Sáng nay [24/3], tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIV, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trình bày Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chính phủ. Một lần nữa, báo cáo của Chính phủ khẳng định, trong nhiệm kỳ vừa qua, thâm hụt NSNN, nợ công, không gian tài khóa đã được cải thiện một cách căn bản.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trình bày Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chính phủ
tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIV. Ảnh QH
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết: trong 5 năm qua chúng ta đã đoàn kết cùng nhau khắc phục nhiều hạn chế, bất cập nội tại và đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Thiên tai, nhân tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu gây thiệt hại rất nặng nề, đặc biệt là đại dịch Covid-19 từ đầu năm 2020 đến nay đã tác động mạnh đến mọi mặt đời sống xã hội; sản xuất kinh doanh đình trệ; hàng triệu lao động thiếu, mất việc làm, giảm sâu thu nhập; hoạt động văn hóa, xã hội và đời sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trong bối cảnh đó, kế thừa những thành quả to lớn và kinh nghiệm quý trong quản lý, chỉ đạo điều hành từ các nhiệm kỳ trước, bám sát các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội và tình hình thực tiễn, với phương châm “Chính phủ kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động quyết liệt, phục vụ Nhân dân”, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đề ra trên tất cả các lĩnh vực. Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đoàn kết, chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cộng đồng doanh nghiệp. Chú trọng xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo đột phá phát triển, huy động và giải phóng mọi nguồn lực, nỗ lực tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong ngắn hạn và trung hạn, vừa tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững trong dài hạn.
Đặc biệt, trước diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, chúng ta đã "chống dịch như chống giặc", quyết tâm thực hiện "mục tiêu kép": vừa phòng chống dịch hiệu quả vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống nhân dân. Thành công trong phòng chống đại dịch Covid-19 thời gian qua của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là yếu tố có ý nghĩa quyết định, tạo môi trường thuận lợi cho ổn định và phát triển đất nước; đồng thời cũng là minh chứng cho sự nỗ lực vượt khó, tinh thần đoàn kết, ý chí vươn lên của các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, góp phần củng cố niềm tin, tạo sự phấn khởi trong toàn xã hội và được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Các đại biểu tham dự Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIV
Về phát triển kinh tế, Thủ tướng Chính phủ cho biết: Chính phủ kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo điều hành. Tập trung chỉ đạo theo dõi sát tình hình, nhận diện thời cơ, thách thức, chủ động xây dựng kịch bản tăng trưởng kinh tế và đề ra các đối sách, giải pháp kịp thời, phù hợp. Điều hành các chính sách vĩ mô đồng bộ, chủ động, linh hoạt; phối hợp hài hòa giữa các chính sách tiền tệ, tài khóa, thương mại, đầu tư và các chính sách khác. Nhờ đó, kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc hơn, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; lạm phát được kiểm soát. Thị trường tiền tệ, tín dụng, ngoại tệ và tỷ giá ổn định, dự trữ ngoại hối đạt kỷ lục gần 100 tỷ USD. Tập trung tín dụng cho sản xuất kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên, tăng cường phòng chống “tín dụng đen”. Thúc đẩy phát triển thị trường chứng khoán, thị trường vốn, tài chính vi mô.
Siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính - NSNN gắn với triển khai kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm; cơ cấu chi ngân sách chuyển biến tích cực, tăng tỷ trọng chi cho đầu tư phát triển. Bội chi NSNN bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 3,45%. Nợ công giảm từ khoảng 64,5% GDP vào đầu nhiệm kỳ xuống còn 55,3% GDP và được cơ cấu lại bền vững, an toàn hơn, chuyển dần từ vay nước ngoài sang vay trong nước với kỳ hạn dài hơn và chi phí thấp hơn. Đồng thời, thu hút mạnh đầu tư trong và ngoài nước, phát triển mạnh kinh tế tư nhân.
Có thể thấy, nhờ có được tích lũy thu nhập cũng như những cải thiện đáng kể về không gian tài khóa, nhất là trong 4 năm tăng trưởng cao 2016 - 2019, chính là “của để dành” góp phần quan trọng giúp nền kinh tế và người dân chúng ta vượt qua khó khăn vừa qua của dịch Covid-19. Theo nhiều tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế, xếp hạng của Việt Nam ngày càng được nâng lên, mới đây ngày 18 tháng 3 năm 2021, tổ chức Moody’s đã nâng triển vọng tín nhiệm của Việt Nam lên mức “tích cực”, cho thấy nền tảng vĩ mô của Việt Nam là khá chắc chắn và tiếp tục được cải thiện ngay cả trong dịch Covid-19.
Trong bối cảnh thị trường thế giới và trong nước gặp nhiều khó khăn, nhất là do dịch Covid-19, chúng ta đã vừa phát triển thị trường 100 triệu dân vừa thúc đẩy xuất khẩu thông qua các FTA thế hệ mới để đa dạng hóa, không để quá phụ thuộc vào một thị trường. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu tăng 1,7 lần, từ 328 tỷ USD năm 2015 lên 517 tỷ USD năm 2019 và đạt 545 tỷ USD năm 2020 với 5 năm liên tục có thặng dư thương mại ngày càng tăng.
Trong nhiệm kỳ qua và trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kịp thời chỉ đạo thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm an sinh và trật tự an toàn xã hội, phục hồi kinh tế trong điều kiện “bình thường mới”. GDP năm 2020 tăng 2,91%, Việt Nam là nước duy nhất có tăng trưởng dương trong 6 nền kinh tế lớn tại Đông Nam Á. Tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016 - 2019 đạt 6,8%; bình quân 2016 - 2020 đạt 5,99%, cao hơn 5,91% của giai đoạn 2011 - 2015, thuộc nhóm các nước tăng trưởng cao nhất khu vực và thế giới.
Năm 2020, quy mô GDP tăng khoảng 1,4 lần so với 2015, đạt trên 340 tỷ USD. Trong 5 năm qua chúng ta đã cùng nhau tạo ra tổng số khoảng 1.300 tỷ USD giá trị tăng thêm [GDP] và năm 2020 đã vượt lên trở thành nền kinh tế có quy mô lớn thứ 4 trong ASEAN, đứng thứ 37 thế giới.
Kinh tế Việt Nam đang phục hồi và để tiếp đà tăng tốc, vượt lên trong khu vực, đòi hỏi phải cơ cấu lại nền kinh tế năng động hơn, hiệu quả hơn trong từng lĩnh vực, ngành, doanh nghiệp gắn với vận hành hiệu quả các nguồn lực tín dụng, tài khóa, đầu tư công... đồng thời mở ra không gian phát triển kinh tế biển.
Chính phủ tập trung chỉ đạo thực hiện các trọng tâm về cơ cấu lại đầu tư công, các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp nhà nước [DNNN]. Khu vực DNNN, đặc biệt là tại các tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước đã có sự chuyển biến tích cực về minh bạch, năng lực quản trị, hiệu quả hoạt động, những doanh nghiệp, dự án thua lỗ lớn, kéo dài được đẩy mạnh tái cơ cấu, trong đó nhiều dự án hoạt động trở lại, giảm lỗ, ổn định và tiến tới có lãi; đã có 3 Dự án được đưa ra khỏi danh sách 12 Dự án yếu kém phải xử lý. Việc tái cơ cấu DNNN đã tạo cơ hội cho các thành phần kinh tế, nhất là khu vực tư nhân tham gia.
Kết thúc Báo cáo Công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chính phủ, tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 11, Quốc hội khoá XIV, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Nhìn lại nhiệm kỳ vừa qua, đặc biệt là năm 2020 với muôn vàn khó khăn, nhiều thử thách chưa từng có, Chính phủ đã nỗ lực làm hết sức mình để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, luôn sâu sát thực tiễn, nhận diện đúng tình hình, tranh thủ thời cơ; thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp trên tất cả các lĩnh vực”. Thủ tướng nhắc lại trong phát biểu nhậm chức các đây 5 năm, “bối cảnh thời điểm ấy còn nhiều khó khăn như nợ công cao, tôi đã đề nghị chúng ta phải đi đầu trong tiết kiệm công quỹ, xử lý có hiệu quả tài sản công… Nay sau 5 năm, thâm hụt ngân sách nhà nước, nợ công, không gian tài khóa đã được cải thiện một cách căn bản”.
Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trân trọng cảm ơn sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, giám sát của Quốc hội, sự phối hợp của các cơ quan tư pháp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, sự đồng tình ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp, đồng bào ta trong và ngoài nước. Trân trọng cảm ơn Chính phủ, nhân dân các nước, các tổ chức quốc tế và bạn bè trên thế giới về sự ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ quý báu đã dành cho Chính phủ và nhân dân Việt Nam.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Một dân tộc mạnh phải là dân tộc đoàn kết, có ý chí, quyết tâm hành động mạnh mẽ với khát vọng trở thành giàu có, thịnh vượng, bền vững trường tồn. Trên con tàu tăng trưởng Việt Nam hướng tới chân trời mới, với cơ đồ mới về một nước Việt Nam hùng cường vào giữa thế kỷ 21 sẽ có mặt đủ mọi thành phần, từ công nông đến trí thức, doanh nhân, người dân, không ai bị bỏ lại phía sau và ai ai cũng được “thụ hưởng” thành quả của đổi mới và phát triển theo tinh thần Nghị quyết của Đại hội Đảng XIII đã nêu và vun đắp thêm bản chất dân chủ tốt đẹp của xã hội ta.
Nguồn: mof.gov.vn
Dư địa nợ công không còn nhiều
Trước ý kiến các đại biểu Quốc hội cho rằng dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh dư địa không còn nhiều, bởi trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, giai đoạn năm 2021-2025 đã biểu quyết dự kiến vay là 3.068.000 tỷ đồng, tức là gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.
Theo Bộ trưởng, nợ công của năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP nhưng theo GDP mới. Nếu tính theo GDP cũ, tỷ lệ này khoảng 57,9%, tức đã vượt ngưỡng 55%. Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ thì là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng 45%.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng bày tỏ ủng hộ các gói kích cầu để bảo đảm thúc đẩy kinh tế phát triển, để từ đó quay trở lại thu ngân sách và giảm tăng bội chi trong năm nay, trước khi tiếp tục giảm bội chi trong các năm sau, qua đó bảo đảm trong cả giai đoạn.
Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã ban hành một loạt các chính sách tài khóa để hỗ trợ cho các doanh nghiệp và người dân cũng như phòng, chống dịch bệnh, với tổng mức khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Riêng Nghị định 52 đã giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp 115 nghìn tỷ đồng, Nghị định 92 giảm 21.300 tỷ đồng, quỹ vaccine được gần 9 nghìn tỷ đồng.
“Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20 nghìn tỷ đồng, 2 năm khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế để thúc đẩy, tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau”, Bộ trưởng thông tin.
Tập trung hỗ trợ các đối tượng không có nợ xấu
Liên quan đến vấn đề hỗ trợ lãi suất năm 2009 với giá trị 1 tỷ đồng dẫn đến nợ xấu, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu nguyên nhân do thời gian đó hỗ trợ trên một diện rộng và dàn trải và hỗ trợ cả các doanh nghiệp có nợ xấu nên đã dẫn đến tình trạng trên. Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng lúc đó nợ xấu cao và giữ nguyên nhóm nợ theo Quyết định 780 của Ngân hàng Nhà nước.
Về cách khắc phục hiện nay, Bộ trưởng cho biết, sẽ tập trung vào các đối tượng có khả năng đầu tư tăng thêm giá trị cho nền kinh tế, đặc biệt là các đối tượng vay không có nợ xấu và bảo đảm đủ điều kiện vay và thủ tục đơn giản, quyết toán dễ dàng và chính xác, chặt chẽ.
Về các ý kiến liên quan thu ngân sách năm 2022 chỉ 3,4% và tỷ lệ huy động là 15,1% thấp hơn so với kế hoạch, Bộ trưởng cho biết, có những giai đoạn đột xuất, bất thường và các cơ chế, chính sách thay đổi thì tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP. Thực tế giai đoạn năm 2011-2012, tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,25% thì thu ngân sách chỉ đạt 2,2%, hay năm 2020 GDP tăng 2,91% nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%. Trong đó, khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ.
Về căn cứ để tăng thu trong bối cảnh khó khăn hiện tại, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, có thể căn cứ vào thu nội địa tăng lên, chẳng hạn thu tăng lên 7.200 tỷ đồng từ phát sinh của năm 2020 trở về trước, trong đó bao gồm truy thu thuế nhà thầu của Formosa được 2.257 tỷ đồng, xử lý thu chênh lệch giá khí trong bao tiêu sản phẩm 2.457 tỷ đồng, thu ngân sách đối với các khoản khác là 2.500 tỷ đồng và phát sinh đột biến là 2.997 tỷ đồng tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ.
Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp là tăng lên 22.800 tỷ đồng như chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn và các hoạt động lắp ráp xe ôtô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12 nghìn tỷ đồng, trong khi thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.500 tỷ đồng.
Liên quan đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, theo Bộ trưởng vấn đề này không thể thực hiện được, bởi sản lượng thực tế hằng năm từ giai đoạn 2016-2020 đã giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm, tức tương ứng 11%, trong khi sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao cho nên rất khó để tăng sản lượng.
Đánh giá cao các ý kiến đại biểu Quốc hội đã góp ý, phản ánh kịp thời, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết sẽ tiếp tục tiếp thu, hoàn thiện và tham mưu cho Chính phủ lãnh đạo tài chính, ngân sách, quản lý chính sách tài khóa một cách có hiệu quả nhất, thúc đẩy kinh tế phát triển.
Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV
TRUNG HƯNG