I. Định nghĩa
- Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi từ chất này sang chất khác.
- Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất phản ứng hay chất tham gia.
- Chất mới sinh ra gọi là sản phẩm.
- Phương trình chữ của phản ứng hóa học: Tên các chất tham gia → Tên các sản phẩm
- Cách đọc phương trình chữ của phản ứng hóa học:
+ Dấu “+” ở trước phản ứng đọc là “tác dụng với” hay “phản ứng với”
+ Dấu “+” sau phản ứng đọc là “và”
+ Dấu “→” đọc là “tạo thành” hay “tạo ra” hoặc “phân hủy ra”
- Trong quá trình phản ứng lượng chất tham gia giảm dần còn lượng chất sản phẩm tăng dần.
Ví dụ 1: Hãy đọc các phương trình chữ sau:
a] Sắt + lưu huỳnh → Sắt [II] sunfua.
“Sắt tác dụng với lưu huỳnh tạo thành sắt hai sunfua”
b] Đường → nước + than
“Đường phân hủy thành nước và than”
c] Than + oxi → khí cacbonic
“Than phản ứng với oxi tạo thành khí cacbonic”
d] Kẽm + axit → Kẽm clorua + khí hiđro
“Kẽm tác dụng với axit tạo ra kẽm clorua và khí hiđro”
Ví dụ 2: Hãy viết phương trình chữ khi cây nến cháy [biết nến là parafin] tạo ra khí cacbonic và nước
Hướng dẫn: Parafin + oxi → cacbonic + nước
II. Diễn biến của phản ứng hóa học
Kết luận:
- Trong các phản ứng hóa học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.
Lưu ý:
+ Nếu có đơn chất kim loại tham gia phản ứng thì sau phản ứng nguyên tử kim loại phải liên kết với nguyên tử của nguyên tố khác.
+ Nếu đơn chất là kim loại thì nguyên tử kim loại sẽ tham gia phản ứng.
III. Điều kiện để có phản ứng hóa học xảy ra
- Các chất tham phản ứng phải được tiếp xúc với nhau.
- Tùy mỗi phản ứng cụ thể mà cần đun nóng đến một nhiệt độ nào đó
Ví dụ: Phản ứng cháy của than, ban đầu cần cung cấp 1 nhiệt độ nhất định mới xảy ra phản ứng. Hoặc phản ứng không cần đun nóng như thả viên kẽm vào dung dịch axit clohiđric.
- Có những phản ứng cần xúc tác thích hợp, đó là chất kích thích cho phản ứng xảy ra nhanh hơn và giữ nguyên không biến đổi khi phản ứng kết thúc.
Ví dụ: Trong quá trình nấu rượu, người ta cho men rượu vào gạo để làm chất xúc tác cho quá trình tạo thành rượu được nhanh hơn.
IV. Dấu hiệu có thể nhận biết phản ứng hóa học xảy ra
- Có thể thay đổi màu sắc, trạng thái, mùi.
- Tỏa nhiệt, thu nhiệt hoặc phát sáng.
- Tạo ra kết tủa, bay hơi, hoặc đổi màu
Sơ đồ tư duy: Phản ứng hóa học
Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệmphản ứng hóa học là gì, diễn biến của phản ứng hóa học. Bên cạnh đó là điều kiện và cách nhận biết khi nào phản ứng xảy ra. Mời các bạn cùng theo dõi chi tiết trong bài viết này nhé!
Phản ứng hóa học là gì?
1. Định nghĩa phản ứng hóa học
Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác.
Phương trình chữ của một PƯHH:
Tên các chất phản ứng→ Tên các sản phẩm
Trong đó:
+ Chất phản ứng [hay chất tham gia]: là chất ban đầu, bị biến đổi trong phản ứng.
+ Sản phẩm: là chất mới sinh ra sau phản ứng.
Ví dụ:
Cacbon + Oxi→ Khí cacbonic
phan-ung-hoa-hoc-la-gi
2. Diễn biến của một phản ứng hóa học
Trong một phản ứng hóa học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.
Ví dụ:
2H2 + O2 → 2H2O
⇒ Trước phản ứng, các nguyên tử H liên kết với H, O liên kết với O. Sau phản ứng, các nguyên tử H liên kết với nguyên tử O tạo thành nước. Số nguyên tử H và O không thay đổi mà chỉ có sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử.
3. Khi nào phản ứng hóa học xảy ra
– Các chất phản ứng tiếp xúc với nhau. [Bề mặt tiếp xúc càng lớn, PƯHH xảy ra càng dễ].
Ví dụ: Ở dạng bột, sắt và lưu huỳnh sẽ phản ứng dễ dàng hơn.
– Đun nóng đến một nhiệt độ nhất định. [Có những PƯHHcần đun nóng đến một nhiệt độ nào đó, cúng có nhữngPƯHH không cần đun nóng].
Ví dụ: Nhôm phản ứng với axit clohidric mà không cần đun nóng. Trong khi sắt và lưu huỳnh cần nhiệt độ để phản ứng xảy ra, tạo thành sắt [II] sunfua.
– Thêm chất xúc tác. [Chất xúc tác thúc đẩy phản ứng nhanh hơn và giữ nguyên sauPƯHH].
Ví dụ: Từ rượu muốn tạo thành giấm ăn cần có chất xúc tác là men.
4. Dấu hiệu nhận biết một phản ứng hóa học là gì?
– Dấu hiệu để nhận biết một phản ứng hóa học là có chất mới xuất hiện [khác với chất phản ứng].
– Chất mới tạo thành có thể nhận biết qua màu sắc, trạng thái, sự tỏa nhiệt, phát sáng…
Giải bài tập về phản ứng hóa học
Câu 1.
a] Phản ứng hóa học là gì?
♥ Trả lời:PƯHH là quá trình biến đổi chất này thành chất khác.
b] Chất nào được gọi là chất phản ứng [chất tham gia], chất nào là sản phấm?
♥ Trả lời: Trong một PƯHH. chất ban đầu, bị biến đổi trong phản ứng là chất phản ứng [hay chất tham gia], chất mới được tạo ra là sản phẩm.
c] Trong quá trình phản ứng, lượng chất nào giảm dần, lượng chất nào tăng dần?
♥ Trả lời: Trong một quá trình phản ứng, lượng chất phản ứng giảm dần, lượng sản phẩm tăng dần.
Câu 2.
a] Vì sao có thể nói: “Khi chất phản ứng chính là phân tử phản ứng [nếu là đơn chất kim loại thì là nguyên tử phản ứng]?
♥ Trả lời: Vì chất được tạo nên từ các phân tử [với đơn chất kim loại là nguyên tử]. Mà phân tử [hay nguyên tử] thể hiện đầy đủ tính chất của chất. Vì thế ta có thể nói khi chất phản ứng cũng chính là phân tử [hay nguyên tử] phản ứng.
b] Trong một PƯHH chỉ xảy ra sự thay đổi gì? Kết quả là gì?
♥ Trả lời: Trong một PƯHH, chỉ có sự thay đổi liên kết giữa các nguyên tử. Kết quả là phân tử này biến đổi thành phân tử khác.
c] Trong ví dụ về phản ứng giữa hidro và oxi tạo thành nước, số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố có giữ nguyên trước và sau phản ứng hay không.
♥ Trả lời: Có. Số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố không thay đổi.
Câu 3.Ghi lại phương trình chữ của phản ứng xảy ra khi cây nến cháy [Hơi nến [nến được làm bằng parafin] cháy trong không khí có oxi tạo ra cacbon đioxit và hơi nước]. Cho biết đâu là chất tham gia, đâu là sản phẩm?
Phương trình chữ:
Parafin + Oxi→ Khí cacbon đioxit + Hơi nước
Chất tham gia: Parafin và oxi
Sản phẩm:Khí cacbon đioxit và hơi nước
Câu 4. Điền từ vào chỗ trống trong câu dưới đây, cho các từ và cụm từ sau: rắn, lỏng, hơi, phân tử, nguyên tử.
“Trước khi cháy chất parafin ở thể……….. còn khi cháy ở thể……….. Các……….. parafin phản ứng với các……….. khí oxi”.
⇒ Đáp án: rắn – hơi – phân tử – phân tử
Câu 5.Khi cho quả trứng vào dung dịch axit clohidric, ta thấy có hiện tượng sủi bọt khí ở vỏ trứng. Biết axit clohidric đã phản ứng với chất canxi cacbonat có trong vỏ trứng, tạo ra canxi clorua, nước và khí cacbon đioxit.Hãy:
+ Chỉ ra dấu hiệu nhận biết có phản ứng xảy ra?
+ Ghi lại phương trình chữ của phản ứng?
Đáp án:
+ Dấu hiệu có phản ứng xảy ra: sủi bọt ở vỏ trứng và có khícacbon đioxit thoát ra.
+ Phương trình chữ:
Canxi cacbonat + axit clohidric→ Canxi clorua + nước + khícacbon đioxit
Câu 6.Khi than cháy trong không khí xảy ra PƯHH giữa than và khí oxi.
a] Vì sao cần đập nhỏ than trước khi cho vào lò, sau đó dùng que lửa châm vào rồi quạt mạnh đến khi than cháy mạnh thì thôi?
b] Ghi lại phương trình chữ của P.ứ, biết sản phẩm là khícacbon đioxit.
Đáp án:
a] Tác dụng của việc đập nhỏ than trước khi cho vào lò là làm tăng bề mặt tiếp xúc giữa than với khí oxi đểPƯHH giữa than và khí oxi dễ dàng diễn ra hơn. Còn dùng que lửa để châm là docần phải nung nóng đểPƯHH giữa than và khí oxi diễn ra. Nếu không có lửa thì than sẽ không cháy.
b] Phương trình chữ của phản ứng:
Than + oxi→ Khí cacbon đioxit
Hi vọng qua bài viết này, các bạn sẽ biết phản ứng hóa học là gì, khi nào PƯHH diễn ra và dấu hiệu nhận biết nó. Cảm ơn các bạn đã xem qua bài viết. Nếu thấy hay, hãy chia sẻ nó cho bạn bè của mình nhé!
4.7 / 5 [ 4 bình chọn ]