Quai bị là căn bệnh phổ biến tại nước ta, mà hầu hết mọi người đều có thể mắc phải. Tuy quai bị là căn bệnh lành tính nhưng lại có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Vậy khi mắc bệnh quai bị kiêng gì và ăn gì?
Quai bị là bệnh truyền nhiễm, với biểu hiện đặc trưng là sưng các tuyến nước bọt. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 2 đến 14 tuổi, cũng có thể gặp ở nhóm trẻ lớn, thành niên hoặc người lớn tuổi với tỷ lệ thấp hơn. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới thường cao hơn nữ giới.
Tại Việt Nam, bệnh quai bị có tỷ lệ mắc hàng năm dao động từ 10 đến 40 trường hợp trên 100.000 dân, tập trung cao ở các vùng miền Bắc và Tây Nguyên. Tỷ lệ tử vong do bệnh quai bị thấp, không vượt quá 1/100.000 dân, nhưng nhiều ca bệnh nặng có thể dẫn đến viêm não – màng não hoặc viêm nhiều tuyến.
Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh quai bị đầy đủ. Nếu mắc bệnh, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ để nắm được những thông tin về việc bệnh quai bị kiêng gì và nên ăn gì để tránh khiến bệnh phát triển nặng.
Tỷ lệ mắc bệnh quai bị ở nam giới thường cao hơn nữ giới
Gió và nước lạnh là hai yếu tố khiến vùng mắc quai bị sưng và đau hơn. Do đó, người bệnh cần lưu ý mặc quần áo dài tay để che chắn gió trong trường hợp cần phải ra ngoài, để hạn chế tối đa nguy cơ khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Bên cạnh đó, không phải kiêng nước là đồng nghĩa với việc người bệnh không cần tắm và vệ sinh cơ thể mỗi ngày. Thực tế, người bệnh quai bị nên đặc biệt lưu ý việc vệ sinh cơ thể hàng ngày để tiêu diệt sạch sẽ vi khuẩn, vi trùng. Thay vì tắm bằng nước lạnh, người bệnh nên tắm bằng nước ấm và không nên ngâm mình quá lâu.
Khi mắc bệnh quai bị, người bệnh nên sắp xếp thời gian biểu hợp lý để có thể nghỉ ngơi giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục, nâng cao sức đề kháng chống lại bệnh tật. Không hiếm những trường hợp biến chứng quai bị sưng đau tinh hoàn ở nam giới, do người bệnh vận động mạnh. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến vô sinh.
Người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc tại nhà, mà nên đến các cơ sở y tế có các bác sĩ chuyên môn để theo dõi và điều trị, đề phòng những biến chứng có thể xảy ra. Bệnh quai bị hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị chủ yếu dựa trên các nguyên tắc hạn chế vận động, an thần và chăm sóc bệnh nhân tốt, điều trị chống viêm tinh hoàn, buồng trứng, viêm màng não – viêm não, viêm tụy. Các bác sĩ chỉ định kháng sinh trong những trường hợp có bội nhiễm do vi khuẩn. Với các thể nặng có thể dùng Globulin miễn dịch kết hợp.
Những thực phẩm chua, cay sẽ khiến tình trạng bệnh quai bị trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian hồi phục của bệnh nhân. Nguyên nhân bởi những loại thực phẩm này khiến tuyến nước bọt của người bệnh hoạt động nhiều hơn, làm tăng tiết nước bọt khiến chỗ quai bị sưng to hơn. Tương tự, những món ăn được làm từ nếp như xôi, bánh chưng, bánh trôi,…, cũng có thể gây ra tình trạng này.
Bên cạnh đó khi mắc bệnh quai bị, người bệnh nên kiêng ăn thịt gà. Vì gà là món ăn khá dai, có thể ảnh hưởng đến tuyến nước bọt đang sưng viêm khi người bệnh cố gắng nhai. Ngoài ra, thịt gà là thực phẩm khó tiêu hóa, không tốt cho người bệnh.
Người bệnh quai bị nên kiêng ăn đồ chua, cay, thịt gà và các món ăn làm từ nếp
Chế độ ăn rất quan trọng đối với người bệnh quai bị. Xây dựng thực đơn phù hợp giúp người bệnh dễ hấp thu chất dinh dưỡng, hỗ trợ tốt cho quá trình phục hồi.
Khi mắc bệnh quai bị, người bệnh sốt cao, sưng đau tuyến nước bọt khiến việc ăn uống trở nên khó khăn. Vì vậy, người thân nên ưu tiên cho bệnh nhân ăn những thức ăn dạng lỏng nhưng vẫn đầy đủ chất dinh dưỡng như: canh trứng, ngó sen, gạo tẻ,… Hệ tiêu hóa của người bệnh trong thời gian này khá nhạy cảm, nên người thân cần lưu ý điều chỉnh khẩu phần ăn hàng ngày sao cho phù hợp, lượng ít và hạn chế nhai mạnh. Tốt nhất nên chia nhỏ thực đơn ra thành nhiều bữa trong ngày.
Món ăn chế biến từ đậu có hàm lượng dinh dưỡng cao, bao gồm các loại vitamin cần thiết giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng như: vitamin A, vitamin C, vitamin B1… Chính vì lý do đó, ăn những món ăn được chế biến từ đậu là phương pháp hiệu quả chống lại bệnh tật. Người thân ninh nhừ đậu tương, đậu xanh với số lượng ngang nhau cho người bệnh quai bị ăn mỗi ngày. Sau khi ăn 3 đến 5 ngày liên tiếp, bệnh sẽ nhanh chóng thuyên giảm.
Không chỉ riêng người bệnh quai bị, mà đối với rất nhiều căn bệnh khác rau xanh luôn là món ăn được ưa chuộng hàng đầu. Nguyên nhân là do vitamin A có nhiều trong rau xanh rất tốt cho hệ tiêu hóa, giúp tăng trưởng thể chất và bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng nhờ vào cơ chế tăng cường hoạt động của hệ thống miễn dịch, nhất là các bạch cầu lympho T, lympho B và bạch cầu đa nhân trung tính, cả về số lượng lẫn chất lượng.
Người bệnh quai bị nên bổ sung Vitamin A từ rau xanh
Người bệnh quai bị thường có triệu chứng sốt và mất nước, vì vậy bù đủ lượng nước và chất điện giải mất đi để cơ thể được cân bằng là việc rất quan trọng. Người bệnh quai bị không nên uống nước quá nóng hoặc quá lạnh, thay vào đó nên dùng nước lọc thông thường hoặc nước ấm [có thể làm giảm cơn đau].
Ngoài ra, súc miệng thường xuyên bằng nước muối pha loãng giúp hạn chế sự phát triển của các vi khuẩn trong khoang miệng và tránh khô miệng.
Bệnh quai bị tuy lành tính nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Do đó khi mắc bệnh quai bị, người bệnh cần đặc biệt lưu ý quai bị kiêng gì và tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ điều trị.
Trần Phúc
Tuy nhiên, các mẹ cần tắm cho trẻ bằng nước ấm, ở nơi kín gió và tắm nhanh, tránh để trẻ ở trong nước quá lâu. Nếu trẻ quá mệt, mẹ nên lau người bằng nước ấm để đảm bảo vệ sinh cơ thể cho trẻ.
Quai bị có được dùng quạt không?
Lời khuyên dành cho trẻ mắc bệnh quai bị là kiêng nước lạnh, kiêng gió. Tuy nhiên, các mẹ nên hiểu một cách khoa học rằng việc riêng gió là để tránh sự lây nhiễm của bệnh ra cộng đồng bởi quai bị có thể lây truyền qua nước bọt khi trẻ nói chuyện ho, hắt hơi…
Do đó, khi trẻ bị quai bị, mẹ vẫn có thể cho trẻ nằm quạt bình thường. Tuy nhiên, không nên để quạt thổi thẳng vào người trẻ và nên giữ tốc độ quạt ở mức vừa phải.
Quai bị có ăn được thịt gà không?
Vấn đề dinh dưỡng vẫn là mối quan tâm hàng đầu của các mẹ khi đặt ra câu hỏi bệnh quai bị kiêng gì. Đặc biệt, theo phong tục của người Việt Nam, những lúc ốm đau thường là thời điểm cần bồi dưỡng sức khỏe bằng những thực phẩm bổ dưỡng như thịt bò, thịt gà.
Theo các chuyên gia y tế, các mẹ vẫn có thể chăm sóc, tăng cường dưỡng chất bằng những món ăn chế biến từ thịt gà. Tuy nhiên, mẹ nên nấu thành các món ăn loãng, hầm thịt gà thật mềm để trẻ dễ nhai, nuốt, dễ tiêu và để tránh vết sưng quai bị thêm đau nhức, khó chịu.
Bị quai bị có nên uống nước cam?
Nước cam chứa nhiều loại vitamin, rất cần thiết để tăng sức đề kháng cho trẻ mắc bệnh quai bị. Vì vậy, chẳng cớ gì mà mẹ lại không bồi dưỡng cho trẻ 1 ly nước cam mỗi ngày để trẻ có thể nhanh chóng khỏi bệnh.
Bệnh quai bị kiêng bao lâu?
Khi đặt ra câu hỏi trẻ bị bệnh quai bị kiêng gì thì các mẹ cũng không khỏi băn khoăn về thời gian kiêng cữ cho trẻ. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia y tế, các mẹ nên kiêng các vấn đề kể trên cho trẻ bị quai bị ít nhất 10 ngày và tốt nhất là khoảng 20 ngày kể từ khi phát hiện dấu hiệu trẻ mắc bệnh.
Quá trình diễn tiến của bệnh quai bị
Thông thường, giai đoạn khởi phát và toàn phát của bệnh quai bị diễn ra khá nhanh. Khi khởi phát với những cơn sốt 38 – 38,5ºC, nôn ói… thì chỉ khoảng 24 – 48 giờ sau, bệnh đã chuyển biến sang giai đoạn toàn phát với sự xuất hiện của tình trạng viêm tuyến mang tai một bên.