LOS ANGELES, California [NV] – Nước rửa chén là chất tẩy rửa nhưng dễ gây độc hại cho con người, nếu không biết cách sử dụng đúng mục đích. Bạn đã mắc phải những lỗi dưới đây bao giờ chưa?
Kết quả một cuộc khảo sát trên The Health, cho thấy có nhiều sai lầm phổ biến nhiều người mắc phải khi sử dụng nước rửa chén, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ngộ độc cho cơ thể và làm ô nhiễm môi trường.
Trộn chung với nước tẩy
Khi trộn chung nước rửa chén với các chất tẩy rửa, nó có thể biến thành chất độc, trừ khi bạn là nhà hóa học và bạn hiểu những điều mình đang làm. Còn không thì bạn đừng bao giờ hòa chung nước rửa chén với chất tẩy, chất ammonia và các loại tẩy rửa khác.
Dùng để rửa chảo gang
Một số người nghĩ rằng rửa chảo gang bằng nước rửa chén là chuyện bình thường, nhưng điều này là hoàn toàn sai. Thay vào đó, bạn nên đun chảo gang nóng lên, sau đó dùng dầu và muối để rửa.
Dùng trong máy rửa chén
Bạn có từng bỏ nước rửa chén vào máy rửa chén để rửa mà không phải dùng bột nén riêng dành cho máy rửa chén? Nếu có thì bạn đừng làm như vậy nữa nhé, vì công thức của hai sản phẩm nước rửa chén và bột nén rửa dùng trong máy rửa là hoàn toàn khác nhau. Thành phần trong nước rửa chén làm hư hại máy móc, thậm chí còn có thể làm bong tróc galore trong máy.
Dùng để rửa xe
Dùng nước rửa chén để rửa xe sẽ khiến lớp sơn của xe bị bong tróc và bị phai màu nhanh chóng. Vì vậy, khi rửa xe, bạn phải dùng chất rửa đặc biệt dành riêng cho xe chứ lấy đại nước rửa chén đem ra rửa xe nữa.
Đổ trực tiếp nước rửa chén lên chén dĩa
Việc này có thể khiến hóa chất từ nước rửa chén sót lại trên bề mặt chén, dĩa, dụng cụ nấu bếp, không thể sạch hết mặc dù được tráng lại nhiều lần. Khi những đồ dùng này được dùng để đựng đồ ăn cho lần sử dụng sau, lượng hóa chất ấy sẽ dính vào thức ăn và đi vào cơ thể người, tích tụ lâu dài sẽ gây bệnh.
Sau khi rửa, chỉ tráng qua loa
Một số bà nội trợ bận rộn thường viện lý do “không có thời gian” nên khi rửa chén thường chỉ tráng qua loa sao cho nhìn thấy không còn bọt chất tẩy rửa là được. Tuy nhiên bạn không biết rằng bằng cảm quan chúng ta khó có thể nhận thấy các hóa chất vẫn còn bám trên bề mặt chén dĩa nếu chỉ được tráng sơ qua. Do đó, bạn cần rửa dưới vòi nước thật kỹ, trước khi cho chén dĩa “rủ nhau đi nằm.”
Ngâm chén đũa trong nước rửa chén quá lâu
Nhiều người nghĩ rằng những vết bẩn bám lâu trên chén đũa sẽ được làm sạch dễ dàng nếu chúng được ngâm lâu trong nước rửa chén. Thế nhưng điều này sẽ khiến những hóa chất từ dung dịch tẩy rửa dễ dàng ngấm vào chén dĩa hơn. Đặc biệt là với những đồ dùng có chất liệu như tre, gỗ, khi đã thấm hóa chất sẽ không thể tẩy sạch được, dẫn đến nguy cơ tích tụ những chất độc hại gây bệnh cho cơ thể cao hơn rất nhiều.
Sử dụng quá nhiều nước rửa chén
Với những loại chén dĩa bẩn hoặc dính quá nhiều dầu mỡ, nhiều người thường lấy lượng nước rửa chén thật nhiều để rửa cho sạch. Mặc dù điều này giúp chén dĩa sẽ sạch vết bẩn hơn nhưng lượng hóa chất sót lại thì vẫn còn và rất khó để loại bỏ hết. Vì thế nếu dùng nhiều nước rửa chén, cần chú ý tráng thật kỹ lượng với nước sạch hoặc tốt hơn hết là nước nóng để có thể loại bỏ được hết lượng hóa chất bám trên chén dĩa. Đây được coi là sai lầm khi rửa chén khá phổ biến ở nhiều gia đình.
Dùng nước rửa chén cho những dụng cụ sứt mẻ
Vết sứt mẻ chính là nơi dễ dàng bị nhiễm những hóa chất, nhất khi rửa. Những chất này sẽ không thể trôi đi hết, kể cả khi chúng ta đã tráng rất kỹ lưỡng, sau đó chúng sẽ đi vào cơ thể khi sử dụng. Vì thế, không nên dùng nước rửa chén với các loại chén dĩa không còn lành lặn này. Tốt nhất, thay luôn loại mới, bởi vì “bát sạch ngon cơm.” [Đ.Trang] [qd]
Người lớn bất cẩn không để thuốc và hóa chất ở nơi an toàn khiến trẻ ăn, uống nhầm: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng ngộ độc. Việc cha mẹ bất cẩn, chủ quan đựng các dung dịch cọ rửa, thuốc chuột, cồn, xăng dầu… vào các vỏ chai nước suối, nước ngọt, các chai lọ với màu sắc bắt mắt, hay để thuốc [giảm đau, an thần…] ở những nơi dễ thấy, trong tầm tay với của trẻ [bàn ăn, bàn trang điểm, bàn làm việc…] chính là mối nguy hiểm tiềm tàng về ngộ độc thuốc, hóa chất cho trẻ. Bệnh nhân ngộ độc gặp ở trẻ từ 1-5 tuổi, đây là nhóm tuổi thích tò mò, khám phá nhưng lại chưa phân biệt được các loại hóa chất độc hại.
Do người lớn thiếu kiến thức trong việc dùng thuốc cho trẻ: Khi thấy con ốm, sốt, nhiều cha mẹ có thói quen tự mua thuốc điều trị theo kinh nghiệm của bản thân hoặc nghe theo lời mách bảo của người xung quanh, tự dùng các loại thuốc nam không rõ nguồn gốc. Nhiều trường hợp còn tự ý tăng hoặc giảm liều thuốc, sử dụng lại đơn thuốc cũ, lấy thuốc của trẻ này cho trẻ khác dùng, thậm chí còn lấy thuốc của người lớn rồi tự phân liều cho trẻ uống… Những điều này đều dẫn đến nguy cơ khiến trẻ ngộ độc thuốc.
Ngộ độc có chủ đích do trẻ có ý định tự tử: Thường xảy ra ở tuổi tiền dậy thì [trên 10 tuổi], khi tâm sinh lý của trẻ bắt đầu có sự thay đổi, áp lực về học tập, xung đột với cha mẹ, thầy cô, bạn bè, những người xung quanh có thể khiến trẻ cảm thấy bị tổn thương nhưng không được giãi bày, chia sẻ để có định hướng đúng đắn, khiến trẻ có những suy nghĩ tiêu cực.
Triệu chứng thường gặp khi trẻ ngộ độc thuốc và hóa chất
Thông thường trẻ bị ngộ độc qua 3 con đường: Qua da và niêm mạc do tiếp xúc trực tiếp với hóa chất; qua đường tiêu hóa do uống và qua đường hô hấp do hít phải chất độc. Với mỗi con đường nhiễm độc, trẻ sẽ có những biểu hiện như sau:
Biểu hiện ngoài da: trên da xuất hiện nhiều nốt sưng đỏ và nốt phỏng.
Biểu hiện về tiêu hóa: nôn, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, quấy khóc.
Biểu hiện về hô hấp: ho, kích thích, khò khè, khó thở.
Biểu hiện toàn thân khi trẻ bị nhiễm độc nặng: thở nhanh hoặc thở chậm hơn bình thường, tím tái, co giật, li bì, hôn mê.
Hướng dẫn xử trí đúng cách khi trẻ ngộ độc thuốc và hóa chất
- Ngay khi phát hiện/nghi ngờ trẻ uống nhầm thuốc hoặc hóa chất độc hại, cha mẹ và người trông trẻ cần nhanh chóng tách trẻ ra khỏi các chất có nguy cơ gây ngộ độc.
- Gọi cấp cứu 115 hoặc nhanh chóng đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế gần nhất.
Lưu ý: Khi đi cha mẹ nhớ cầm theo thuốc hoặc hóa chất nghi ngờ gây ngộ độc cho trẻ, điều này sẽ giúp cho bác sĩ gợi ý được nguyên nhân và có phương án giải độc phù hợp.
Trong khi chờ đợi đưa trẻ đến cơ sở y tế, cha mẹ nên sơ cứu ban đầu cho trẻ bằng cách:
Nếu bị nhiễm độc qua da và niêm mạc: Tháo bỏ ngay quần áo bị dính hóa chất, đồng thời rửa vùng cơ thể tiếp xúc với hóa chất của trẻ liên tục dưới vòi nước sạch. Trường hợp hóa chất vào mắt, cần rửa mắt bằng cách ngụp mặt vào chậu nước và chớp mắt liên tục, nhỏ nước muối sinh lý cho trẻ.
Nếu bị nhiễm độc qua đường tiêu hóa: Kê cao đầu hoặc giữ trẻ ở tư thế ngồi nếu trẻ còn tỉnh táo, trường hợp trẻ bị bất tỉnh thì cho nằm nghiêng bên trái. Điều này sẽ giúp trẻ đỡ bị sặc, đồng thời khi trẻ nôn ói nhiều, các chất trong dạ dày sẽ không trào lên thực quản, rồi vào khí phế quản, vào phổi gây nguy hiểm cho trẻ.
Nếu thấy trẻ tỉnh táo, chưa bị nôn trớ, còn phản ứng tốt, cha mẹ dùng ngón tay của mình [tốt nhất nên quấn thêm miếng gạc mềm, sạch] kích thích vào vùng sàn họng trẻ [chỗ lưỡi gà], giúp trẻ có thể nôn để loại bớt chất độc hại ra ngoài cơ thể. Chú ý động tác kích thích gây nôn cần nhẹ nhàng, tránh gây tổn thương vùng họng của trẻ.
Cho trẻ uống dung dịch Oresol theo nhu cầu để đảm bảo cân bằng nước và điện giải.
Lưu ý: Cha mẹ tuyệt đối không gây nôn cho trẻ trong trường hợp trẻ hôn mê, li bì, co giật hoặc nghi ngờ uống phải các hóa chất có tính chất ăn mòn như axit, bazơ, xăng dầu,…
Nếu bị nhiễm độc qua đường hô hấp: nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi khu vực có hóa chất gây độc, xịt mũi, họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý, sau đó cho trẻ súc miệng nhiều lần.
Một số nguyên tắc giúp trẻ tránh nguy cơ ngộ độc thuốc, hóa chất
Để thuốc, hóa chất độc hại tránh xa tầm tay của trẻ, tốt nhất nên cất ở những nơi kín đáo, trẻ ít có cơ hội tiếp xúc. Nếu cẩn thận hơn, có thể để trong hộp có khóa để trẻ không mở lấy ra được.
Không đựng hóa chất trong vỏ chai đựng nước uống, các chai lọ có màu sắc bắt mắt thu hút sự chú ý của trẻ, tránh nhầm lẫn.
Không để chung thuốc uống với thuốc khử khuẩn hay các loại chai lọ hóa chất khác.
Không tự ý mua thuốc hay cho con uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Phải dùng thuốc theo đúng đơn và đúng liều lượng của bác sĩ cho mỗi lần khám.
Thuốc nên được bảo quản trong lọ kín, có nhãn ghi tên thuốc, hạn sử dụng rõ ràng. Định kỳ làm vệ sinh tủ thuốc gia đình, vứt bỏ thuốc quá hạn dùng, thuốc bị hỏng.
Các bé ở độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo cần có người lớn hoặc các anh chị lớn theo dõi và chăm sóc khi vui chơi. Với những trẻ lớn hơn, cha mẹ cần dạy trẻ về những loại hóa chất độc hại và cách nhận diện, phân biệt với các loại đồ ăn có hình dáng tương tự.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!