Hàng ngày chúng ta thường nghe thấy tiếng cười nói vui vẻ, tiếng nhạc du dương, tiếng chim hót và cả tiếng ồn ào trên đường phố, …
Chúng ta đang sống trong thế giới của âm thanh. Vậy bạn có biết âm thanh [hay còn gọi là âm sắc] được tạo ra như thế nào không? Bài viết dưới đây chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn về nguồn âm, cách nhận biết nguồn âm, đặc điểm chung của nguồn âm để có câu trả lời nhé.
I. Xác định nguồn phát âm
Nguồn âm thanh là gì? Một số nguồn âm thanh phổ biến
• Vật phát ra âm được gọi là nguồn âm.
• Các nguồn âm thanh phổ biến:
– Nguồn âm thanh tự nhiên: sấm sét, thác nước, …
– Nguồn âm thanh nhân tạo: âm thanh piano, tiếng ồn động cơ, …
II.Đặc điểm chung của nguồn âm
• Khi phát ra âm thanh, các vật dao động
– Dao động là gì? Dao động là sự dao động [chuyển động] qua lại khỏi vị trí cân bằng.
– Vị trí cân bằng là gì? Vị trí cân bằng là vị trí mà vật ở trạng thái nghỉ.
III. Áp dụng câu trả lời cho các câu hỏi.
* Câu C1 trang 28 SGK Vật Lý 7:Tất cả chúng ta hãy cùng nhau im lặng và lắng nghe. Liệt kê những âm thanh bạn nghe được và tìm xem chúng phát ra từ đâu.
* Câu trả lời:
– Tiếng xào xạc của lá là do lá và cành bị gió lay động.
– Tiếng tích tắc vang lên từ chiếc đồng hồ treo tường của lớp.
* Câu C2 trang 28 SGK Vật Lý 7:Kể tên một số nguồn âm thanh.
* Câu trả lời:
– Dây đàn khi tuốt.
– Mặt trống khi đánh, chuông đồng khi gõ.
– Loa đài, TV, … trong quá trình hoạt động.
* Câu C3 trang 28 SGK Vật Lý 7: [Một bạn dùng tay kéo sợi dây chun nhỏ. Sợi dây đang đứng yên ở vị trí cân bằng. Một bạn khác dùng ngón tay kéo sợi dây chun]. Nhìn vào dây chun và lắng nghe. Sau đó, mô tả những gì bạn nhìn thấy và nghe thấy.
* Câu trả lời:
– Những gì tôi thấy là dây cao su rung và phát ra tiếng ồn.
* Câu C4 trang 29 SGK Vật Lý 7: [Sau khi gõ vào bức tường kính mỏng, chúng tôi nghe thấy một giọng điệu thắc mắc] Vật nào phát ra âm thanh? Vật có dao động không? Làm thế nào để biết?
* Câu trả lời:
– Cốc thủy tinh phát ra tiếng động
– Thành cốc rung lên.
– Để thấy được điều này, ta treo một con lắc sát thành cốc. Khi thìa chạm vào vành cốc, con lắc sẽ lắc lư. Điều này chứng tỏ thành cốc đang bị rung [hoặc bạn có thể thấy nước trong cốc rung, có nghĩa là thành cốc cũng đang rung].
* Câu C5 trang 29 SGK Vật Lý 7: [Dùng vồ cao su gõ vào cánh tay của âm thoa và lắng nghe âm thanh do âm thoa tạo ra.] Âm thoa có dao động không? Tìm cách kiểm tra xem âm thoa có dao động khi bạn thực hiện một nốt nhạc hay không.
* Câu trả lời:
Âm thoa dao động. Âm thoa có thể được kiểm tra bằng cách:
– Đưa con lắc bấc lại gần một nhánh của âm thoa thì âm thoa phát ra âm thanh.
– Dùng tay giữ hai nhánh của âm thoa sao cho không còn nghe được âm.
Bơi trên một vũng nước với một mảnh giấy. Khi âm thoa phát ra âm thanh, ta chạm vào một nhánh của âm thoa gần mép một tờ giấy thì thấy nước bắn lên mép giấy.
→ Đầu rung khi phát ra âm thanh.
* Câu C6 trang 29 SGK Vật Lý 7:Bạn có thể làm một cái gì đó như một mảnh giấy, một lá chuối, vv để tạo ra âm thanh?
* Câu trả lời:
– Có thể dùng giấy hoặc lá chuối gói lại thành chiếc kèn. Thối vào kèn, kèn sẽ phát ra âm thanh.
* Câu C7 trang 29 SGK Vật Lý 7:Tìm xem bộ phận dao động nào tạo ra âm thanh trong hai loại nhạc cụ mà em biết.
* Câu trả lời:
– Ví dụ đàn guitar: bộ phận tạo ra âm thanh là dây đàn,
– Ví dụ về cái trống: Bộ phận tạo ra âm thanh là mặt trống khi nó rung lên.
* Câu C8 trang 29 SGK Vật Lý 7:Khi bạn thổi vào lỗ của một chai nhỏ, cột không khí trong chai rung động và phát ra âm thanh. Bạn có thể tìm cách kiểm tra xem có đúng là cột rung không?
* Câu trả lời:
– Có thể kiểm tra độ rung của cột không khí trong bình bằng cách dán vài tờ giấy mỏng vào miệng bình để thấy tua giấy rung.
– Hoặc bạn có thể cho vào lọ một vài mẩu giấy nhỏ, khi thổi vào lọ, lọ sẽ phát ra tiếng kêu và thấy tờ giấy bay lên bay xuống. Chứng minh rằng không khí trong bình rung động làm bay các mảnh giấy vụn.
* Câu C9 trang 29 SGK Vật Lý 7:Làm nhạc cụ [ống nghiệm] theo hướng dẫn dưới đây
– Đổ đầy nước đến mực nước bảy ống nghiệm giống nhau [hình 10.4].
– Dùng thìa gõ nhẹ từng ống nghiệm một để nghe các âm trầm khác nhau.
a] Bộ phận nào dao động và phát ra âm thanh?
b] Ống nào có nhiều âm trầm nhất và ống nào có nhiều âm ba nhất?
c] Dao động nào tạo ra âm thanh?
d] Ống nào tạo ra nhiều âm trầm nhất, ống nào tạo ra âm bổng?
* Câu trả lời:
+ hiển thị các thử nghiệm
a] Không khí và nước trong ống nghiệm rung động và phát ra tiếng ồn.
b] Ống nghiệm chứa một cột nước khác nhau [cột không khí trong ống nghiệm cũng khác nhau] → công suất âm thanh khác nhau. Mực nước trong ống nghiệm càng thấp [cột khí càng cao] thì âm tạo ra càng êm. Vậy: Cái ấm đựng nhiều nước tạo ra nhiều âm trầm nhất, ấm đựng ít nước nhất tạo ra nhiều âm trầm nhất.
c] Cột không khí trong ống dao động và phát ra âm thanh.
d] Ống có cột khí dài nhất mang lại nhiều âm trầm nhất.
Ống có cột không khí ngắn nhất cho ra nhiều âm bổng nhất.
Tại thời điểm này, các em đã có thể giải thích nhiều hiện tượng liên quan đến nguồn âm và dễ dàng trả lời các câu hỏi như “Nguồn âm là gì?”. Cách nhận biết nguồn âm và đặc điểm chung của nguồn âm là gì? HayHocHoi chúc mọi người học tốt.