Đánh giá thực trạng công tác BTTP, trọng tâm là hoạt động đấu giá, công chứng, luật sư cho thấy: Đến nay, toàn tỉnh có 7 tổ chức đấu giá tài sản với 20 đấu giá viên; 18 Văn phòng công chứng với 36 công chứng viên; 21 tổ chức hành nghề luật sư với 62 luật sư; 2 tổ chức giám định với 44 giám định viên tư pháp. Thời gian qua các hoạt động BTTP đã đi vào nền nếp, chất lượng, hiệu quả ngày càng được nâng lên; đã có những đóng góp tích cực cho sự phát triển KTXH chung của toàn tỉnh. Hoạt động công chứng đã góp phần làm lành mạnh hóa các quan hệ, bảo đảm an toàn pháp lý cho các quan hệ dân sự, kinh tế, thương mại. Hoạt động đấu giá tài sản về cơ bản được tổ chức thi hành đúng quy định, tài sản đấu giá là quyền sử dụng đất tăng đáng kể, đã góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Tổ chức và hoạt động của đội ngũ luật sư có những bước phát triển nhất định.
Để có được kết quả đó là do Sở Tư pháp luôn chú trọng đến việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác QLNN đối với các hoạt động BTTP khá toàn diện từ công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật được quan tâm, chú trọng; các văn bản QPPL và văn bản chỉ đạo, điều hành đến công tác tuyên truyền, PBPL và tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ; xem xét, giải quyết các yêu cầu của tổ chức, cá nhân về việc cho phép thành lập, cấp đăng ký hoạt động cho các tổ chức hành nghề, cấp thẻ hành nghề, bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức danh tư pháp đến công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát. Bên cạnh những kết quả đạt được, các hoạt động BTTP còn một số hạn chế nhất định cần có giải pháp để khắc phục.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác QLNN đối với các hoạt động BTTP, đáp ứng yêu cầu của công cuộc CCTP, Sở đã đề xuất 5 nhóm giải pháp, trong đó tập trung là: Cấp ủy đảng, chính quyền, các cấp, các ngành tiếp tục xác định đúng vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác BTTP trong tiến trình thực hiện CCTP; xác định rõ, thực hiện nghiêm túc và nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đặc biệt là công tác tổ chức thi hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác BTTP. Sở Tư pháp với chức năng tham mưu UBND tỉnh QLNN đối với hoạt động BTTP và các cơ quan, đơn vị, địa phương, tổ chức theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần tiếp tục tổ chức thi hành nghiêm các quy định của pháp luật; đồng thời thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các văn bản do UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành; tăng cường hoạt động kiểm tra, thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm đối với tổ chức, hoạt động luật sư, công chứng, đấu giá tài sản; khi phát hiện các vi phạm, cần kịp thời áp dụng các biện pháp chế tài cứng rắn, đúng quy định pháp luật, kiên quyết đình chỉ, chấm dứt hoạt động, thu hồi các giấy tờ đã cấp hoặc các hình thức xử lý tương ứng khác; đồng thời phải có sự phối hợp thường xuyên, kịp thời, chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương. Tiếp tục nâng cao chất lượng công tác thẩm định hồ sơ đề nghị đăng ký hoạt động của doanh nghiệp đấu giá tài sản, hồ sơ đề nghị thành lập và đăng ký hoạt động Văn phòng công chứng, hồ sơ đề nghị cấp giấy đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư, Chi nhánh tổ chức hành nghề luật sư; đặc biệt siết chặt việc cho phép thay đổi nội dung đăng ký hoạt động của doanh nghiệp đấu giá tài sản tránh trường hợp thay đổi người đại diện theo pháp luật nhằm trốn tránh trách nhiệm. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT, nhất là việc thực hiện trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trên Cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực của tỉnh, Cổng TTĐT quốc gia về đấu giá tài sản... nhằm góp phần bảo đảm tính công khai, minh bạch trong hoạt động này. HĐND tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ thực hiện việc giám sát chuyên đề đối với hoạt động BTTP, trong đó tập trung giám sát hoạt động đấu giá tài sản, luật sư, công chứng trên địa bàn tỉnh; đồng thời chỉ đạo HĐND cấp huyện thực hiện giám sát hoạt động đấu giá tài sản địa phương. UBND, Chủ tịch UBND tỉnh tiếp tục hoàn thiện thể chế đối với công tác BTTP; sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ Tư pháp đảm bảo tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động BTTP; kịp thời, kiên quyết trong việc xem xét, xử lý trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương không tổ chức thi hành nghiêm các văn bản pháp luật, các văn bản chỉ đạo hoặc còn để xảy ra sai phạm các quy định về BTTP, nhất là công tác đấu giá tài sản.
Đó là một trong những nhóm nhiệm vụ, giải pháp được nêu trong Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025”.
| Ảnh minh họa |
Đề án đưa ra một số chỉ tiêu chủ yếu đến năm 2025, đó là:
Cơ bản hoàn thành việc sắp xếp lại, chuyển đổi sở hữu khối doanh nghiệp nhà nước [DNNN]. Đảm bảo nguồn thu từ cơ cấu lại doanh nghiệp nộp ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2021-2025 ít nhất 248.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025.
Xử lý cơ bản xong những yếu kém, thất thoát, những dự án, công trình chậm tiến độ, đầu tư kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, DNNN.
Phê duyệt Đề án cơ cấu lại giai đoạn 2021-2025 của toàn bộ tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước [bao gồm cả các tập đoàn kinh tế, tổng công ty do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần], DNNN. Tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả để có kết quả thực chất, tạo sự chuyển biến tích cực, mạnh mẽ.
Để thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu trên, Đề án đưa ra nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đó là:
Nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống quản trị, năng lực, phẩm chất của đội ngũ cán bộ quản lý, trong đó, tăng cường chất lượng công tác quản trị doanh nghiệp, điều chỉnh phương thức quản trị doanh nghiệp tiếp cận “mô hình quản trị tốt” theo thông lệ quốc tế. Hình thành đội ngũ quản lý DNNN chuyên nghiệp, có trình độ cao; lành mạnh hóa tài chính, nâng cao trình độ công nghệ, năng lực đổi mới sáng tạo, quản trị hiện đại theo chuẩn mực quốc tế.
Phát huy vai trò dẫn dắt của DNNN trong việc hình thành và mở rộng các chuỗi sản xuất, cung ứng và chuỗi giá trị, nhất là trong ngành, lĩnh vực Nhà nước cần nắm giữ.
Tối ưu hóa các nguồn lực về vốn, đất đai, thương hiệu, truyền thống, lịch sử... tại doanh nghiệp; quản lý chặt chẽ vốn, tài sản nhà nước, tài sản doanh nghiệp theo đúng quy định của pháp luật.
Thiết lập hệ thống quản trị, kiểm soát nội bộ có hiệu quả trong việc phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, xung đột lợi ích, tình trạng móc ngoặc, hình thành “nhóm lợi ích”, “sân sau”, lạm dụng chức vụ, quyền hạn thao túng hoạt động của DNNN, trục lợi cá nhân, tham nhũng, lãng phí, gây tổn hại cho Nhà nước và doanh nghiệp.
Thực hiện nghiêm trách nhiệm giải trình của người quản lý doanh nghiệp, người đại diện vốn nhà nước tại các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, DNNN, kịp thời đáp ứng các yêu cầu của cơ quan đại diện chủ sở hữu.
Hoàn thiện hệ thống tiêu chí giám sát, đánh giá hiệu quả, xếp loại doanh nghiệp và người quản lý, người đại diện vốn nhà nước.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với DNNN, trong đó, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, trao quyền chủ động hơn cho doanh nghiệp, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong cơ cấu lại và triển khai các hoạt động sản xuất kinh doanh; tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra hoạt động của DNNN, kiểm soát quyền lực, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Tăng cường công tác chỉ đạo, giám sát, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các kế hoạch, phương án cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã được phê duyệt. Gắn trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Chủ tịch Hội đồng thành viên/Chủ tịch công ty/Chủ tịch Hội đồng quản trị/người đại diện phần vốn nhà nước tại các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước với việc phê duyệt và tổ chức thực hiện Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp, tổ chức và giám sát việc triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án được duyệt.
Chủ sở hữu thực hiện đầy đủ trách nhiệm đối với DNNN; bảo đảm quyền tự chủ trong hoạt động của DNNN theo nguyên tắc thị trường.
Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi quy định pháp luật về công khai, minh bạch thông tin DNNN, bảo đảm mọi đối tượng quan tâm có thể theo dõi, giám sát./.
Quỳnh Anh
[TCTG]- I. Quản lý xã hội nói chung và kinh tế nói riêng là chức năng tất yếu của Nhà nước
Trong lịch sử nhân loại từ khi thiết chế Nhà nước ra đời thì Nhà nước trong xã hội nào cũng có chức năng quản lý vĩ mô nền kinh tế . Tuy nhiên vai trò kinh tế của Nhà nước trong mỗi giai đoạn lịch sử không giống nhau. Trong xã hội chiếm hữu nô lệ và phong kiến, Nhà nước có vai trò chủ yếu nhằm bảo vệ quyền sở hữu về tư liệu sản xuất cho giai cấp thống trị. Dưới chủ nghĩa tư bản với việc chuyển sang nền kinh tế thị trường, tính chất xã hội hóa sản xuất và tính năng động của nền kinh tế thị trường ngày càng cao, làm cho vai trò kinh tế của Nhà nước tăng lên rất mạnh. Từ đó xuất hiện ý tưởng phối hợp "Bàn tay vô hình" [thị trường] với "Bàn tay hữu hình" [Nhà nước] để quản lý, điều tiết nền kinh tế thị trường đi theo tay lái của Nhà nước. Bất cứ nhà nước nào cũng đều phải thừa nhận rằng nền kinh tế hiện đại - kinh tế thị trường - muốn phát triển phải dựa vào cơ chế thị trường và có sự quản lý, điều tiết của Nhà nước. Do đó chức năng quản lý, điều tiết nền kinh tế của Nhà nước là một tất yếu khách quan.Sự can thiệp của Nhà nước vào nền kinh tế rất đa dạng, tùy thuộc vào sự nhận thức đúng sai của người đứng đầu Nhà nước. Song dù ở đâu thì ý tưởng tương đối được thống nhất vẫn là: Nhà nước chỉ nên là người "cầm lái" chứ không làm người "bơi chèo".
. Nhìn chung chức năng quản lý nền kinh tế của Nhà nước trong xã hội nào cũng thể hiện ở ba nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
1. Nhà nước kiến tạo và bảo đảm môi trường kinh tế kinh doanh an toàn, ổn định, thuận lợi, bình đẳng.
2. Nhà nước thực thi chính sách kinh tế vĩ mô tích cực và hiệu quả nhằm bảo đảm cho nền kinh tế phát triển bình thường và tăng trưởng bền vững.
3. Nhà nước tiến hành điều tiết can thiệp và bổ sung thị trường
Tuy nhiên, tổng kết bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tế 25 năm đổi mới ở nước ta và xem xét các nhiệm vụ phát triển kinh tế đặt ra cho những năm trước mắt, chúng ta có thể xác định rõ hơn vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước ta trong nền kinh tế hiện nay. Vai trò, chức năng đó thể hiện ở những nội dung chủ yếu, cụ thể sau đây:
Một là, Nhà nước phải xây dựng, ban hành hệ thống chính sách kinh tế vĩ mô để quản lý kinh tế - xã hội theo pháp luật, nhằm thực hiện thắng lợi các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng đề ra trong từng giai đoạn cách mạng. Trước mắt là thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 2011 - 2020 do Đại hội Đảng lần thứ XI đề ra đưa nước ta phát triển đi lên tới năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại, tiên tiến; giữ vững ổn định chính trị và trật tự, kỷ cương an toàn xã hội; chăm lo xây dựng kết cấu hạ tầng và những nghành kinh tế then chốt, đặc biệt là kinh tế nhà nước để nó phát huy vai trò định hướng XHCN cho toàn bộ nền kinh tế quốc dân, bảo đảm môi trường và điều kiện chung cho xã hội phát triển, nâng cao đời sống của nhân dân.
Hai là, thông qua các công cụ quản lý vĩ mô và phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước để quản lý thị trường, điều tiết thu nhập, kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với thực hiện công bằng và tiến bộ xã hội, thúc đẩy sự phát triển bền vững, đồng đều giữa các vùng, miền và các tầng lớp dân cư.
Ba là, tăng cường kiểm kê, kiểm sát sản xuất và phân phối; quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn và tài sản công, khắc phục tình trạng vô chủ, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí. Kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế văn hóa, xã hội với tăng cường an ninh quốc phòng và mở rộng hoạt động đối ngoại để các lĩnh vực này tác động hỗ trợ nhau cùng phát triển. Trong tình hình nền kinh tế hiện nay đòi hỏi Chính phủ phải làm thật tốt nhiệm vụ ổn định kinh tế vĩ mô và chỉ đạo thực hiện hiệu quả các giải pháp, kiềm chế, kiểm soát lạm phát và tăng giá, ngăn chặn suy giảm kinh tế, bảo đảm tăng trưởng cao và bền vững ổn định đời sống dân sinh.
Bốn là, hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ như [cho vay vốn với lãi suất thấp hoặc không thu lãi suất trong một thời gian nhất định] khi doanh nghiệp gặp phải khó khăn bất trắc để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn đứng vững và vươn lên.
II. Giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở nước ta hiện nay
Từ đại hội IX của Đảng đã chỉ ra: “ Để nền kinh tế thị trường định hướng XHCN vận hành thông suốt, cần tiếp tục tạo lập đồng bộ các yếu tố thị trường, đổi mới và nâng cao hiệu lực quản lý kinh tế của nhà nước” [1]. Đại hội X tiếp tục chỉ rõ cụ thể hơn: “ Nhà nước tập chung làm tốt các chức năng đinh hướng sự phát triển bằng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và chính sách trên cơ sở tôn trọng và tuân thủ các nguyên tắc của thị trường… tạo môi trường pháp lý thuận lợi để phát huy các nguồn lực của xã hội cho phát triển; bảo đảm tính bền vững và tích cực của các cân đối kinh tế vĩ mô…[2] Nghị quyết đại hội lần thứ XI của Đảng đã dành một mục lớn nói về: nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước, trong đó nhấn mạnh một số vấn đề: “ thực hiện tốt chức nang của nhà nước, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa nhà nước với thị trường; hoàn thiện bộ máy nhà nước, tạo bước chuyển biến mạnh về cải cách hành chính; đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong việc xây dưng bộ máy nhà nước”[3]
Trên tinh thần các văn kiện của Đảng nói trên, đặc biệt là văn kiện đại hội Đảng lần thứ XI, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp chủ yếu sau đây:
1 - Tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân vững mạnh, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền XHCN Việt nam, của dân, do dân, vì dân, mang bản chất giai cấp công nhân, là công cụ chủ yếu để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, là công cụ chủ yếu để cùng với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân thực hiện quyền làm chủ của nhân dân về chính trị, kinh tế và xã hội, tạo ra động lực mạnh thúc đẩy kinh tế phát triển với tốc độ tăng trưởng cao và bền vững. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật. Mọi cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức, mọi công dân có nghĩa vụ chấp hành Hiến pháp và pháp luật. Nhà nước hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, các tổ chức đảng và mọi đảng viên đều phải hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
2 - Cải cách bộ máy, thể chế và phương thức hoạt động của Nhà nước theo phương châm "thà ít mà tốt"
Cải cách bộ máy, thể chế và phương thức hoạt động của Nhà nước ta hiên nay là nhằm mục đích nâng cao hiệu lực, hiệu quả, quản lý nhà nước trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt là đối với kinh tế. Do đó cần tiến hành tốt các nội dung cụ thể sau đây:
Một là: Phải phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức lập pháp, hành pháp, tư pháp, các mối quan hệ và cơ chế phối hợp giữa các tổ chức đó với nhau, tinh gọn tổ chức, bộ máy và biên chế; khắc phục sự trùng lặp, chồng chéo về chức năng làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Nhà nước. Trước mắt, tiến hành thật tốt việc xây dựng củng cố bộ máy Nhà nước cả lập pháp, hành pháp, tư pháp từ Trung ương đến cơ sở có hiệu lực và ngang tầm với nhiệm vụ mới của cách mạng đặt ra. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền các cấp trên tất cả các lĩnh vực của đất nước, nhất là những lĩnh vực còn hạn chế, yếu kém. Tiếp tục xác định rõ chức năng nhiệm vụ của các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ. Thực hiện phân cấp mạnh hơn cho các cơ quan hành chính cấp dưới đi đôi với việc tăng cường kiểm tra, giám sát. Tiếp tục sắp xếp bộ máy cơ quan hành chính từ Trung ương đến địa phương theo hướng giảm số lượng, tăng chất lượng. Cần phải nắm chắc và đúng về thực trạng số lượng, chất lượng đội ngũ viên chức, cán bộ trong các cơ quan Nhà nước, gắn với chức năng, nhiệm vụ của nó. Sau đó phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa số lượng và chất lượng nhân viên. Bộ máy Nhà nước phải được tổ chức một cách hợp lý, không có bộ phận thừa, bộ phận thiếu, chồng chéo, trùng lặp về chức năng nhiệm vụ giữa các bộ phận; phải chọn lựa và đào tạo những nhân viên Nhà nước có chất lượng “ không chê vào đâu được” thì nhân dân mới tín nhiệm, tin cậy họ.
Hai là: Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, hiện đại hóa nền hành chính quốc gia, tăng cường kỷ luật kỷ cương hành chính. Tiếp tục cải cách chế độ công vụ, công chức, chính sách tài chính công, xây dựng Chính phủ điện tử và từng bước hiện đại hóa nền hành chính Nhà nước.
Ba là: Xây dựng đồng bộ, nâng cao chất lượng và tổ chức thực hiện có hiệu quả hệ thống pháp luật và các chính sách phát triển kinh tế – xã hội, thực hiện ngày càng tốt hơn an sinh và phúc lợi xã hội. Xây dựng và tổ chức thực hiện tốt chiến lược quy hoạch và bằng các nguồn lực, các chính sách hướng các quá trình phát triển kinh tế- xã hội và hệ thống kinh doanh vào những lĩnh vực và điạ bàn cần thiết, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu của sự phát triển của đất nước.
Bốn là: Tập trung xây dựng nền hành chính nhà nước trong sạch, vững mạnh, bảo đảm quản lý thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Tiếp tục kiện toàn bộ máy chính phủ, nâng cao hiệu quả quản lý vĩ mô nhất là chất lượng xây dựng thể chế, quy hoạch, nâng cao dự báo và khả năng phản ứng chính sách trong điều kiện kinh tế thi trường và hội nhập quốc tế
Năm là: Tiến hành tốt việc thí điểm không tổ chức Hội đồng Nhân dân huyện, quận, phường, rút kinh nghiệm để nhân rộng ra phạm vi cả nước.
3 - Phát huy dân chủ, giữ vững kỷ cương, kỷ luật, tăng cường pháp chế
Phát huy dân chủ là phát huy nguồn sức mạnh to lớn của toàn dân tộc vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, củng cố, nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước nói riêng. Tuy nhiên, đây là vấn đề rộng lớn với nhiều nội dung, phương thức và đặc điểm của từng cấp, từng lĩnh vực. Từ thực tiễn đời sống chính trị của xã hội ta hiện nay cần làm tốt một số vấn đề sau:
Một là: Phát huy dân chủ trong việc bầu cử, ứng cử, đảm bảo chất lượng và cơ cấu các đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp
Hai là: Thực hiện tốt quy chế dân chủ, mở rộng dân chủ trực tiếp ở cơ sở, tạo điều kiện để nhân dân thực hiện quyền làm chủ tham gia quản lý xã hội nói chung và kinh tế nói riêng, thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng; khắc phục mọi biểu hiện dân chủ hình thức, dân chủ cực đoan. Chính quyền các cấp hàng tuần phải tổ chức tiếp xúc dân ở khu vực hoạt động của mình để nghe ý kiến dân phản ánh và kịp thời có biện pháp giải quyết
Ba là: Đổi mới và thực hiện cơ chế "một cửa" không gây khó khăn phiền hà, sách nhiễu với dân; xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các cơ quan và cán bộ, công chức để tạo ra bước chuyển rõ nét trong việc giải quyết kịp thời các khiếu nại, tố cáo của công dân, đặc biệt là những khiếu nại về đất đai, tham ô, tham nhũng tác động xấu đến sự phát triển tăng trưởng kinh tế.
Bốn là: Bằng các chính sách, biện pháp thích hợp chăm lo cho con người, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mọi người dân.
Năm là: Phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tăng cường pháp chế, quản lý xã hội bằng pháp luật, tuyên truyền, giáo dục toàn dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của mọi tổ chức và cá nhân. Hiện nay, có tình hình đáng lo ngại là: "tình trạng tuỳ tiện, thiếu ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm, không chấp hành nghiêm chỉnh chỉ thị, nghị quyết của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước, báo cáo không trung thực, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, nhiều nhiệm vụ công tác lớn đã được đề ra nhưng thực hiện không đến nơi đến chốn hoặc chỉ nói mà không làm. Một số cán bộ, đảng viên, công chức vi phạm pháp luật và Điều lệ Đảng chưa được xử lý thật kiên quyết[4]. Cơ quan và cán bộ, công chức nhà nước không chấp hành nghiêm kỷ luật, sự điều hành và các quy định của cấp trên, thậm chí vi phạm pháp luật thì khó lòng đòi hỏi người dân chấp hành nghiêm pháp luật. Chúng ta khẳng định xây dựng nhà nước pháp quyền đòi hỏi trước hết các cơ quan và cán bộ, công chức nhà nước phải gương mẫu chấp hành nghiêm hiến pháp và pháp luật, cấp dưới phải phục tùng cấp trên.
4- Đấu tranh phòng, chống độc quyền kinh tế
Ở nước ta hiện nay đã và đang xuất hiện độc quyền kinh tế. Trước hết là độc quyền giá bán một số mặt hàng nhập từ các tập đoàn kinh tế lớn nước ngoài, do một số doanh nghiệp trong nước được chính phủ giao quyền nhập và bán. Họ câu kết với nhau để tăng giá bán thu lợi nhuận cao một cách bất hợp lý, gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Bên cạnh độc quyền giá bán như trên cũng xuất hiện độc quyền giá mua, nhất là với hàng nông sản của nông dân. Cứ mỗi khi thời vụ thu hoạch đến họ lại phải chịu cảnh thương lái ép giá mua có khi thấp hơn cả giá thành mà người nông dân vẫn phải chấp nhận bán vì không bán thì không có tiền trả nợ ngân hàng và mua vật tư để tiếp tục sản xuất.
Để ngăn ngừa tình trạng độc quyền giá bán và giá mua, đòi hỏi Nhà nước phải ban hành đầy đủ qui chế quản lý giá bán và giá mua phù hợp với qui luật cung cầu hàng hóa. Đó là điều cần thiết đối với quản lý kinh tế nói chung và quản lý giá cả nói riêng trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta.
5 - Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực tổ chức và quản lý nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng XHCN
Cán bộ là cái gốc để hoàn thành tốt mọi công việc. Muốn có Nhà nước mạnh phải có đội ngũ cán bộ công chức mạnh cả về hai mặt nhận thức lý luận, am hiểu quy luật kinh tế, quy luật xã hội và năng lực tổ chức thực hiện. Vì vậy, để xây dựng đội ngũ công chức mạnh, trước hết phải tập trung vào một số công việc chính sau đây:
-Hoàn thiện chế độ công vụ, quy chế cán bộ, công chức, coi trọng cả năng lực và đạo đức; bảo đảm tính nghiêm túc, trung thực trong thi tuyển cán bộ, công chức. Sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức theo đúng chức danh, tiêu chuẩn, gắn với việc tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ. Định kỳ kiểm tra, đánh giá chất lượng cán bộ, công chức bằng việc làm, kịp thời thay thế những cán bộ, công chức yếu kém về năng lực, thải loại những người thoái hóa về phẩm chất.
-Tăng cường cán bộ cho cơ sở, nhất là miền núi, vùng sâu, vùng xa, nơi có nhiều khó khăn. Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức với chương trình, nội dung sát hợp, trước hết là cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, về đường lối, chính sách, pháp luật, về kiến thức và kỹ năng quản lý hành chính nhà nước.
-Đổi mới chính sách đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ đối với cán bộ xã, phường, thị trấn để họ yên tâm phấn khởi làm việc.
6- Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước
Trong điều kiện Đảng ta là Đảng cầm quyền và có nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, phương thức lãnh đạo của Đảng phải chủ yếu bằng Nhà Nước và thông qua nhà nước.Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước không có nghĩa là Đảng bao biện, làm thay Nhà nước, mà vấn đề mấu chốt là giải quyết đúng đắn mối quan hệ: Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ. Với tư cách là người lãnh đạo, Đảng phải đưa ra đường lối chiến lược cách mạng nói chung và đường lối chiến lược phát triển kinh tế nói riêng đúng đắn, có khả năng thực thi trong thực tiễn; Nhà nước phải bằng chức năng, nhiệm vụ của mình, quản lý và tổ chức động viên toàn dân tham gia thực hiện thắng lợi đường lối chiến lược do Đảng đề ra; nhân dân phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể thông qua Nhà nước và bằng Nhà nước để thực hiện có hiệu quả cao các mục tiêu kinh tế- xã hội trong từng thời kỳ cách mạng. Chỉ có như vậy sự tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng với Nhà nước mới thực sự có ý nghĩa khoa học và thực tiễn trong đời sống xã hội.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước nói chung và kinh tế nói riêng là một trong những vấn đề thường xuyên phải được coi trọng để thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh; thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp tiên tiến, hiện đại như Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đề ra; từng bước thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
PGS. TS Cao Duy Hạ [Học viện CT - HC QG Hồ Chí Minh]
________________
[1] Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb, CTQG, HN, 2001, tr 30.
[2] Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb, CTQG, HN, 2006, tr 26, 27.
[3] Văn kiện đại hội Đảng lần thứ XI, NXB CTQG, Tr 140, 141, 143, 144.
[4] Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb, CTQG, HN, 2001, tr 76, 77.