Có mấy cách bộc lộ cảm xúc

Biểu cảm trực tiếp là cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc bằng những từ ngữ trực tiếp gợi ra tình cảm, cảm xúc ấy [những tiếng kêu, lời hỏi, lời than... như : ôi, hỡi ôi, ơi,...]. ......................................................... .........................................................

Biểu cảm gián tiếp là cách thể hiện tình cảm, cảm xúc thường thông qua miêu tả một phong cảnh, kể một câu chuyện hay gợi ra một suy ngĩ, liên tưởng nào đó mà không gọi thẳng cảm xúc ấy ra. ................................................................ ................................................................

Văn biểu cảm là gì? Cách làm văn biểu cảm

Chương trình văn học giảng dạy cấp cơ sở, phổ thông có nhiều thể loại văn học như tự sự, miêu tả, nghị luận, thuyết minh, biểu cảm. Hôm nay cùng tìm hiểu văn biểu cảm là gì, các dạng biểu cảm thường gặp và cách làm văn biểu cảm như thế nào để đạt điểm cao.

Khái niệm văn biểu cảm

Văn biểu cảm là gì?

Văn biểu cảm là một thể loại văn học mà ở đó người viết sử dụng các yếu tố tình cảm, cảm xúc để bày tỏ tâm tư, cách nhìn nhận, đánh giá về một sự vật, hiện tượng hay con người trong cuộc sống. Người viết qua đó còn khơi gợi những suy nghĩ, sự đồng cảm với người đọc.

Khi viết văn biểu cảm người ta có thể lồng vào một chút yếu tố như tự sự, miêu tả…để làm nổi bật lên sự vật, sự việc, con người được nói đến. Từ đó có cái nhìn rõ hơn, dễ bộc lộ cảm xúc một cách chân thật..

Trong đời sống văn chương thì ngoài các thể loại chính được chú trọng hướng tới bao giờ người nghệ sỹ cũng lồng ghép vào yếu tố của văn biểu cảm nhằm đạt được dụng ý nghệ thuật, bày tỏ tình cảm, cảm xúc đối với nhân vật được nhắc tới.

Ví dụ văn biểu cảm

+ Tuổi thơ tôi gắn liền với những câu chuyện cổ tích của bà mỗi buổi chiều tối bên bếp lửa hồng. Tôi không thể nào quên cái cảm giác ấm áp vào mùa đông năm ấy. Hình ảnh bà chập chờn cứ hiện ra, gương mặt phúc hậu cùng giọng nói ấm áp kể tôi nghe những câu chuyện hay. Giờ đây, sau những năm tháng trưởng thành, tôi không còn được gặp bà nữa. Tôi yêu bà biết bao nhiêu!

[Bài viết của học sinh]

– Trong đoạn văn trên yếu tố biểu cảm được thể hiện là tình cảm của người cháu nhớ về người bà đã mất. Trong đó có sử dụng cả yếu tố miêu tả, tự sự để nhắc nhớ về những kỉ niệm đã qua khiến mạch cảm xúc được tự nhiên hơn.

+ Trong thơ ca:

“

Nhớ nước, đau lòng con quốc quốc

Thương nhà, mỏi miệng cái gia gia

Dừng chân đứng lại trời non nước

Một mảnh tình riêng ta với ta”.

[Trích Qua đèo ngang – Bà Huyện Thanh Quan]

Trong bài thơ là nỗi nhớ thương đau đáu của nhân vật trữ tình về một nhà nước trong quá khứ. Đó còn là nỗi niềm hoài cổ về một chế độ cũ nay đã không còn.

✅ Xem thêm >>>Khái niệm cơ bản về văn biểu cảm

Đặc điểm văn biểu cảm

Văn biểu cảm có đặc điểm luôn nhất quán một cảm xúc, tình cảm với sự vật, sự việc, con người được đề cập tới trong bài. Tình cảm đó có thể là tình yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình cảm với con người hay sự vật, sự việc, thậm chí có thể bộc lộ sự yêu ghét rõ ràng về chủ thể được nói tới.

Đặc điểm của văn biểu cảm thể hiện ở lối biểu cảm trực tiếp như nói ra thành lời, sử dụng ngôn ngữ có tính biểu cảm cao như lời than, tiếng kêu, sử dụng các từ mang sắc thái tình cảm như yêu, ghét, nhớ nhung, thương mến…

Ngoài ra thì văn biểu cảm còn có cách bộc lộ cảm xúc một cách gián tiếp. Nghĩa là khi muốn bày tỏ tình cảm của mình đối với chủ thể người ta không trực tiếp nói ra cảm xúc của mình mà gửi gắm vào đó qua những câu chuyện hoặc hành động được miêu tả. Dạng này thì đòi hỏi người viết phải lồng ghép được yếu tố tự sự, miêu tả để mạch cảm xúc tuôn trào, người đọc dễ dàng nhận ra tình cảm được bộc lộ là gì.

Lưu ý: Trong bài viết văn biểu cảm có thể sử dụng các yếu tố khác [tự sự, miêu tả, thuyết minh, nghị luận…]. Nhớ chỉ là điểm xuyết để phục vụ cho thể loại chính. Các yếu tố này chỉ là phụ, phương tiện khơi gợi cảm xúc người viết nên khi viết tránh lạm dụng quá nhiều.

– Khi làm bài xác định thể loại văn học phải đọc kỹ đoạn văn, bài văn để tìm ra yếu tố chính được thể hiện trong bài, tránh nhầm lẫn, xác định sai.

Các bước làm văn biểu cảm

Bước 1:Tìm hiểu đề bài

Đọc kỹ đề bài, xác định rõ đối tượng được đề cập tới

Bước 2: Tìm ý chính

Tìm ý cho bài viết gồm các nội dung gì, đi theo trình tự nào. Chỗ nào sử dụng yếu tố biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp.

Lựa chọn các yếu tố khác để hỗ trợ cho thể loại chính [lưu ý có nên cho yếu tố tự sự, miêu tả hay không, có thì cho vào đâu để phù hợp]

Bước 3: Lập dàn bài

Từ những ý đã tìm triển khai thành dàn bài hoàn chỉnh có mở bài, thân bài, kết bài

Bước 4: Viết bài

Tiến hành viết bài theo dàn ý đã lập sẵn, đảm bảo theo đúng mạch cảm xúc đã đề ra.

Bước 5: Đọc lại và chỉnh sửa

Đọc lại bài và sửa lỗi [nếu có]. Chú ý các lỗi về dùng từ, diễn đạt…

Các dạng văn biểu và cách làm

Biểu cảm về người

Đây là dạng biểu cảm bày tỏ tình cảm, cảm xúc của người viết về con người. Thường là những tình cảm yêu thương, thương mến hay nỗi nhớ nhung da diết.

Các dạng biểu cảm về người như biểu cảm người thân [ông, bà, cha mẹ…]. Hoặc các loại biểu cảm người bạn, thầy cô…

Cách làm

Mở bài: Giới thiệu khái quát về nhân vật biểu cảm nhắc trong bài, tình cảm đối với nhân vật.

Thân bài:

– Miêu tả sơ qua về nhân vật biểu cảm. Giúp người đọc hình dung rõ về đối tượng được giới thiệu

– Bày tỏ tâm tư, tình cảm của mình về nhân vật đó [có thể bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp hoặc cả trực tiếp lẫn gián tiếp]

– Phần biểu cảm có thể theo trình tự từ miêu tả đến biểu cảm hoặc qua những câu chuyện, kỉ niệm với nhân vật để bày tỏ cảm xúc của mình với nhân vật.

Kết bài:

– Khẳng định lại tình cảm của mình đối với nhân vật

– Bày tỏ quan điểm và đánh giá về nhân vật [nếu có]

Biểu cảm về sự vật

Đối tượng của biểu cảm về sự vật có thể hình ảnh dòng sông, cây cối, đồ vật, con vật… Qua đó bày tỏ tình cảm, đánh giá của mình về sự vật được nhắc tới.

Cách làm

Mở bài: Giới thiệu khái quát về sự vật được đề cập tới

Thân bài:

– Miêu tả sơ qua về sự vật được miêu tả

– Đối với sự vật thường đi theo trình tự từ kể chuyện, miêu tả để bày tỏ cảm xúc của mình đối với nó

Kết bài:

– Khẳng định lại tình cảm của mình đối với sự vật được nhắc tới

– Mở rộng vấn đề: đánh giá, đưa ra nhận định hoặc kêu gọi sự đồng tình về sự vật.

Biểu cảm về một tác phẩm văn học

Đây là một dạng khó của thể văn biểu cảm. Trong đó, người viết bày tỏ suy nghĩ, cảm nhận của mình về tác phẩm văn học. Từ đó có những đánh giá, nhận định về nghệ thuật và nội dung mà tác phẩm đề cập tới.

Cách làm

Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm văn học mà mình cảm nhận

Thân bài:

– Giới thiệu khái quát về tác giả, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm để người đọc dễ hình dung về tác phẩm đó.

– Phân tích tác phẩm dựa vào nghệ thuật đến nội dung. Từ đó bày tỏ suy nghĩ của mình về tác phẩm đó.

– Đánh giá về nghệ thuật chung bao trùm trong toàn bộ tác phẩm.

Kết bài:

– Khẳng định lại cảm nghĩ của mình được nêu ra về tác phẩm

– Mở rộng: So sánh với các tác phẩm khác cùng đề tài thấy cái hay của tác phẩm mình. Từ đó có đánh giá khách quan về nhận định của mình đối với tác phẩm.

Ví dụ một số đề bài:

Em hãy nêu cảm nhận của mình về tác phẩm “làng” của Kim Lân

Em có suy nghĩ gì về bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh

Cảm nhận đoạn thơ/đoạn văn sau [Trong một tác phẩm cụ thể]

Các nội dung liên quan đến văn biểu cảm là gì, cách làm văn biểu cảm kết quả cao. Hi vọng các bạn hiểu, rút ra cho mình để viết bài văn biểu cảm được hay và sâu sắc.

Thuật Ngữ -

• Điệp ngữ là gì? Tác dụng và lấy ví dụ điệp ngữ

• Câu nghi vấn là gì, tác dụng và lấy ví dụ

• Truyện cười là gì, phân loại truyện cười

• Khái niệm tục ngữ là gì, nội dung và nghệ thuật của tục ngữ

• Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội là gì?

• Thành ngữ là gì, tác dụng và lấy ví dụ

• Động từ là gì, cụm động từ là gì ví dụ trong lớp 6

How to Express Feelings... and How Not to Five guidelines for safe sharing and five reasons to avoid “You make me feel…" Published on May 23, 2013 by Susan Heitler, Ph.D. in Resolution, Not Conflict Biết cách bộc lộ cảm xúc là quan trọng nếu bạn muốn cảm thấy gần gũi với người khác và trải nghiệm sự thân mật trong những mối quan hệ của bạn. Chia sẻ cảm xúc cho phép bạn nói về tình huống gây ra những cảm xúc đó ở bạn để bạn và những người có liên quan trong tình huống có thể tìm cách xử lí nó. Học cách bày tỏ cảm xúc là 1 kĩ năng đặc biệt quan trọng để phát triển nếu bạn muốn sửa chữa những vấn đề trong hôn nhân.

Chia sẻ cảm xúc thường bắt đầu với 3 từ đơn giản: “Tôi cảm thấy...” Điền vào chỗ trống với 1 từ về cảm xúc như vui mừng, bối rối, hoặc kiệt sức.

Nếu bạn gặp vấn đề trong việc nhận diện cảm xúc, bạn có thể thử chọn 1 trong số 4 cảm xúc cơ bản sau: buồn, vui, giận, sợ.

Sai lầm phổ biến nhất mà con người mắc phải khi họ cố gắng chia sẻ những cảm xúc của họ là gì?

Rất thường xuyên, thay vì nói “Tôi cảm thấy...,” con người bắt đầu với cách nói sai “Bạn làm tôi cảm thấy...” “Bạn làm tôi cảm thấy...” là 1 trong những câu, là 1 nhà trị liệu hôn nhân, tôi nghe thường xuyên khi làm việc với những cặp vợ chồng đang đau khổ thiếu những kĩ năng duy trì 1 mối quan hệ tích cực êm ả. “Bạn làm tôi cảm thấy...” hầu như luôn mời gọi những cảm xúc và những cuộc tranh cãi gây tổn thương. Sau đây là 4 lí do tôi hy vọng sẽ khuyến khích được bạn xóa bỏ cụm từ đó ra khỏi từ điển của bạn.

Lí do 1: “Bạn làm tôi cảm thấy...” là 1 lời buộc tội, 1 câu đổ lỗi chứ không phải 1 câu bày tỏ những cảm xúc của bạn.

Những câu bày tỏ cảm xúc, đặc biệt là những cảm xúc tổn thương như buồn, lo lắng mời gọi sự thấu cảm từ hầu hết người nghe. Ngược lại, những câu buộc tội mời gọi sự phòng vệ và sự phản đối. So sánh những câu sau, bạn thích nghe câu nào hơn? A: “Tôi cảm thấy khó chịu.” “Tôi cảm thấy buồn”. “Tôi cảm thấy ngu ngốc.” B: “Bạn làm tôi cảm thấy khó chịu.” “Bạn làm tôi buồn.” “Bạn làm tôi cảm thấy mình ngu ngốc.”

Lí do 2: “Bạn làm tôi cảm thấy...” lấy đi sức mạnh của bạn.

“Bạn làm tôi cảm thấy thất vọng” đặt trách nhiệm cho những cảm xúc của bạn lên người nghe. Kết quả là sức mạnh để sửa chữa những cảm xúc tiêu cực của bạn được trao cho người mà bạn đã đổ lỗi. Nhiều khả năng là bạn sẽ cảm thất bất lực với việc làm thế nào để cảm thấy tốt hơn. Ngược lại, “Tôi cảm thấy thất vọng” truyền tải rằng bạn đang mô tả kinh nghiệm của riêng bạn, đem lại khả năng có được sức mạnh thông qua sự hiểu biết sâu sắc và do đó 1 viễn cảnh nên làm gì để cảm thấy tốt hơn. Có thể sự thất vọng của bạn là kết quả của sự mệt mỏi, đói bụng hoặc quá tải. Có thể sự thất vọng của bạn đến từ 1 tình huống có tính thách thức cần suy nghĩ cẩn thận để tìm cách sửa chữa nó. Bày tỏ những cảm xúc bằng cách nói “tôi cảm thấy...” làm cho bạn có sức mạnh vì nó mở ra cánh cửa khám phá nan đề và tìm kiếm những giải pháp.

Lí do 3: “Bạn làm tôi cảm thấy...” mời gọi những lời buộc tội ngược lại.

Cách nói đó là khiêu khích. Nó không chỉ đóng chặt cánh cửa đi đến sự lắng nghe thấu cảm mà còn mở ra 1 cánh cửa đi đến những đáp ứng thù địch và cuộc tranh cãi leo thang. Sau đây là 1 ví dụ: Linda: Anh làm tôi cảm thấy mình không quyến rũ. Anh hầu như không bao giờ khen tôi. Len: Đó là vì cô làm tôi cảm thấy mình giống như 1 người chồng kinh khủng ....[và họ tiếp tục cãi nhau.] Khi Len nghe câu “Bạn làm tôi cảm thấy...” của Linda, anh ta chuyển sang buộc tội cô và không lắng nghe những vấn đề của cô. Ngược lại, khi Gina và Gerald đối mặt với tình huống tương tự với 1 câu bắt đầu khác, Tôi cảm thấy..., cuộc nói chuyện trở nên khá hiệu quả. Gina: Em cảm thấy mình không quyến rũ. Khi anh hầu như không bao giờ khen em, em nghĩ mình phải trông xấu xí với anh. Gerald: Anh xin lỗi. Anh luôn thích vẻ đẹp của em. Anh nghĩ mình xem nhẹ ngoại hình của em. Anh chỉ là không chú ý quá nhiều đến quần áo, kiểu tóc. Hơn nữa, anh từng quá bận tâm về công việc nên anh không chú ý nhiều đến những thứ khác. Gina: Em hiểu rồi. Và em nghĩ khi anh lo lắng về điều đó, em cảm thấy bất an và bắt đầu lo lắng rằng có lẽ anh không còn bị thú hút trước em nữa. Em rất vui khi chúng ta đã nói về điều này. Gina thành công hơn bằng cách bày tỏ trực tiếp những cảm xúc của cô, bắt đầu với đại từ Tôi và cách nói Tôi cảm thấy...

Lí do 4: “Bạn làm tôi cảm thấy...” dựa trên 1 sự hiểu lầm về điều gì kích hoạt nên những cảm xúc.

Nhìn chung, 1 mình người nào đó không làm cho người khác cảm thấy bất kì điều gì. Điều quan trọng là sự kết hợp của những điều 1 người nói hoặc làm với những gì người khác nghĩ về lời nói hoặc hành động. Ví dụ, nếu bạn cố gắng làm tôi cười, tôi có thể đáp ứng lại với sự thích thú, nhưng tôi cũng có thể đáp ứng lại với sự khinh bỉ. Tương tự như vậy, nếu bạn cố gắng “làm tôi cảm thấy tội lỗi”, tôi có thể thay vào đó đáp ứng lại bằng cách xem bạn đang kiểm soát tôi. Trong trường hợp đó, nỗ lực của bạn gây ra cảm xúc tội lỗi ở tôi để khiến tôi làm những việc bạn muốn sẽ phản tác dụng. Tôi sẽ xem bạn là không lôi cuốn và giảm mong muốn đáp ứng trước những mối quan tâm của bạn. Như vậy, 1 đáp ứng của người nghe đến từ nhiều yếu tố bên trong người nghe hơn là từ những gì người khác nói hoặc làm. 1 người không làm cho người khác cảm thấy tồi tệ hoặc tốt. 1 người có ý định làm người khác cảm thấy , ví dụ tốt hoặc xấu. Nhưng phản ứng của người khác có liên quan nhiều đến anh ta cũng như liên quan đến những gì mà người đầu tiên đã làm.

Lí do 5: “Bạn làm tôi cảm thấy...” che giấu thực tế là những sự lựa chọn lớn hơn mà bạn đưa ra quan trọng nhiều hơn những gì mà đối tác của bạn làm trong việc quyết định bạn cảm nhận như thế nào.

Tiếp xúc kéo dài với niềm vui sinh ra niềm vui, và tiếp xúc với những điều tiêu cực có xu hướng có ảnh hưởng cảm xúc tiêu cực. Ví dụ, nếu bạn dành nhiều thời gian ở với 1 người phát ra niềm vui sống, bạn sẽ phải tức giận, lo lắng và trầm cảm sâu sắc khi không tìm thấy sự lây lan lòng nhiệt tình, hăng hái. Nếu bạn đang sống với 1 người thường xuyên gây tổn thương hoặc tiêu cực, hãy hạn chế tối đa thời gian bạn dành cho họ và tìm người khác [người lạc quan vui vẻ] để ở cạnh để làm tươi trẻ lại.

Sau đây là 5 chỉ dẫn để bày tỏ cảm xúc:

Dừng lại để gọi tên cảm xúc của bạn Nếu đó là từ “tức giận”, hãy bình tĩnh lại trước khi bạn bắt đầu nói. Sau đó tìm thêm những từ chỉ về cảm xúc tổn thương còn sót lại trong bạn, ví dụ như “buồn” hoặc “sợ”. Những từ được dùng để gọi tên cảm xúc bị tổn thương nằm bên dưới sự tức giận tối đa hóa khả năng bạn sẽ được người khác nghe mà không phòng vệ. Đảm bảo rằng bạn giữ cho giọng nói bình tĩnh. 1 giọng nói tức giận mời gọi 1 giọng tức giận đáp trả. Bắt đầu những điều bạn nói với “Tôi cảm thấy....” “Tôi cảm thấy...” và điền vào chỗ trống. Giải thích nguyên nhân của cảm xúc. 1 câu bày tỏ tốt bắt đầu với lời giải thích này “Mối quan tâm của tôi là...” Nếu bạn cần làm rõ vai trò của đối tác trong cảm xúc, hãy bắt đầu với “Khi bạn...”. ví dụ “Khi bạn đến trễ buổi chơi bowling tối qua, tôi cảm thấy rất sợ.” Sau đó tiếp tục với “Mối quan tâm của tôi là...” và 2 bạn đang đi trên con đường thấu hiểu lẫn nhau. Bạn bày tỏ cảm xúc như thế nào tạo nên 1 sự khác biệt lớn về việc những cảm xúc của bạn sẽ được lắng nghe như thế nào. Đồng thời, người mà bạn chia sẻ cảm xúc của bạn có 1 vai trò quan trọng trong việc liệu cuộc thảo luận sẽ trở nên tích cực hay không. 1 số người phớt lờ hoặc khó chịu khi họ nghe ai đó bày tỏ cảm xúc. Nhưng may mắn là những người đó chỉ là ngoại lệ. Hầu hết là, nếu bạn làm theo những chỉ dẫn trên về cách bày tỏ cảm xúc và tránh cách nói “Bạn làm tôi cảm thấy...”, chia sẻ bạn đang cảm nhận như thế nào có thể giải phóng năng lượng tiêu cực bên trong bạn để làm bạn cảm thấy tốt hơn, cải thiện tình huống đem lại những rắc rối cho bạn và làm tăng cường sự gần gũi với người mà bạn chia sẻ cảm xúc. Nguồn: PsychologyToday

Reactions: 2 people