chủng ngừa bệnh lao bằng vắc xin BCG [bacille Calmette-Guerin]. Trong một số trường hợp, người trưởng thành chưa từng mắc bệnh này [xét nghiệm âm tính với lao] cũng được chủng ngừa bằng loại vắc xin này.
Vắc xin BCG hoạt động theo cách cho người chủng ngừa tiếp xúc với một lượng vi khuẩn lao sống đã được làm giảm độc lực, không có khả năng gây bệnh. Điều này làm cho cơ thể phát triển khả năng miễn dịch đối với căn bệnh này.
Vắc xin BCG không được dùng để điều trị cho người bị nhiễm trùng lao. Tương tự như các vắc xin khác, vắc xin này cũng không bảo vệ bạn khỏi nguy cơ bị nhiễm bệnh 100%.
2. Đối tượng cần tiêm vắc xin BCG?
Theo Thông tư số 38/2017/TT-BYT ngày 17/10/2017 của Bộ Y tế Việt Nam về ban hành danh mục bệnh truyền nhiễm, phạm vi và đối tượng phải sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế bắt buộc thì BCG là vắc xin bắt buộc phải tiêm cho trẻ sơ sinh.
Ngoài trẻ trong độ tuổi sơ sinh, trẻ em và người lớn dưới 35 tuổi có nguy cơ mắc bệnh lao cũng có thể tiến hành chủng ngừa trong một số trường hợp đặc biệt theo chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý: Các trường hợp trẻ từ 1 tuổi trở lên cần thận trọng và cân nhắc chỉ định tiêm vắc xin BCG vì nguy cơ phản ứng phụ sau tiêm thường tăng cao. Hiện không có bằng chứng cho thấy việc chủng ngừa vắc xin BCG ở những người trên 35 tuổi có hiệu quả.
3. Những đối tượng không nên tiêm phòng lao
Trẻ sơ sinh
Không nên chủng ngừa vắc xin BCG cho trẻ sơ sinh trong các trường hợp sau:
Trẻ nhỏ và người lớn
- Bị ung thư
- Nhiễm HIV hoặc AIDS
- Quá mẫn cảm với vắc xin
- Bị suy dinh dưỡng thể nặng
- Đang sử dụng các thuốc chống viêm
- Xét nghiệm lao trên da cho kết quả dương tính
- Phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai hoặc đang nuôi con bằng sữa mẹ…
4. Tiêm mũi lao cho trẻ sơ sinh khi nào, tiêm mấy mũi?
Vắc xin chủng ngừa lao được tiêm một liều duy nhất ngay sau sinh càng sớm càng tốt hoặc trong vòng 30 ngày sau sinh. Trường hợp vì lý do nào đó mà trẻ chưa được tiêm phòng lao giai đoạn sơ sinh, các bác sĩ có thể xét cân nhắc cho bé làm nghiệm Mantoux hoặc kháng thể kháng lao để đánh giá tình trạng nhiễm lao của trẻ. Trong trường hợp kết quả cho thấy trẻ chưa bị nhiễm vi khuẩn lao, bé có thể được tiến hành chủng ngừa.
Trẻ có thể cần chủng ngừa lao nhắc lại nếu kết quả xét nghiệm lao trên da là âm tính, kể từ 2 – 3 tháng sau liều tiêm vắc xin BCG đầu tiên.
Với trẻ nhỏ và người lớn cần chủng ngừa, bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm trên da để đảm bảo không mắc bệnh lao trước khi tiêm. Đây là việc làm cần thiết để biết mũi lao tiêm khi nào là phù hợp, đồng thời đảm bảo an toàn cho người nhận.
5. Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh ở đâu, bao nhiêu tiền?
Việc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh thường được thực hiện tại cơ sở y tế sản khoa ngay sau khi sinh hoặc tại các trạm y tế phường xã, các trung tâm y tế hiện thành phố… trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Việc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh bằng vắc xin BCG trong chương trình tiêm chủng mở rộng là hoàn toàn miễn phí.
Ngoài ra, cha mẹ có thể lựa chọn cho bé tiêm phòng lao dịch vụ tại các cơ sở y tế, bệnh viện, phòng khám hoặc các trung tâm tiêm chủng uy tín, chất lượng và an toàn.
6. Phản ứng phụ sau khi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh
Ngay sau khi tiêm
– Vùng da chỗ vết tiêm sẽ xuất hiện vết đỏ nhỏ và thường biến mất sau 30 phút – 1 giờ.
Trong 24 giờ sau tiêm
Vết tiêm có biểu hiện sưng, áp xe tại chỗ, có thể kèm sốt nhẹ, nổi hạch. Các triệu chứng này thường tự hết sau 1 – 3 ngày mà không cần phải điều trị.
Sau tiêm 2 tuần – 2 tháng, thậm chí là lâu hơn
Da tại vết tiêm bị đỏ, có mủ trắng, mụn mủ tự vỡ tạo vết loét diễn ra trong khoảng 2 tuần. Sau đó, vết loét tự lành và để lại một vết sẹo nhỏ khoảng 3 – 5mm. Quá trình này diễn ra đồng nghĩa với việc cơ thể trẻ đã có miễn dịch với vi khuẩn lao.
Sau chủng ngừa lao, cha mẹ cần báo cho nhân viên y tế hay đưa trẻ đến cơ sở y tế hay bệnh viện ngay để tránh chuyển biến nghiêm trọng nếu trẻ có các biểu hiện sau:
- Co giật
- Nôn trớ, bú kém, bỏ bú
- Môi, tay chân tím tái
- Tay chân lạnh, da nổi vân tím
- Sốt cao hơn 39 độ C, khó đáp ứng thuốc hạ sốt, sốt kéo dài trên 24 giờ và xuất hiện sau 12 giờ chủng ngừa
- Phát ban
- Quấy khóc kéo dài, kém tương tác, li bì và hôn mê
- Thở nhanh, khó thở co kéo hõm ức, thở rít
- Hoặc có các dấu hiệu bất thường khác khiến bạn lo lắng
Vắc xin BCG làm vắc xin chứa một dạng vi khuẩn lao sống, có thể “thoát ra” khỏi chỗ tiêm. Điều này đồng nghĩa với việc trong một thời gian ngắn sau khi chủng ngừa, vết loét do tiêm chủng có nguy cơ sẽ lây nhiễm vi khuẩn cho bất cứ thứ gì hoặc bất kỳ ai chạm vào. Do đó, mẹ cần cho bé mặc áo có tay hoặc dán băng gạc lên vết tiêm để che vết loét của con trong ít nhất 24 giờ.
Nếu da chỗ vết tiêm của bé có bất kỳ thay đổi nào hoặc bị kích ứng nghiêm trọng, bị tổn thương, chảy dịch, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Những phản ứng này có thể xảy ra sau khi chủng ngừa lao đến 5 tháng.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
tiem-phong-lao-cho-tre-so-sinh-co-sot-khong
Thể trạng sức khỏe và tinh thần của mỗi bé là khác nhau. Chính vì vậy nên chúng ta không thể nào chắc chắn rằng bé yêu nhà mình sẽ không có những phản ứng phụ sau khi tiêm phòng lao. Nên việc trang bị kiến thức cho bản thân là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp mẹ kịp thời xử lí nếu xảy ra trường hợp bất ngờ. Đồng thời có thể hỗ trợ mẹ giải đáp một số câu hỏi mà bấy lâu nay vẫn chưa có câu trả lời. Ví dụ như tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh có sốt không, trẻ sơ sinh tiêm phòng lao bị mưng mủ có nghiêm trọng không,… Vậy thì mời bạn đọc tham khảo bài viết sau.
Các phản ứng nhẹ có thể gặp sau khi tiềm phòng lao
Việc tiêm vắc-xin nói một cách đơn giản chính là đưa tác nhân gây bệnh đã bị vô hiệu hóa hoàn toàn vào trong cơ thể. Chúng sẽ kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể. Những kháng thể này sẽ bảo vệ cơ thể khi tiếp xúc với các virus trong tương lai. Vậy nên việc bé có những phẩn ứng nhẹ không phải là điều quá bất ngờ.
Đa số các bé sau khi tiêm vắc-xin BCG phòng lao đều có thể xuất hiện một nốt đỏ nhỏ tại vị trí tiêm và biến mất sau khoảng 30 phút đến 1 giờ. Với những mẹ lần đầu đưa con đi tiêm phòng khi gặp trường hợp này có thể hơi lo lắng. Tuy nhiên mẹ sẽ quen dần khi có cho bé đi tiêm phòng các mũi khác nữa. Và mẹ không yên tâm thì hoàn toàn có thể xin tư vấn từ các bác sĩ tại cơ sở tiêm phòng.
Một số trẻ khác có thể có biểu hiện chán ăn, quấy khóc nhiều hơn so với ngày thường. Mẹ nên theo dõi bé thêm khoảng 4 ngày. Vì các bác sĩ cũng sẽ khuyên mẹ theo dõi bé tại nhà nữa.
Một số ít trường hợp có thể có biểu hiện sưng, áp xe tại chỗ, có thể kèm theo sốt nhẹ, nổi hạch trong 24 giờ sau tiêm vắc-xin phòng lao. Các triệu chứng này thường tự khỏi sau khoảng 1 – 3 ngày. Từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 8, hoặc lâu hơn, bé có thể xuất hiện đỏ da, hóa mủ trắng, mụn mủ tự vỡ tạo vết loét xung quang khu vực vết tiêm. Các triệu chứng này sẽ biến mất sau khoảng 2 tuần. Theo thời gian vết loét có thể để lại một vết sẹo nhỏ khoảng 3-5mm. Mẹ không nhất thiết phải lo lắng quá vì chuỗi triệu chứng trên chứng tỏ cơ thể của trẻ đã có miễn dịch với vi khuẩn lao. Vậy nên khi bé sốt hoặc mưng mủ thì mẹ cứ bình tĩnh. Cha mẹ hoặc người lớn không được đắp các chất lạ lên vết tiêm. Để an toàn nhất, mẹ cần bảo về cho vết tiêm, vị trí nổi hạch sau cho gọi điện đến các cơ sở y tế để nhận được tư vấn từ các bác sĩ.
Các phản ứng nặng, nguy hiểm mà bé có thể mắc sau khi tiêm phòng lao mà mẹ cần ghi nhớ
Trong các triệu chứng nặng mà bé có thể gặp phải đầu tiên phải kể đến việc bé có thể nổi hạch lao tại bên nách cùng bên với vị trí tiêm. Đôi khi có thể là nổi hạch dưới đòn, hạch cổ bên trái cùng bên với vị trí tiêm. Cứ 100 trẻ thì có 1 trẻ gặp phải trường hợp này. Nguyên nhân có thể là do bé đã nhiễm khuẩn lao tự nhiên hoặc do tiêm phòng lao muộn. Để chắc chắn khi trẻ quá tuổi sơ sinh có thể xét nghiệm Mantoux hoặc kháng thể kháng lao để loại trừ trẻ đã bị nhiễm trực khuẩn lao tự nhiên trước khi quyết định cho trẻ tiêm vắc-xin BCG.
Một số trẻ có thể sốt cao, quấy khóc nhiều không dứt, trẻ tím tái, việc thở gặp khó khăn, bỏ bú, tinh thần không tỉnh táo, co giật, thậm chí hôn mê,… Hoặc cũng có thể là sốt cao từ 38.5 độ trở lên, uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ cũng không thuyên giảm. Khi bé có các triệu chứng này thì cần đưa ngay tới các cơ sở y tế gần nhất để có biện pháp xử lý kịp thời.
Ngoài ra, một số bé có thể sẽ phải chích rạch mủ nếu có vết tiêm sưng mủ to > 1.5cm hoặc có hạch nách, hạch cổ, hạch dưới đòn bên trái sưng to hóa mủ. Việc này phải được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa. Cha mẹ hoặc người lớn không được tự ý giải quyết tại nhà. Hậu quả để lại có thể không lường trước được.
Theo thống kê thì cứ 1 triệu trẻ thì có 1 trẻ gặp phải phản ứng rất nặng. Hoặc nếu không may mắn thì bé có thể bị áp xe tại chỗ tiêm do sử dụng bơm kim tiêm không vô trùng.
Chăm sóc bé như thế nào nếu bé có những phản ứng phụ sau khi tiêm vắc-xin phòng lao
Nếu có bất cứ hiện tượng gì mà mẹ cho là bất thường thì hãy gọi điện tham khảo ý kiến của các bác sĩ để yên tâm nhất. Ngoài ra một số phản ứng như nổi hạch cũng sẽ có thể tự biến mất sau một thời gian ngắn mà không cần điều trị.
Nếu trẻ sốt nhẹ dưới 38 độ C thì mẹ cố gắng cho bé bú nhiều hơn để tăng khả năng miễn dịch vốn đang rất yếu ớt. Đồng thời mẹ chỉ nên cho bé mặc quần áo rộng rãi thoải mái. Mẹ cũng có thể sử dụng nước ấm có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt của bé khoảng 1 – 2 độ để lau trán và bẹn cho bé. Còn trong trường hợp bé sốt cao trên 38 độ C thì mẹ có thể sử dụng thuốc hạ sốt nhưng phải theo chỉ định của bác sĩ.
Nếu mẹ vẫn quan tâm thêm các vấn đề khác xung quanh vấn đề trẻ sơ sinh tiêm phòng lao thì có thể tham khảo thêm tại đây.
Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh có ý nghĩa thế nào
Những thông tin trên là những thông tin để độc giả tham khảo. Hy vọng mẹ đã có thể giải đáp cho mình thắc mắc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh có sốt không. Ngoài ra, cha mẹ đừng quên xin tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa nữa nhé!
Vnshop xin chân thành cảm ơn độc giả đã quan tâm và ủng hộ!