- * Lớp 1
- Lớp 2
- Lớp 3
- Lớp 4
- Lớp 5
- Lớp 6
- Lớp 7
- Lớp 8
- Lớp 9
- Lớp 10
- Lớp 11
- Lớp 12
- Thi chuyển cấp
Mầm non
- Tranh tô màu
- Trường mầm non
- Tiền tiểu học
- Danh mục Trường Tiểu học
- Dạy con học ở nhà
- Giáo án Mầm non
- Sáng kiến kinh nghiệm
Học tập
- Luyện thi
- Văn bản - Biểu mẫu
- Viết thư UPU
- An toàn giao thông
- Dành cho Giáo Viên
- Hỏi đáp học tập
- Cao học - Sau Cao học
- Trung cấp - Học nghề
- Cao đẳng - Đại học
Hỏi bài
- Toán học
- Văn học
- Tiếng Anh
- Vật Lý
- Hóa học
- Sinh học
- Lịch Sử
- Địa Lý
- GDCD
- Tin học
Trắc nghiệm
- Trắc nghiệm IQ
- Trắc nghiệm EQ
- KPOP Quiz
- Đố vui
- Trạng Nguyên Toàn Tài
- Trạng Nguyên Tiếng Việt
- Thi Violympic
- Thi IOE Tiếng Anh
- Kiểm tra trình độ tiếng Anh
- Kiểm tra Ngữ pháp tiếng Anh
Tiếng Anh
- Luyện kỹ năng
- Giáo án điện tử
- Ngữ pháp tiếng Anh
- Màu sắc trong tiếng Anh
- Tiếng Anh khung châu Âu
- Tiếng Anh phổ thông
- Tiếng Anh thương mại
- Luyện thi IELTS
- Luyện thi TOEFL
- Luyện thi TOEIC
Giáo án - Bài giảng
- Giáo án - Bài giảng lớp 1
- Giáo án - Bài giảng lớp 6
- Giáo án - Bài giảng lớp 2
- Giáo án - Bài giảng lớp 3
- Giáo án - Bài giảng lớp 4
- Giáo án - Bài giảng lớp 5
- Giáo án - Bài giảng lớp 6
- Giáo án - Bài giảng lớp 7
- Giáo án - Bài giảng lớp 8
- Giáo án - Bài giảng lớp 9
Khóa học trực tuyến
- Tiếng Anh cơ bản 1
- Tiếng Anh cơ bản 2
- Tiếng Anh trung cấp
- Tiếng Anh cao cấp
- Toán mầm non
- Toán song ngữ lớp 1
- Toán Nâng cao lớp 1
- Toán Nâng cao lớp 2
- Toán Nâng cao lớp 3
- Toán Nâng cao lớp 4
Giao diện mới của VnDoc Pro: Dễ sử dụng hơn - chỉ tập trung vào lớp bạn quan tâm. Vui lòng chọn lớp mà bạn quan tâm: Lưu và trải nghiệm
Câu 5: Anh [chị] hiểu thế nào là phân tích trong văn nghị luận? Những yêu cầu của thao tác này là gì?
- Lập luận phân tích không dừng lại ở việc phân chia và khảo sát từng yếu tố của đối tượng mà phải phân tích được mối quan hệ giữa các yếu tố được phân tích, phân tích trên mối quan hệ giữa đối tượng với các đối trượng khác có liên quan. Trên cơ sở đó mà tổng hợp, xem xét đối tượng một cách toàn diện và chỉnh thể. Phân tích bao giờ cũng gắn liền với tổng hợp. Đó là bản chất của thao tác lập luận phân tích trong bài văn nghị luận.
- Khi thực hiện thao tác lập luận phân tích, trước tiên cần xác định mục tiêu của việc phân tích là làm sáng tỏ ý kiến, quan điểm gì [kết luận của lập luận]. Sau đó chia nhỏ đối tượng phân tích thành các yếu tố nhỏ để tìm hiểu sâu hơn. Việc chia nhỏ đối tượng thường dựa trên các mối quan hệ:
- Giữa các yếu tố, phương tiện cấu thành nên đối tượng đó.
- Quan hệ giữa đối tượng với các đối tượng khác có liên quan gần gũi như quan hệ nguyên nhân – kết quả, quan hệ kết quả - nguyên nhân.
- Thái độ và sự đánh giá của người phân tích với đối tượng được phân tích.
2.2. Cách phân tích
- Cách phân chia đối tượng trong mỗi đoạn trích trên
- Đoạn [1]: Việc phân chia đối tượng để phân tích trong ngữ liệu này dựa trên nhiều mối quan hệ:
- Quan hệ trong nội bộ của đối tượng: tác dụng tốt và tác hại [sức mạnh tai quái] của đồng tiền.
- Quan hệ kết quả - nguyên nhân: sau khi đưa ra nhận định “nhưng chủ yếu Nguyễn Du vẫn nhìn về mặt tác hại” [của đồng tiền] – kết quả, Hoài Thanh đưa ra những giải thích để chứng minh “một loạt hành động gian ác bất chính đều là do đồng tiền chi phối” – nguyên nhân.
- Quan hệ nguyên nhân – kết quả: từ việc phân tích sức mạnh tai quái nhiều mặt của đồng tiền [nguyên nhân], tác giả đi đến kết luận: “cho nên nói đến đồng tiền, phần nhiều Nguyễn Du có giọng rất hằn học và khinh bỉ”.
- Đoạn [2]
- Mối quan hệ nhân – quả: việc bùng nổ dân số [nguyên nhân] dẫn đến những ảnh hưởng đối với đời sống con người [kết quả].
- Quan hệ nội bộ của đối tượng [các ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến cuộc sống con người]: thiếu lương thực thực phẩm dẫn đến suy dinh dưỡng, suy thoái nòi giống, thiếu việc làm, thất nghiệp, tệ nạn xã hội gia tăng.
- Chỉ ra mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích
- Đoạn [1]: Ở đoạn văn này, trong quá trình lập luận phân tích, việc phân tích cũng luôn gắn liền với khái quát, tổng hợp: phân tích mối quan hệ giữa các biểu hiện sức mạnh của đồng tiền, giữa đồng tiền và các tầng lớp xã hội, giữa đồng tiền và thái độ của Nguyễn Du.
- Đoạn [2]: Thao tác phân tích kết hợp chặt chẽ với khái quát tổng hợp thể hiện ở cách triển khai lập luận: việc bùng nổ dân số - ảnh hưởng nhiều mặt của đời sống xã hội. Dân số càng tăng nhanh thì chất lượng cuộc sống của cộng đồng, của gia đình và cá nhân sẽ bị giảm sút.
3. Hướng dẫn luyện tập
Bài tập 1: Phân tích đoạn trích dưới đây, người viết đã phân tích đối tượng từ những mối quan hệ nào
- Quan hệ được lấy làm cơ sở để phân chia đối tượng làm cơ sở cho việc phân tích là quan hệ nội bộ của đối tượng [diễn biến cung bậc tâm trạng "bàn hoàn" của Thúy Kiều]: đau xót, quẩn quanh và bế tắc
- Quan hệ được lấy cơ sở để phân chia đối tượng làm cơ sở cho việc phân tích là quan hệ giữa đối tượng này với đối tượng khác có liên quan: bài thơ Lời người kĩ nữ của Xuân Diệu với bài Tì bà hành của Bạch cư dị
Bài tập 2: Phân tích đẹp của ngôn ngữ nghệ thuật trong bài Tự tình [bài II]
- Ngôn ngữ nghệ thuật gợi hình và biểu cảm. Từ ngữ có giá trị biểu đạt tư tưởng và tâm trạng của nhân vật trữ tình: văng vẳng, trơ, cái hồng nhan, xiên ngang, đâm toạc, tí con con...
- Nghệ thuật sử dụng sóng đôi cặp từ trái nghĩa góp phần biểu lộ trạng thái bế tắc: say - tỉnh, khuyết - tòn, đi - lại
- Nghệ thật lặp từ: xuân và phép tăng tiến: san sẻ - tí - con con
- Phép đảo trật tự cú pháp trong hai câu thơ "xiên ngang.../ đá mấy hòn"
Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm bài giảng Thao tác lập luận phân tích để nắm rõ hơn về những kiến thức cần thiết khi sử dụng thao tác này trong bài viết.
4. Hỏi đáp về bài Thao tác lập luận phân tích
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.