Tính chất hóa học Oxit Bazơ được VnDoc biên soạn, nằm trong Bài 1: Tính chất hóa học của oxit và phân loại oxit Hóa học 9. Được biên soạn nội dung kiến thức được đi sâu hơn ở từng phần. Đưa các dạng bài tập giúp các bạn học sinh nắm chắc lý thuyết từ đó vận dụng vào các dạng bài tập. Hy vọng với tài liệu sẽ giúp các em luyện tập, củng cố kiến thức môn Hóa tốt hơn.
Tính chất hóa học, phân loại, gọi tên oxit bazơ
- I. Oxit bazơ
- 1. Khái niệm Oxit bazơ
- 2. Cách gọi tên Oxit bazơ
- II. Tính chất hóa học của Oxit bazơ
- 1. Oxit bazo tác dụng với nước H2O
- 2. Oxit bazo tác dụng với Axit
- 3. Oxit bazo tác dụng với Oxit axit
- III. Các dạng bài tập về oxit bazơ
- Dạng 1: Xác định công thức của oxit bazơ
- Dạng 2: Dạng toán oxit bazơ tác dung với dung dịch axit
- IV. Bài tập vận dụng liên quan
Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ, trao đổi tài liệu học tập môn Hóa Học miễn phí trên Facebook: Hóa Học không khó. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.
Mời các bạn tham khảo một số tài liệu liên quan oxit
- Tính chất hóa học của Bazơ
- Axit là gì? Tính chất hóa học của axit
- Tính chất hóa học của Oxit axit
- Oxit lưỡng tính là gì? Các oxit lưỡng tính
- Oxit trung tính là gì? Tính chất hóa học của oxit trung tính
I. Oxit bazơ
1. Khái niệm Oxit bazơ
- Thường là oxit của kim loại tương ứng với một bazo
Ví dụ: Na2O tương ứng với bazo NaOH
Cu2O tương ứng với bazo Cu[OH]2
- Ngoài ra còn có:
Oxit lưỡng tính: Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. Ví dụ: Al2O3, ZnO…..
Oxit trung tính: Oxit trung tính là oxit không phản ứng với nước để tạo bazo hay axit, không phản ứng với bazo hay axit để tạo muối. Ví dụ: CO, NO...
2. Cách gọi tên Oxit bazơ
Tên oxit: Tên nguyên tố + oxit
Ví dụ: BaO: Bari oxit
NO: nito oxit
- Nếu kim loại có nhiều hóa trị: Fe[ II, III]...
Tên oxit: Tên kim loại [ kèm hóa trị] + oxit
Ví dụ: F2O3 - Sắt [III] oxit
FeO - Sắt [II] oxit
- Nếu phi kim có nhiều hòa trị: N [II, III, IV...]
Tên oxit:
Tên phi kim [ có tiền tố chỉ số nguyên tử phi kim] + oxit[ có tiền tố chỉ nguyên tố oxit]
1: mono 2: đi
3: tri 4: tetra
5: penta
II. Tính chất hóa học của Oxit bazơ
1. Oxit bazo tác dụng với nước H2O
- Một số Oxit bazo tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazo [kiềm]
PTPƯ: Oxit bazo + H2O → Bazo
Ví dụ:
BaO[r] + H2O [dd] → Ba[OH]2,[dd]
K2O + H2O [dd] → 2KOH
BaO + H2O [dd] → Ba[OH]2
- Một số oxit bazo khác tác dụng với nước như: K2O, Li2O, Rb2O, Cs2O, SrO,…
2. Oxit bazo tác dụng với Axit
- Oxit bazo tác dụng với axit tạo thành muối và nước
PTPƯ: Oxit bazo + Axit → Muối + H2O
Ví dụ: CuO[r] + HCl [dd] → CuCl2, dd + H2O
BaO + 2HCl → BaCl2 + H2O
Fe2O3 + 3H2SO4 → Fe2[SO4]3 + 3H2O
3. Oxit bazo tác dụng với Oxit axit
- Một số oxit bazo [là những oxit bazo tan trong nước] tác dụng với oxit axit tạo thành muối
PTPƯ: Oxit bazo + Oxit axit → Muối
Ví dụ: CaO + CO2 → CaCO3
BaO + CO2 → BaCO3
III. Các dạng bài tập về oxit bazơ
Dạng 1: Xác định công thức của oxit bazơ
- Bước 1: Đặt CTTQ: Gọi tên Công thức oxit ba zơ cần tìm dựa vào kim loại đề bài cho, hoặc đề bài chưa cho biết kim loại
- Bước 2: Tính toán các số mol liên quan.
- Bước 3: Viết PTHH
- Bước 4: Lập phương trình toán học dựa vào các ẩn số theo cách đặt.
Ví dụ 1: Cho 4,48g một oxit của kim loại hoá trị [II] tác dụng hết 7,84 g axit H2SO4. Xác định công thức của oxit trên.
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
Gọi của oxit cần tìm là: MO [ vì kim loại có hóa trị II]
n H2SO4 = 0,08 mol , n MO = 4,48/[M + 16]
MO + H2SO4 → MSO4 + H2O
Ta có theo phương trình: 1mol 1mol
Theo đề bài: 4,48/[M + 16] 0,08 mol
=> 4,48/[M + 16] = 0,08 => M = 40 [Ca]
Vậy oxit cần tìm là CaO
Ví dụ 2:Khử hoàn toàn 16 gam bột oxit sắt bằng CO ở nhiệt độ cao, sau khi phản ứng kết thúc, khối lượng chất rắn giảm 4,8 gam. Công thức oxit sắt đã dùng là:
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
Phản ứng của oxit + CO thực chất là:
CO + [O] → CO2
=> mchất rắn giảm = mO pứ = 4,8g => nO = 4,8 : 16 = 0,3 mol
=> mFe = mOxit – mO = 16 – 4,8 = 11,2 => nFe = 11,2 : 56 = 0,2 mol
=> nFe : nO = 0,2 : 0,3 = 2 : 3
=> Oxit là Fe2O3
Ví dụ 3: Khử hoàn toàn 1 oxit sắt X ở nhiệt độ cao cần vừa đủ V lit khí CO [dktc], sau phản ứng thu được 0,84 gam Fe và 0,02 mol khí CO2. Công thức của X và giá trị của V là
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
Tổng quát : CO + Ooxit → CO2
=> nO [oxit] = nCO2 = nCO = 0,02 mol => VCO = 0,448 lit = 448 ml
nFe = 0,015 mol => nFe : nO = 0,015 : 0,02 = 3 : 4
=> CT oxit sắt là Fe3O4
Dạng 2: Dạng toán oxit bazơ tác dung với dung dịch axit
Trường hợp 1: Oxit bazơ + dd H2SO4 loãng Muối sunfat + H2O
VD: Na2O + H2SO4 →Na2SO4 + H2O
MgO + H2SO4 → MgSO4 + H2O
Fe2O3 + 3H2SO4 → Fe2[SO4]3 + 3H2O
Nhận xét:
Các phảng ứng hóa học trên có điểm giống nhau là: nH2SO4 = nH2O
- Khi chuyển từ oxit thành muối sunfat, thì cứa 1 mol H2SO4 tham gia phản ứng thì khối lượng muối tăng:
[ R + 16] gam
m muối sunfat = moxit + 80.nH2SO4
Ví dụ 1: Hòa tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, ZnO trong 500 ml H2SO4 0,1 M [vừa đủ]. Sau phản ứng, hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là
Đáp án hướng dẫn giải
Cách 1:
Cần nhớ phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H2SO4 thì
Số mol H2SO4 = 0,5. 0,1 = 0,05 mol số mol H2O = 0,05 mol
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:
moxit + maxit sunfuric = mmuối sunfat + m nước
mmuối sunfat = [moxit + maxit sunfuric] - mnước
= [2,81 + 0,05.98] + [0,05.18] = 6,81 gam.
Cách 2:
Số mol H2SO4 = 0,5. 0,1 = 0,05 mol
Áp dụng công thức
ta có: mmuối sunfat = 2,81+0,05.80 = 6,81 g.
Trường hợp 2: Oxit bazơ + dd HCl Muối clorua + H2O
VD:
Na2O + HCl → NaCl + H2O
MgO + 2HCl→ MgCl2 + H2O
Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O
Nhận xét:
Các phảng ứng hóa học trên có điểm giống nhau là:
nHCl = 2nH2O và nH2O = n [O] trong oxit
Khi chuyển từ oxit thành muối clorua, thì cứ 1 mol H2O sinh ra thì khối lượng muối tăng:
[ R + 16] gam
Ví dụ 2: Hòa tan hoàn toàn 2,8 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, CuO cần dùng 200 ml HCl 0,5M. Hỗn hợp muối clorua khan thu được khi cô cạn dd có khối lượng là:
Hướng dẫn giải chi tiết
Cách 1: Cần nhớ phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với axit clohiđric thì:
hay nHCl = 0,2.0,5 = 0,1 mol
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:
moxit + maxit clohiđric = mmuối clorua + mnước
mmuối clorua = [moxit + maxit clohiđric] - mnước
= [2,8 + 0,1.36,5] - 0,05.18 = 5,55 gam.
Cách 2: nHCl = 0,2.0,5 = 0,1 mol. Áp dụng công thức
mmuối clorua = moxit + 27,5.nHCl
= 2,8 + 27,5.0,1 = 5,55 gam.
Ví dụ 3:Cho m gam hỗn hợp gồm MgO, Fe2O3, CuO tác dụng vừa đủ với 300ml dd H2SO4 2M. Cô cạn dd sau phản ứng thu được 80 gam muối khan. Giá trị của m là
Hướng dẫn giải chi tiết
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng
Cần nhớ: Phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H2SO4 thì
Số mol H2SO4 = 0,3. 2 = 0,6 mol số mol H2O = 0,6 mol
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:
moxit + maxit sunfuric = mmuối sunfat + mnước
moxit = [mnước + mmuối sunfat] – maxit sunfuric
= 0,6 .18 + 80 – 0,6.98 = 32 gam.
IV. Bài tập vận dụng liên quan
Bài 1: Cho 5,6g một oxit của kim loại hoá trị II tác dụng hết 9,8 g axit H2SO4. Xác định công thức của oxit trên.
Hướng dẫn giải bài tập
nH2SO4 = 0,1 mol
Gọi oxit hóa trị II là MO
Phương trình tổng quát:
MO + H2SO4 → MSO4 + H2
0,14 ← 0,14 mol
MMO = 5,6/0,1 = 56 => MM = 56 - 16 = 40 => Kim loại hóa trị II là Ca
Công thức của oxit là: CaO
Bài 2: Hoà tan hoàn toàn 1 gam oxit của kim loại R cần dùng 25ml dung dịch hỗn hợp gồm axit H2SO4 0,25M và axit HCl 1M. Tìm công thức của oxit trên.
Đáp án hướng dẫn giải
Oxit có dạng RxOy
Phản ứng xảy ra:
RxOy + 2yHCl → xRCl2y/x + yH2
RxOy + yH2SO4→ x/2R2[SO4]y/x + yH2
Ta có: nH2SO4 = 0,025.0,25 = 0,00625 mol; nHCl = 0,025.1 = 0,025 mol
→nRxOy = nHCl/2y + nH2SO4/y = 0,00625/y + 0,025/2y = 0,01875/ y
→MRxOy = Rx + 16y = 1/[0,01875/y] = 160y/3 → R = 112y/3x
Thỏa mãn x = 2; y = 3 suy ra R = 56 nên kim loại cần tìm là Fe.
Oxit là Fe2O3
Bài 3: Có một oxit sắt chưa rõ công thức, chia oxit này làm 2 phần bằng nhau.
a/ Để hoà tan hết phần 1 cần dùng 150ml dung dịch HCl 1,5M.
b/ Cho luồng khí H2 dư đi qua phần 2 nung nóng, phản ứng xong thu được 4,2g sắt.
Tìm công thức của oxit sắt nói trên.
Đáp án hướng dẫn giải
nO[Oxit] = 1/2nHCl = 1/2.0,15.3 = 0,225 mol
nFe = 8,456 = 0,15 mol
Gọi công thức là FexOy
Ta có:
x : y = 0,15 : 0,225 = 2:3 → Fe2O3
Bài 4: Hoà tan hoàn toàn 20,4g oxit kim loại A, hoá trị III trong 300ml dung dịch axit H2SO4 thì thu được 68,4g muối khan. Tìm công thức của oxit trên.
Hướng dẫn giải bài tập
Đặt công thức hóa học tổng quát của oxit là R2O3
Phương trình hóa học:
R2O3 + 3H2SO4 → R2[SO4]3 + 3H2O
Theo phương trình hóa học ta có :
nR2O3 = nR2[SO4]3
20,42/[R + 48] = 68,42/[R + 288]
20,4[2R + 288] = 68,4[2R + 48]
40,8R + 5875,2 = 136,8R + 3283,2
96R = 2592
=> R = 27 [g/mol] [nhận]
=> R là kim loại nhôm [ Al = 27 ]
Vậy công thức hóa học của oxit là Al2O3
Bài 5: Để hoà tan hoàn toàn 64g oxit của kim loại hoá trị III cần vừa đủ 800ml dung dịch axit HNO3 3M. Tìm công thức của oxit trên.
Đáp án hướng dẫn giải
Gọi công thức hóa học của oxit là: X2O3
nHNO3= CM.Vdd =3.0.8 = 2.4 [mol]
Phương trình tổng quát
X2O3 + 6HNO3 → 2X[NO3]3 + 3H2O [1]
0.4 ← 2.4
Từ[1] ⇒ MX2O3 = m/n =64/0.4 = 160 [g/mol]
⇒ 2X + 48 =160
⇒ X=56 ⇒ X là Fe
Vậy công thức hóa học của oxit là Fe2O3
Bài 6: Khi hoà tan một lượng của một oxit kim loại hoá trị II vào một lượng vừa đủ dung dịch axit H2SO4 4,9%, người ta thu được một dung dịch muối có nồng độ 5,78%. Xác định công thức của oxit trên.
Đáp án hướng dẫn giải
Công thức oxit kim loại X là XO. Giả sử lấy 1 mol XO
XO + H2SO4 → XSO4 + H2O
1 mol → 1 mol → 1 mol
mH2SO4 = 98 gam => mdd H2SO4 = [98.100]/4,9 = 2000 gam
BTKL: m dung dịch sau phản ứng = mXO + m dung dịch H2SO4
= 1[X + 15] + 2000 = X + 2016 [g]
mXSO4 = 1.[X + 96] = X + 96 = 5,88%.[X + 2016] ⇒ X=24
=> X là Mg
Bài 7: Hoà tan hoàn toàn một oxit kim loại hoá trị II bằng dung dịch H2SO4 14% vừa đủ thì thu được một dung dịch muối có nồng độ 16,2%. Xác định công thức của oxit trên.
Đáp án hướng dẫn giải
Gọi công thức của oxit hóa trị II là XO
Đặt mol XO = 1 [mol] => mXO = nXO. MXO = X+ 16 [g]
Phương trình hóa học
XO + H2SO4 → XSO4 + H2O
1 → 1 → 1 [mol]
=> mH2SO4 = 98.1 = 98 [g]
mddH2SO4 = [mH2SO4 /C%].100%= [98/14%].100% = 700 [g]
mdd sau = mXO + mH2SO4 = [X +16] + 700 = X + 716 [g]
mXSO4 = X + 96 [g]
Ta có:
%XSO4=mRSO4/mddsau.100%
⇒ 16,22% = [X + 96]/[X + 716].100%
⇒ 16,22X +11613,52 = 100R + 9600
⇒ 83,78X = 2013,52
⇒ X = 24 [Mg]
Vậy công thức của oxit kim loại là MgO.
Bài 8: Cho m gam hỗn hợp gồm MgO, Fe2O3, CuO tác dụng vừa đủ với 300 ml dung dịch H2SO4 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 40 gam muối khan. Giá trị của m là
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
Phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H2SO4
Số mol H2SO4 bằng :
0,3. 1 = 0,3 mol
==> Số mol H2O = 0,3 mol
moxit + maxit sunfuric = mmuối sunfat + mH2O
=> moxit= [ mH2O + mmuối sunfat] - maxit sunfuric
= 0,3. [ 18 - 98 ] + 80 = 16 gam
Bài 9: Cho x gam hỗn hợp gồm MgO, Fe2O3, ZnO, CuO tác dụng vừa đủ với 150 gam dung dịch HCl 7,3%. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 11,5 gam muối khan. Giá trị của m là
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
mHCl = 150.7,3/100 = 10,95 gam => nHCl = 0,3 mol
Oxit bazơ tác dụng với HCl thì
Áp dụng bảo toàn khối lượng ta có
moxit + maxit clohiđric = mmuối clorua + mnước
moxit = [mnước + mmuối clorua] – maxit clohiđric
= [0,15 .18 + 11,5] – 0,3.36,5 = 3,25 gam
Bài 10: Cho 4,26 gam hỗn hợp X gồm ba kim loại Mg, Cu và Al ở dạng bột tác dụng hoàn toàn với oxi thu được hỗn hợp Y gồm các oxit có khối lượng 6,66 gam. Thể tích dung dịch HCl 4M vừa đủ để phản ứng hết với Y là.
Đáp án hướng dẫn giải chi tiết
Mg, Cu, Al + O2 → Các oxit
Áp dụng bảo toàn khối lượng ta có:
mO2 = moxit - mkim loại = 6,66 – 4,26 = 2,4 gam
→ nO2 = 0,075 mol
→ nO = 2.nO2 = 0,15 mol
Khi cho các oxit kim loại + HCl thì bản chất là:
O2- + 2H+ → H2O
Ta có: nH+ = 2.nO2- = 2.0,15 = 0,3 mol = nHCl → Vdd = 0,3: 2 = 0,15 lít = 150 ml
Mời các bạn tham khảo thêm 1 số tài liệu mới nhất được VnDoc biên soạn
- Chuỗi phản ứng Hóa học vô cơ lớp 9
- Tổng hợp câu hỏi hay và khó trong bài thi cuối kì 2 môn Hóa học 9
- Đề thi thử vào lớp 10 Chuyên Hóa học năm 2020
Trên đây VnDoc đã đưa tới các bạn Tính chất hóa học Oxit Bazơ. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Chuyên đề Toán 9, Chuyên đề Vật Lí 9, Chuyên đề Hóa 9, Tài liệu học tập lớp 9 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.
Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Luyện thi lớp 9 lên lớp 10. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.