Tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng để thấy thương và đồng cảm cho nhân vật cậu bé Hồng sống trong hoàn cảnh éo le cùng sự cay nghiệt của họ hàng nhưng rồi cậu cũng tìm lại sự bình yên và hạnh phúc bên mẹ. Một kết thúc có hậu khiến người đọc ấm lòng cho tác phẩm chất chứa đầy tình cảm của nhà văn. Kiến Guru sẽ tóm tắt Trong lòng mẹ một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất dưới đây cho bạn nắm bài nhé.
Giới thiệu sơ lược để tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ
1. Tác giả
- Nhà văn Nguyên Hồng [1918 - 1982], tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng, ông sinh ra ở Nam Định.
Nhà văn Nguyên Hồng [1918 - 1982]
- Nguyên Hồng bắt đầu sự nghiệp viết văn năm 1936 và tác phẩm đầu tay là truyện ngắn "Linh Hồn" được đăng trong Tiểu thuyết thứ 7.
- Năm 1937, là bước ngoặt tạo nên tiếng vang của nhà văn với tiểu thuyết "Bỉ Vỏ".
- Ông cũng là hội viên đã sáng lập ra Hội nhà văn Việt Nam vào năm 1957.
- Những tác phẩm tiêu biểu của nhà văn: Trời xanh, Bỉ vỏ, Khi đứa con ra đời, Sóng ngầm,…
- Phong cách sáng tác: Nguyên Hồng được mệnh danh trong giới là nhà văn của những người cùng khổ
2. Tác phẩm
- Trong lòng mẹ nằm trong chương thứ IV của tác phẩm nổi tiếng Những ngày thơ ấu [gồm 9 chương], tập hồi kí là chuỗi ngày về tuổi thơ cay đắng, ngặt nghèo của tác giả.
Trong lòng mẹ được trích từ tập Những ngày thơ ấu
3. Tóm tắt Trong lòng mẹ sơ lược
Chú bé Hồng mất cha, đang thời điểm để tang. Mẹ cậu thì đi biền biệt đã lâu, những ngày này chú càng mong mỏi gặp được mẹ hơn nữa. Không cha, xa mẹ, Hồng phải sống trong sự cay nghiệt, nụ cười giả dối của họ hàng và cay độc nhất là bà cô ruột. Những lời nói có vẻ chứa đựng những yêu thương nhưng lại là vết dao cứa vào lòng chú bé Hồng, để rồi làm cho tâm hồn nhỏ bé ấy rơi lệ. Người mẹ yêu quý của Hồng trong lời kể của người cô là sự xấu xí, nghèo khổ khiến cậu càng căm phẫn sự bất công mà người phụ nữ phải chịu trong xã hội bấy giờ, họ không có quyền lựa chọn hạnh phúc của đời mình. Nhưng may mắn cũng mỉm cười khi cuối cùng chú được gặp lại mẹ trong niềm hanh phúc vô bờ. Không biết cuộc sống sau này của cậu sẽ ra sao nhưng trước mắt cậu đã tìm được sự bình yên thân thuộc trong vòng tay mẹ.
II. Tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ ngắn gọn
1. Nhân vật cậu bé Hồng
Cảnh ngộ đáng thương của cậu bé
- Bố Hồng mới mất, đang lúc để tang còn mẹ cậu thì tha hương cầu thực biền biệt đã lâu.
- Mỗi ngày cậu phải sống trong sự cay nghiệt, ghẻ lạnh của người cô - một người thân nhưng cũng là người luôn gieo rắc những suy nghĩ xấu xa về mẹ Hồng vào đầu cậu để từ bỏ người mẹ ấy.
- Sống trong nỗi cô đơn, thiếu thốn sự yêu thương của mẹ nên luôn khát khao được sống trong vòng tay bình yên bên mẹ.
Tình cảm Hồng dành cho mẹ
- Lúc nào cậu cũng nghĩ và luôn thông cảm cho mẹ.
- Chưa từng bị những lời cay nghiệt của cô làm dao động, không làm giảm đi tình cảm của cậu dành cho mẹ.
- Đau đớn vô cùng, phẫn uất tột độ khi nghe lời nhục mạ, dèm pha về mẹ, những lời mỉa mai mà người cô dành cho mẹ như xát muối vào trái tim Hồng, cậu thương mẹ hơn bao giờ hết.
- Căm phẫn những hủ tục thời phong kiến.
Cảm giác của bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ
- Cậu chạy đuổi phía sau xe với cử chỉ lập cập, vội vã và bối rối gọi tiếng “Mợ ơi!”.
Cậu bé Hồng gặp lại mẹ
- Chân cậu bước ríu lại, vội lên xe ngồi cạnh bên mẹ, đã lâu lắm rồi cậu không nhận được sự âu yếm vỗ về này của mẹ và rồi òa lên khóc nức nở như chưa từng ⇒ nỗi niềm đan xen giữa chút dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện.
⇒ Niềm xúc động vô bờ của Hồng khi được gặp lại mẹ một cách bất ngờ và đột ngột.
- Cảm nhận mẹ vẫn như ngày nào, cảm giác ấm áp cứ mơn man khắp da thịt, niềm ngây ngất sung sướng khi ở trong lòng mẹ và ước ao mình nhỏ lại
⇒ Cảm nhận của bé Hồng về tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng khi gặp mẹ
Nhân vật người cô
- Đối xử với Hồng một cách không thật lòng:
+ Bên ngoài thì luôn tỏ ra rất, thân mật, dịu dàng: nói nói, cười cười rất ngọt ngào.
+ Lời nói cay độc, mỉa mai mẹ Hồng, làm tổn thương đến tình cảm mẹ con và nhằm gieo rắc vào tâm hồn trong sáng của một đứa trẻ thơ như Hồng những hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy mẹ mình.
- Là người nham hiểm, thâm độc, luôn gây ra nỗi đau cho người khác.
III. Kết luận sau khi tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ
1. Nghệ thuật
- Lời văn được viết nhẹ nhàng, giàu tính gợi hình, gợi cảm.
- Mạch truyện tự nhiên, mạch cảm xúc chân thực.
2. Nội dung
- Đoạn văn “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng kể lại cảm động và chân thực những cay nghiệt, tủi cực cùng tình yêu thương mãnh liệt của tác giả thời thơ ấu đối với người mẹ đáng thương của mình.
Tóm tắt văn bản Trong lòng mẹ cho ta những cảm nhận chân thực và thấu hiểu hơn Nguyên Hồng – một nhà văn nhiều nỗi ưu tư với tuổi thơ bất hạnh. Văn học từ đời thực mà ra và Trong lòng mẹ cũng đậm chất đời như vậy. Để có thêm những trải nghiệm cảm xúc về văn và về đời, bạn có thể tải app học tập Kiến Guru để tìm đọc thêm nhé.
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Trong lòng mẹ Ngữ văn lớp 8, bài học tác giả - tác phẩm Trong lòng mẹ trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Trong lòng mẹ
* Tóm tắt văn bản:
Gần đến ngày giỗ đầu bố Hồng, cậu lại rất thương và nhớ mẹ mình thì một hôm, người cô gọi cậu đến và hỏi có muốn gặp mẹ, gặp “em bé” không. Sau đó, bà ta làm cho Hồng đau lòng bằng cách nói về cuộc sống của mẹ Hồng. Bà ta càng nói Hồng càng im lặng và cậu bắt đầu khóc. Cậu càng thấy thương mẹ hơn, càng căm ghét những hủ tục lạc hậu trước những lời bôi nhọ mẹ mình của bà cô thâm hiểm, tàn nhẫn. Một hôm, trên đường đi học về, Hồng thoáng thấy một người ngồi trên xe kéo rất giống mẹ. Hồng liền đuổi theo và gọi to. Vài giây sau, Hồng đuổi kịp xe kéo. Và nhận ra đúng là mẹ mình. Hồng òa khóc nằm trong lòng mẹ. Cậu cảm nhận được tất cả vẻ đẹp, sự yêu thương và dịu dàng của mẹ. Cậu quên hết mọi lời nói độc ác của bà cô, chỉ còn niềm xúc động và tình yêu thương mẹ vô bờ.
B. Tìm hiểu tác phẩm Trong lòng mẹ
1. Tác giả
- Nguyên Hồng [1918- 1982], tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng
- Quê quán: Nam Định
- Là nhà văn của phụ nữ, nhi đồng, của những người cùng khổ.
- Văn xuôi Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, nhiều khi dạt dào những cảm xúc thiết tha, rất mực chân thành.
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
- Văn bản “Trong lòng mẹ” trích từ chương thứ IV của tập hồi kí “Những ngày thơ ấu” gồm 9 chương.
- Đây là tập hồi kí nói về tuổi thơ cay đắng của chính tác giả
b, Bố cục: 2 phần
- Phần 1: Từ đầu → người ta hỏi đến chứ: Cuộc đối thoại giữa bà cô và bé Hồng.
- Phần 2: Còn lại: Niềm hạnh phúc của bé Hồng khi gặp mẹ.
c, Thể loại: Hồi kí.
d, PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
e, Giá trị nội dung:
- Đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng và tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình.
f, Giá trị nghệ thuật:
- Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, giàu hình ảnh
- Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm
- Sử dụng biện pháp so sánh, đối lập cùng các động từ mạnh
- Khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng thông qua lời nói, hành động, tâm trạng sinh động chân thật.
C. Sơ đồ tư duy Trong lòng mẹ
D. Đọc hiểu văn bản Trong lòng mẹ
1. Nhân vật bé Hồng
a. Hoàn cảnh sống:
- Bố nghiện ngập, mất sớm; gia đình sa sút;
- Mẹ cùng túng quá phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực
- Sống với bà cô và trong sự ghẻ lạnh của họ hàng
→ Bất hạnh, thiếu tình thương yêu
b. Bé Hồng trong cuộc đối thoại với bà cô:
- Toan trả lời nhưng lại cúi đầu không đáp mà chỉ cười đáp lại - nhận ra những ý nghĩ cay độc và nét mặt rất kịch của bà cô
→ Bé Hồng rất nhạy cảm, nhận ra sự giả dối trong lời nói của bà cô
- Lòng càng thắt lại, khoé mắt cay cay
- Nước mắt ròng ròng rớt xuống, chan hoà đầm đìa ở cằm, ở cổ.
- Cười dài trong tiếng khóc, cổ họng nghẹn ứ, khóc không ra tiếng.
- Căm ghét những cổ tục phong kiến đã đày đọa mẹ.
- BPNT: so sánh, lời văn dồn dập với các hình ảnh, các động từ mạnh: cắn, nhai, nghiến
→ Khắc hoạ rõ nét nỗi đau đớn, phẫn uất đến cực điểm của bé Hồng đối với bà cô, với cổ tục lạc hậu
=> Thể hiện miền tin mãnh liệt và tình yêu thương mẹ vô cùng sâu sắc của bé Hồng
c. Bé Hồng khi gặp lại mẹ
* Khi bất ngờ gặp mẹ
- Hành động:
+ đuổi theo, gọi bối rối: Mợ ơi, mợ ơi, mợ ơi...
+ đuổi kịp, thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi
+ khi trèo lên xe tôi ríu cả chân lại, oà khóc nức nở → giọt nước mắt của tủi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện
→ Hành động vội vã, cuống quýt : niềm khao khát cháy bỏng khi được gặp mẹ
* Khi ngồi trong lòng mẹ
- Cảm nhận về mẹ:
+ Thấy mẹ không còm cõi, xơ xác, gương mặt mẹ vẫn tươi sáng ...
+ Thấy hơi quần áo, hơi thở của mẹ thơm tho một cách lạ thường.
- Cảm giác
+ Cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt.
+ Phải bé lại và lăn vào lòng mẹ ...mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng
+ Không nhớ mẹ đã hỏi và trả lời mẹ những gì, không mảy may nghĩ ngợi gì đến những câu nói của bà cô
→ Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc – cảm giác sung sướng, niềm hạnh phúc đến cực điểm của đứa con khi được ở trong lòng mẹ.
→ Cảm nhận niềm hạnh phúc thiêng liêng của tình mẫu tử.
2. Nhân vật bà cô
- Hành động:
+ Cười hỏi: “Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?”
+ Giọng vẫn ngọt, mắt long lanh, chằm chặp đưa nhìn
+ Vỗ vai, cười, ngân dài hai tiếng “em bé”
+ Tươi cười kể các chuyện → đổi giọng nghiêm nghị, vỗ vai an ủi cháu, tỏ sự ngậm ngùi thương tiếc người anh vừa mất...
- Mục đích: Ra vẻ quan tâm, thực chất là sự đóng kịch; sự giễu cợt, mỉa mai châm chọc; sự giả dối , ác độc, đầy ác ý
→ Cố ý gieo rắc những hoài nghi để bé Hồng khinh miệt và ruồng rẫy mẹ
=> Là người lạnh lùng độc ác, thâm hiểm và tàn nhẫn
=> Đó là hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo những hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ [không có tình thương] trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ.