Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 1: Định nghĩa khối xây?Khối xây gạch đá [Brick or stone masonry] là tập hợp của những viên gạch đá riêng lẻ,được gắn chặt với nhau bằng vữa xây và được xếp thành hàng, thành lớp, nhưng tồn bộ tậphợp đó phải chịu lực [thường là các lực nén ép] như một thể thống nhất mà khơng có sự dịchchuyển của mọi viên thành phần.Câu 2: Cấu tạo của khối xâyTập hợp của các viên gạch hoặc đá Các viên này sắp xếp thành lớp và hàng Giữa chúng [viên gạch đá] là mạch hay mạch vữa Theo quy luật nhất đinh [không trùng mạch] để đảm bảo chịu lực [ứng lực nén] và khơng bị dịch chuyểnKhối xây chính là kết cấu xây nhìn theo khía cạch cách thức chế tạo nên kếtcấu xây..1 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 3: Các loại vật liệu tạo nên khối xâyVật liệu tạo thành khối xây, đều là các dạng vật liệu ròn, chịu ứng suất nén rất tốt,nhưng chịu ứng suất kéo kém. Do đó khối xây là loại kết cấu cơng trình thích hợp cho việcchịu các tải trọng gây ra các ứng lực nén ép vng góc với các lớp xây, và rất khơng thíchhợp để chịu các tải trọng gây ra ứng lực kéo hay mô men.Câu 4 : Khối xây nên làm việc với những loại nội lực gì là tốt nhất, những loại nội lực gì thì khơngtốt cho khối xây?Do vật liệu tạo thành khối xây, đều là các dạng vật liệu ròn, chịu ứng suất nén rất tốt,nhưng chịu ứng suất kéo kém nên khối xây là loại kết cấu cơng trình thích hợp cho việc chịucác tải trọng gây ra các ứng lực nén ép vng góc với các lớp xây, và rất khơng thích hợp đểchịu các tải trọng gây ra ứng lực kéo hay mô men.Câu 5 : Lớp xây là gì?Lớp xây là lớp gạch [đá] gồm một hay nhiều hàng nằm song song với mặt đất . Một lớp xây baogồm một lớp gạch đá đi kèm với một mạch vữa nằm bên dưới. Lớp xây có bề mặt vng gócvới phương tác dụng của lực nén.Câu 6 : Lớp xây có cấu tạo như thế nào? Lớp xây = Lớp gạch đá + một mạch nằm + một lớp mạch đứngCâu 7 : Trong lớp xây có thể có mấy hàng gạch?Trong mỗi lớp xây có thể có một hay nhiều hàng gạch, nhưng chỉ có 1 lớp gạch .Câu 8 : Hàng gạch dọc là hàng như thế nào [vẽ hình]?Hàng dọc là hàng gồm tồn viên gạch, đá có bề dài xếp dọc theo chiều dài của hàng [viêndọc].2 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 9 : Hàng gạch ngang là hàng như thế nào [vẽ hình] ?Hàng ngang là hàng gồm tồn viên gạch đá có bề ngang được xếp dọc theo chiều dài củahàng [hay hàng một gạch, đối với gạch chỉ].Câu 10 : Lớp xây dọc là lớp xây như thế nào?Lớp xây dọc [ hay còn gọi là lớp dọc thuần túy ] là các lớp xây gồm chỉ toàn hàng gạch dọcsắp xếp theo cùng một hướng.Câu 11 : Lớp xây ngang là lớp xây như thế nào?Tồn tại ít nhất một hàng ngang trong lớpOR3 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂNLớp xây ngang [hay cịn gọi là lớp ngang] là các lớp xây gồm chỉ toàn cáchàng gạch dọc sắp xếp theo cùng một hướng.Câu 12 : Đặt trong lớp xây, hàng trèn là những hàng có vị trí ở đâu?Hàng trèn là hàng có vị trí nằm ở bên trong lõi khối xây .Câu 13 : Đặt trong lớp xây, hàng ngoài là những hàng có vị trí ở đâu?Hàng ngồi là hàng có vị trí nằm giáp mặt bên khối xây.Câu 14 : Có mấy loại mạch vữa trong khối xây?Trong khối xây tồn tại hai loại mạch vữa :mạch vữa nằm mạch vữa đứng .o mạch vữa đứng dọco mạch vữa đứng ngang.Câu 15 : Mạch đứng là mạch thế nào và có mấy loại? Mạch đứng là mạch vữa giữa các lớp gạch, đá trong một lớp và cùng nằm dọc theo phươngchịu lực nén của khối xây.Mạch vữa đứng gồm có 2 loại đó là mạch vữa đứng dọc và mạch vữa đứng ngang.+ Mạch dọc là mạch vữa đứng, nằm giữa các hàng gạch đá trong một lớp xây+ Mạch ngang là mạch vữa đứng, nằm giữa các viên gạch trong mỗi hàng của một lớp4 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNxâyCâu 16 : Mạch nằm là mạch thế nào?Mạch nằm [mạch vữa nằm] là nằm giữa các lớp gạch đá, vng góc phương ứng lực nén [nộilực].Câu 17 : Mạch dọc là mạch thế nào?Mạch vữa đứng dọc là mạch vữa đứng nằm, giữa các hàng gạch đá trong một lớp xây [haycòn được gọi là mạch dọc].Câu 18: Mạch ngang là mạch thế nào?Mạch vữa đứng ngang là mạch vữa đứng, nằm giữa các viên gạch trong mỗi hàng của mộtlớp xây [ hay còn được gọi là mạch ngang].Câu 19 : Trong cấu tạo khối xây, các mạch vữa đứng của các lớp xây phải có vị trí như thế nào sovới nhau?Đảm bảo không trùng mạchOrĐể đảm bảo cho khối xây chịu lực nén ép tốt như một thể thống nhất mà khơng có sự dịchchuyển của các phần khối xây, thì các mạch vữa đứng của các lớp trong khối xây phải khôngđược nối liên thông với nhau thành tuyến thẳng hàng hay gần thẳng hàng dọc theo phươngchịu lực nén. Hiện tượng các mạch vữa đứng của các lớp trong khối xây nối liên thông liên tiếp với nhauthành tuyến dọc theo phương chịu lực nén gọi là sự trùng mạch.5 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 20 : Lớp xây trong một loại khối xây đặc biệt là loại khối xây vịm có tư thế nằmnhư thế nào [vẽ hình] ?Khối xây vịm, lớp xây nằm vng góc với trục vòm là phương chịu ứng suất nén dù tải trọng là thẳng đứng[mạch đứng là mạch dọc trục vòm và không trùng mạch, mạch nằm nằm giữa các lớp dù khơng nằm ngang].Câu 21 : Khối xây vịm chịu lực như thế nào?Khối xây vòm chịu tải trọng thẳng đứng thường chỉ xuất hiện ứng lực nén dọc theo phươngtrục vòm.Câu 22 : Lớp xây trong một loại khối xây đặc biệt là loại khối xây tường chắn chịu áp lực [tườngbể] có tư thế nằm như thế nào?Khối xây tường chắn [bể, chắn đất, chắn gió] chịu áp lực ngang là chủ yếu: thường có các lớpxây nằm thẳng đứng hướng vng góc với áp lực ngang [thành lớp trong ngoài], mạch nằm nằmkẹp giữa các lớp cũng thẳng đứng vng góc với áp lực ngang. Mạch đứng nằm dọc theo áp lựcngang nhưng chạy zic-zắc [không trùng mạch, và ngăn ngừa thấm đối với tường bể].Câu 23 : Khối xây tường chắn [tường bể] chịu lực như thế nào [vẽ hình]?Khối xây tường chắn [tường bể] chịu lực tác động theo phương ngang.Hình vẽ:6 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 24: Phân loại khối xây theo kết cấu xây [tức là công năng]?Theo công năng: • Móng• Đê, kè• Tường• Trụ• Vịm …Câu 26 : Phân loại khối xây theo vữa xây [tức là vật liệu kết dính]?Phân loại theo loại vật liệu kết dính, khối xây được chia làm 3 loại, bao gồm:+ Khối xây vữa xi măng cát: Loại này dùng vữa có thành phần gồm cát làm cốt liệu và ximăng là chất kết dính.+ Khối xây vữa tam hợp [ba ta]: Loại này sử dụng vữa xây có thành phần kết dính là hỗn hợp củahai hay nhiều chất kết dính [như: vơi kết hợp với xi măng, hay vơi với đường mật mía [vữa cổtruyền],...].+ Khối xây vữa vơi: Thành phần vữa là cát [cốt liệu] và vôi [chất kết dính].7 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 27 : Định nghĩa đợt xây?Đợt xây là đơn vị thành phần của khối xây chia theo chiều cao.Câu 28 : Kích thước tối đa của đợt xây là bao nhiêu?Kích thước tối đa của đợt xây là 1,5m.Câu 29 : Tại sao phải chia khối xây thành những đợt xây?Phải phân chia khối xây thành những đợt xây là do:-Tầm vóc [chiều cao] của con người là có hạn. Cao độ cơng tác của mọi người thợđứng xây tối đa là khoảng 1,5 m so với mặt sàn công tác [ngay dưới chân người thợ].Tầm cao công tác hiệu quả của người thợ là khoảng 0,2-1,2 m so với sàn công tác[0,2-0,7 m là thuận lợi với tư thế ngồi xổm, còn 0,8-1,2 m là thuận lợi với tư thếđứng]. Nếu muốn xây các phần khối xây ở độ cao >1,5 m so với nền đất [hoặc sànnhà] thì phải bắc giáo cơng tác để người thợ đứng lên đó thi cơng xây đợt xây cao[chuyển vị trí đứng của người thợ lên độ cao mới là mặt sàn công tác của giáo côngtác].-Khối xây là sự kết hợp giữa hai loại vật liệu là gạch đá, đã có khả năng chịu lực từtrước, với vữa xây - khi xây chưa có khả năng chịu lực mà sẽ phát triển cường độ dầntheo thời gian sau khi đông cứng. Cho nên nếu xây quá cao mà vữa chưa kịp đôngcứng, khối xây sẽ mất khả năng chịu lực, cần phải hạn chế chiều cao xây để chờ vữađông cứng.Câu 30 : Mỏ xây là gì?Mỏ xây là Là gián đoạn kỹ thuật trong khối xây theo phương mặt bằng, giữa 2 phânđoạn xây.Câu 31 : Có mấy loại mỏ xây [vẽ cấu tạo các loại mỏ]?Có 3 kiểu mỏ xây:- Mỏ nanh8 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂN- Mỏ dật- Mỏ hốcCâu 32 : Đặc điểm của từng loại mỏ xây [vẽ hình khuyết tật khối xây tại vị trí mỏ nanhhay mỏ hốc]9 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNMỏ dật: Chất lượng tốt, mạch vữa no đầy Xóa sự khác biệt sau-trước Khối xây đồng nhất Diện xây giảm khi lên cao => giảm năng suất Nên sử dụng ở tầm thấp hoặc trung bìnhMỏ nanh, mỏ hốc: Diện xây khơng đổi => năng suất ổn định Mạch vữa không đảm bảo no đầy Các lớp gạch đồng mức của 2 phần cũ-mới có thể khơng ngang bằng khiến giảmchất lượng khối xây. Áp dụng khi không sử dụng được mỏ dật.Mỏ dật là loại mỏ xây chất lượng tốt nhất. Cách để mỏ dật là cách xây tự nhiên củacác viên gạch khóa mạch đứng, tại đầu mỗi phân đoạn, của mỗi một lớp xây. Do vậy, khơngcó sự khác biệt về chất lượng giữa phần khối xây tại vị trí mỏ với phần khối xây nằm trongruột mỗi phân đoạn xây trước và xây sau. Tuy nhiên, nhược điểm của việc để mỏ dật là diệnxây của mỗi phân đoạn giảm dần theo chiều cao khi để mỏ dật, [diện xây có dạng hình thangcàng lên cao càng nhỏ dần], dẫn tới năng suất xây giảm dần theo chiều cao khi để mỏ dật.Mỏ nanh và mỏ hốc thì ngược lại, chất lượng phần khối xây tại vị trí để các loại mỏnày không được tốt: khi để mỏ các viên gạch tạo thành các nanh chìa thường có dạng10 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNconson, mà lại chỉ được giữ bởi một lớp vữa mạch nằm còn tươi và ở dạng lỏng khi xây, nênthường bị gục xuống, không đảm bảo cho lớp xây ngang bằng tại vị trí mỏ; đồng thời cácmạch vữa tại vị trí các mỏ này thường không thể no đầy, tạo ra các khe rỗng gây giảm yếucho khối xây tại vị trí mỏ. Tuy nhiên, ưu điểm của hai loại mỏ này là diện xây khơng đổitheo chiều cao [tuy có hơi răng cưa tại vị trí mỏ], nên năng suất xây ổn định hơn so với việcđể mỏ dật.Câu 33 : Điều kiện áp dụng của từng loại mỏ xây [vẽ hình vị trí áp dụng để phân biệtmỏ nanh với mỏ hốc]?Dựa theo ưu nhược điểm của từng loại mỏ mà việc áp dụng chúng có khác nhau:-Mỏ dật chất lượng tốt nên được khuyến khích dùng, đặc biệt là ở tầm trung bình hoặc thấp. Chỉkhi khơng thể xây được loại mỏ này mới dùng các loại còn lại kia.-Khi phân đoạn xây mới nối tiếp thẳng hàng với phân đoạn trước thì sử dụng kết hợp mỏdật với mỏ nanh, mỏ dật cho những lớp xây thấp bên dưới, các mỏ nanh cài vào nhau, cho những lớpxây bên trên. Khi phân đoạn xây mới nối vng góc với phân đoạn cũ, trên tầm cao lớn, thì ởphân đoạn cũ để mỏ hốc còn phân đoạn mới được nối vào đó bằng mỏ nanh, tầm trung bìnhvà thấp vẫn để mỏ dật liên kết với nhau.Câu 34 : Cữ xây là gì?Cữ xây là độ dày trung bình của một lớp xây, bao gồm một lớp gạch đá kèm với một mạchvữa nằm ở bên dưới lớp gạch đá.Cữ xây: Là chiều dày trung bình của lớp xây :Δ cữ xây= Δ gạch đá + Δ mạch vữa Mạch vữa trong xây gạch chỉ không quá 1.5 cm, trung bình khoảng 0,8-1,2 cm. Mạch vữa trong xây đá ~1.5 - 2.5 cm. độ dầy lớp đá hộc lớn và biến thiên nhiều 250400 nên độ dầy lớp xây đá [cữ xây đá] thường bỏ qua mạch vữa nằm lấy bằng độ dầylớp đáCâu 35 : Độ lớn của một cữ xây đá hộc là khoảng bao nhiêu?Trong khối xây đá hộc thường cữ xây bằng khoảng 250-400 mm [mạch vữa khoảng 15 mm].Câu 36 : Độ lớn của một cữ xây gạch chỉ là khoảng bao nhiêu?11 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNTrong khối xây gạch chỉ, cữ xây dầy khoảng 75-77 mm, [ gạch dầy 65 mm, mạch vữa nằm dàykhoảng 10 mm].Câu 37 : Để đảm bảo cữ cho lớp xây phải dùng dụng cụ gì?Để đảm bảo cữ cho lớp xây phải dùng dây lèo ngangCâu 38 : Thế nào là hiện tượng trùng mạch [vẽ hình]?Trùng mạch là hiện tượng các mạch vữa đứng trong các lớp xây liên tiếp nối liền với nhau,tạo thành một tuyến nhiều mạch đứng thẳng hàng [hoặc gần như thẳng hàng] dọc theophương của ứng lực nén [tức vng góc với lớp xây]Hiện tượng trùng mạchCâu 39 : Tác hại của nó đối với khối xây [vẽ hình]?Hiện tượng trùng mạch12 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂN Làm khối xây giảm [thậm chí mất] khả năng chịu lựcOr Trùng mạch làm khối xây bị các mạch đứng chia tách thành các chồng gạch đá riêng lẻ, nằm kẹp haibên mỗi dải mạch đứng, và có độ mảnh rất lớn theo phương chịu lực nén, mà khơng có sự liên kết giữacác chồng gạch đá đó với nhau trong khi xây. Khả năng chịu lực của khối xây trùng mạch bị yếu đi rấtnhiều, kể cả khi vữa đã có cường độ, thậm chí bị sụp đổ do mất ổn định.Câu 40 : Cách xử lý trùng mạch trong xây dựng:Xử lý hiện tượng trùng mạch bằng cách ngắt sự nối liền các mạch vữa đứng bởi nhữngviên gạch đá khóa mạch. Dọc theo phương tải trọng nén, thỉnh thoảng hay thường xuyêndùng những viên khóa mạch đặt vắt ngang qua bên trên mỗi mạch vữa đứng lớp dưới [chiềukích thước của viên khóa mạch, vng góc với mạch đứng, được đặt vắt qua mỗi bên mạchđứng cần khóa một nửa], ngắt dịng mạch đứng ra. Các viên khóa mạch của một lớp ngaybên dưới tập hợp thành lớp trên, với tất cả các mạch vữa đứng lớp trong nó nằm so le vớimạch vữa đứng lớp dưới.Khi xây gạch, để khỏi trùng mạch, độ lệch mạch trong khối xây phải lớn hơn hay bằngmột phần tư chiều dài viên gạch, ≥ L/4.Cách xử lý trùng mạchĐối với mạch vữa đứng dọc [mạch dọc] có thể cho phép trùng mạch tới năm lớp, tuynhiên không trùng mạch dọc vẫn là tốt nhất. Cịn đối với mạch vữa đứng ngang [mạchngang] thì khơng cho phép trùng mạch [mỗi lớp trên phải khóa ngay mọi mạch ngang củalớp dưới liền kề]. Khắc phục: tạo ra các viên khóa mạch. [Sự trùng mạch trong xây gạch sẽ có trong cácslide sau]o Viên khóa mạch là viên ở lớp ngay trên vắt ngang qua mạch đứng cần khóađang xét13 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂNo Chiều kích thước vắt ngang qua bên trên mạch đứng đang xét là chiều khóamạch.[vắt ngang nghĩa là mạch đứng cần khóa phải nằm chính giữa bên dướichiều khóa mạch].o Độ ngàm sang mỗi bên [trái, phải] mạch đứng cần khóa, đúng bằng nửa chiềukhóa mạch gọi là độ lệch mạch hay độ khóa mạch.Câu 41: Xử lý trùng mạch trong khối xây đá hộc [vẽ hình]?Đối với xây đá hộc [đá tảng], do hình dạng các viên đá rất đa dạng khơng có một tiêuchuẩn thống nhất về độ lớn chiều khóa mạch cho các viên khóa mạch. Nên muốn tránh trùngmạch, chỉ có cách chọn những viên có một chiều kích thước lớn để làm viên khóa mạch.Câu 42: Xử lý trùng mạch trong khối xây gạch:Gạch kích thước nhân tạo: chiều dài gạch L gấp đôi chiều ngang gạch B Nên nếu chiều khóa mạch là chiều dài gạch, thì độ khóa mạch DLM = 0,5 chiều dàigạch L Nếu chiều khóa mạch là chiều ngang gạch, thì độ khóa mạch DLM = 0,25 chiều dàigạch L Có thể có 4 trường hợp các lớp xây khóa mạch lẫn nhau trong xây gạch: lớp dọc trênlớp dọc [DLM = 0,5L>0,25L], còn [lớp dọc trên lớp ngang, ngang trên dọc, ngang trênngang] đều có [DLM = 0,25L] Vậy Độ lệch mach xây gach > hay = 0,25L . Chỉ nên dùng các viên gạch nguyên [phổbiến] cùng 2 loại mẩu 0,5L [nửa] và 0,75L [khi thật cần thiết]14 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂN Mạch dọc có thể cho phép trùng mạch tới 5 lớp, Mạch ngang không được phép trùng.Khi xây gạch, để khỏi trùng mạch, độ lệch mạch trong khối xây phải lớn hơn hay bằng[tức không nhỏ hơn] một phần tư chiều dài viên gạch, D/2 L/4... Đối với xây gạch, do gạch là vật liệunhân tạo, để dễ ràng xử lý trùng mạch khi xây, con người thường sản xuất gạch theo một modul là:bề dài viên gạch L xấp sỉ bằng hai lần bề ngang viên gạch 2B, L 2B. Vậy nên trong khối xâygạch chỉ có 4 trường hợp sau xảy ra:- Trường hợp lớp dọc chồng lên lớp dọc [các lớp dọc thuần túy, chồng lên nhau], thì độ lệchmạch D/2 = L/2 , một nửa bề dài viên gạch.- Trường hợp lớp ngang chồng lên lớp ngang, thì độ lệch mạch D/2 = B/2 = L/4, một phần tưbề dài viên gạch.- Trường hợp lớp dọc chồng lên lớp ngang, thì độ lệch mạch D/2 = B/2 = L/4, một phần tư bề dài viêngạch.- Trường hợp lớp ngang chồng lên lớp dọc, thì độ lệch mạch D/2 = B/2 = L/4, một phần tư bềdài viên gạch.15 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCâu 43 : Yêu cầu xử lý mạch trùng trong mạch dọc và mạch ngang khác nhau:Mạch dọc: Đối với mạch vữa đứng dọc [mạch dọc] có thể cho phép trùng mạch tới nămlớp, tuy nhiên không trùng mạch dọc vẫn là tốt nhất.Mạch ngang: đối với mạch vữa đứng ngang [mạch ngang] thì khơng cho phép trùng mạch [mỗilớp trên phải khóa ngay mọi mạch ngang của lớp dưới liền kề].Câu 44: Trong xử lý trùng mạch, ngoài đa số các viên gạch nguyên, có thể cho phép sửdụng tới mấy loại viên mẩu [gọi theo chiều dài viên mẩu so với chiều dài viên nguyên]?Trong xử lý trùng mạch, ngoài đa số các viên gạch nguyên, có thể cho phép sử dụngtới các loại viên mẩu là 3/4 L hoặc L/2 để xử lý.Câu 45 : Có nên dùng tồn bộ các viên gạch mẩu ¾ và gạch nửa để xây hay là phảidùng đa số các viên gạch là viên nguyên để xây các khối xây gạch chỉ?Khơng nên dùng tồn bộ các viên gạch mẩu ¾ và gạch nửa để xây mà ta phải dùng hầu hết là gạchnguyên vì như thế ta sẽ ko mất công chặt gạch, đỡ việc vận chuyển, không tốn nhiều công, việc xây cũngdễ dàng hơn.Câu 46: Định nghĩa phân đoạn xây [vẽ hình]? Chia theo các phương trong mặt bằng [thành khu vực mặt bằng làm việc độc lập chomỗi tổ công nhân] Sao cho khối lượng công tác của mỗi phân đoạn tương ứng năng lực của tổ công nhântrong mỗi ca [hay ngày] làm việc [chia theo điều kiện thực hiện khối xây].Phân đoạn xây là đơn vị thành phần của khối xây được chia ra theo các phương mặt bằng,sao cho đủ khối lượng công tác cho mỗi tổ đội công nhân làm việc đạt năng suất ngày công 8giờ đồng hồ, và độc lập về không gian làm việc với các tổ đội khác.16 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNPhân đoạn xâyCâu 47 : Trong mỗi đợt xây có thể có mấy phân đoạn xây?Trong một đợt xây có thể có một hay nhiều phân đoạn xây. Một ngày 24 giờ có thể chia tối đalàm 3 ca sản xuất [có thể 1 ca/ngày, 2 ca/ngày hay 3 ca/ngày].Câu 48 : Tại sao phải chia khối xây theo phân đoạn?Phải chia khối xây theo phân đoạn vì : Một tổ đội cơng nhân mỗi ngày chỉ làm việc trên một phânđoạn duy nhất và trong 8 tiếng đồng hồ. Nếu tổ chức làm nhiều ca trong ngày thì phải tổ chức số lượngtổ đội khác nhau bằng với số ca làm việc, và sắp xếp làm trên các phân đoạn xây độc lập, liên tiếp nhau.Câu 49 : Theo độ quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng khối xây, có những yêu cầukỹ thuật [hay còn gọi là những nguyên tắc xây] nào?Các nguyên tắc xây: Khối xây phải không trùng mạch [mạch đứng] Mạch vữa no đầy [cho khối xây hiện đại dùng vữa] Tổng thể khối xây phải thẳng đứng Mặt biên khối xây phẳng, đúng vị trí, đảm bảo khối xây có hình dạng, kích thướctheo thiết kế [Mặt biên khối xây trùng mặt phẳng lèo] Lớp xây [mặt trên lớp] phải ngang bằng17 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂN Góc của khối xây phải đúng thiết kế [góc các khối xây tường, trụ phải vuông].Câu 50 : Độ dầy tiêu chuẩn khi xây xong của các loại mạch vữa [nằm, dọc, ngang]trong khối xây gạch chỉ là khoảng bao nhiêu?Mạch vữa trong xây gạch chỉ khơng q 1.5 cm, trung bình khoảng 0,8-1,2 cm.Or Độ dày tiêu chuẩn [khi xây xong] của các loại mạch vữa trong khối xây gạch chỉ khoảng 10mmđối với gạch dầy 65 mmCâu 51 : Độ dầy tiêu chuẩn [khi xây xong] của các loại mạch vữa [nằm, dọc, ngang]trong khối xây đá hộc là khoảng bao nhiêu?Độ dày tiêu chuẩn [khi xây xong] của các loại mạch vữa trong khối xây đá hộc là 15mm trong cữ xâykhoảng 250- 400 mm.Or Mạch vữa trong xây đá ~1.5 - 2.5 cm. độ dầy lớp đá hộc lớn và biến thiên nhiều 250-400 nên độ dầylớp xây đá [cữ xây đá] thường bỏ qua mạch vữa nằm lấy bằng độ dầy lớp đá.Câu 52 : Độ đầy của mỗi lớp rải vữa mạch nằm khi tạo mạch trong khối xây gạch chỉ là khoảngbao nhiêu và tại sao phải dầy như thế?Độ dầy của mỗi lớp rải vữa mạch nằm khi tạo mạch trong khối xây gạch chỉ khoảng dầy 0,81,2 cm..Tại vì tất cả các mạch vữa trong khối xây phải được trèn đầy và ép ngoài cho chặt, nhất làmạch đứng. Nếu không đầy mạch, sẽ làm giảm yếu cục bộ khối xây. Tuy nhiên, cường độ vữa xâythường thấp hơn hay ngang bằng cường độ của gạch đá và lại phát triển dần theo thời gian [khơng cóngay được tại thời điểm thực hiện xây], nên mạch vữa quá dầy cũng làm yếu khối xây.Câu 53 : Để làm đầy mạch nằm cần phải làm gì?18 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNĐể làm đầy mạch ta dùng bay gõ viên gạch xuống và dùng bay miết mạch vữa.Câu 54 : Các thao tác thao tác cần thiết và vừa đủ để tạo các mạch vữa đứng [dọc vàngang] ?Khi rải vữa cần phải đủ lượng vữa, diện rải vữa ít nhất phải lớn hơn kích thước mặt dướicủa viên gạch [chiều dài dải vữa phải lớn hơn chiều dài viên gạch], để đảm bảo cho mạchvữa nằm no vữa. Khi bắt đầu rải vữa, chiều dày của dải vữa tạo nên mạch nằm, thườngkhoảng 15mm. Dùng dao xây vét gọn 2 bên dải vữa, để nó có tiết diện hình thang, nhằm làmgiảm vữa thừa phè sang hai bên tường, khi gõ chỉnh gạch. Để đảm bảo no mạch vữa đứngdọc và ngang, cần kết hợp các thao tác sau:+ Sau khi rải vữa mạch nằm xong, thì dùng dao xây vét vữa từ mạch nằm này lên đầuviên gạch đã xây trước trong hàng, nhằm tạo một phần mạch ngang.+ Cầm viên gạch dúi mạnh vào di vữa vừa ri của mạch nằm theo hướng dọc theo hàng hạch,với mọt góc nghiêng 5 – 10o so với mặt bằng, để đẩy vữa từ mạch vữa nằm lên mạch vữađứng ngang giữa viên đang xây và viên đã xây trước.+ Sau khi đặt, gõ và chỉnh gạch xong vữa thừa từ mạch nằm phè sang hai bên tườngphi vát gọn và đổ vào các mạch vữa ngang và dọc để làm đầy các mạch này.Câu 55 : Tại sao khi rải vữa, cần vét gọn 2 bên mép dải vữa để dải vữa có tiết diện hình thang?Khi rải vữa cần vét gọn hai bên dải vữa để dải vữa có tiết diện hình thang: là vì vét gọn vữavừa giúp tiết kiệm vữa và tạo thành dải vữa co tiết diện hình thang trên nhỏ dưới đế to, để hợp lực củatải trọng nén có điểm đặt trùng với trọng tâm chân đế các kết cấu xây đó.Câu 56 : Tại sao các khối xây thông thường cần phải thẳng đứng về tổng thể?Các khối xây cần phải thẳng đứng về tổng thể vì: Khối xây chịu kéo và chịu uốn kém, nóchịu nén tốt nhất theo phương vng góc với lớp xây của nó. Do chịu nén tốt, nên khối xâycàng thẳng đứng thì nó chịu nén càng đúng tâm và càng đỡ mất ổn định hơn. Trường hợp các khối xâycó mặt bên nằm nghiêng [khơng thẳng đứng] như các khối xây móng, khối xây đê, đập,... đểcác khối xây này làm việc trong trạng thái chịu nén đúng tâm, thì chúng cần được xây rật cấp theo bậcthang thành các tiết diện tổng thể dạng hình thang cân, trên nhỏ dưới đế to, để hợp lực của tải trọng néncó điểm đặt trùng với trọng tâm chân đế các kết cấu xây đó.Câu 57 : Các khối xây có mặt bên yêu cầu thực sự thẳng đứng [như tường hay trụ] yêu cầu thẳngđứng tổng thể trên được đảm bảo bằng các dụng cụ gì? Và làm thế nào để đảm bảo nguyên tắc nàytrong xây tường hay trụ?19 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂNCác khối xây có mặt bên yêu cầu thực sự thẳng đứng [như tường hay trụ] yêu cầu thẳngđứng tổng thể trên được đảm bảo bằng các dụng cụ là:+ Lèo+ Dọi : để dựng thẳng đứng và kiểm tra độ thẳng đứng so với mặt đất đối với dây lèođứng, cột lèo, kiểm tra độ thẳng đứng của mặt bên.+ Thước tầm để kiểm tra độ phẳng của các mặt bên khối xây.+ Thước vng để kiểm tra và điều chỉnh các góc cạnh yêu cầu phải vuông trong các khốixây trên.Để đảm bảo nguyên tắc trong xây tường hay trụ, người thợ phải sử dụng ngay các dụng cụtừ khi bắt đầu xây các lớp, và kiểm tra sau khi xây mỗi lớp để chỉnh sửa, ngồi ra, cịn phảilựa chọn kĩ gạch đều và vuông vắn, đạt yêu cầu.Câu 58 : Sai số cho phép về việc thẳng đứng trong công việc xây các khối xây tường hay trụ làkhoảng bao nhiêu ?[Độ nghiêng cho phép của các mặt bên và các góc khối xây, mà u cầu phải thẳngđứng, khơng được phép vượt quá 10mm cho mỗi tầng nhà [cao 3-4m], nhưng cho tồn tịanhà thì khơng được q 30mm.]Độ nghiêng và các góc theo chiều cao khơng q 10mm/tầng nhà [3-4m]; khơng q 30mmcho tồn nhà.Câu 59 : Các khối xây có mặt bên nằm nghiêng [móng, đê, đập,...] nguyên tắc thẳng đứng tổngthể được đảm bảo như thế nào [vẽ hình nguyên lý làm việc và cấu tạo của khối xây móng]?[Trường hợp các khối xây có mặt bên nằm nghiêng [khơng thẳng đứng] như các khối xâymóng, khối xây đê, đập,..., để các khối xây này làm việc trong trạng thái chịu nén đúng tâm,thì chúng cần được xây rật cấp theo bậc thang thành các tiết diện tổng thể hình thang cân,trên nhỏ dưới đế to, để hợp lực của tải trọng nén có điểm đặt trùng với trọng tâm chân đế cáckết cấu xây đó.]Khối xây có bên khơng thẳng đứng [móng, đê, đập,…] : đảm bảo cho khối xây chịu nén đúngtâm bằng cách xây chúng theo dạng tiết diện cân [hình thanh cân, hay hình thang dật cấp cânđêu độ dốc 2 bên], sao cho trọng tâm thẳng đứng với tâm đế. Trường hợp móng lệch [chânvịt] thì phải đặt thêm cốt thép hoặc kết cấu khác chịu ứng suất kéo do nén lệch tâmCâu 60 : Các khối xây đặc biệt như khối xây vòm, nguyên tắc thẳng đứng tổng thể được thay20 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂNthế bằng u cầu gì [vẽ hình]?Trong kết cấu vịm [khối xây vịm] ngun tắc thẳng đứng tổng thể được thay bằng yêucầu:Lớp xây vòm phải vng góc với phương tiếp tuyến với trục vịm tại mỗi vị trí [cũngtức là vng góc với phương trục vòm].Khối xây vòmCâu 61 : Tại sao các lớp xây trong khối xây thông thường cần phải được ngang bằng [tức vnggóc với phương của tải trọng nén] [vẽ hình giải thích]?Nếu lớp xây nằm nghiêng, mỗi viên gạch trong lớp đó sẽ chịu tác động bởi một tải trọng nén xiên so vớimặt trên viên gạch. Tải trọng này, phân thành hai lực thành phần, một theo phương vnggóc với mặt trên viên gạch, tạo nén tốt lên mạch vữa nằm và các lớp dưới [phát huy hết ưuđiểm của kết cấu xây gạch đá], nhưng thành phần còn lại, hướng dọc theo mạch vữa nằm,gây hiện tượng trượt tách giữa các lớp xây, ảnh hưởng xấu tới kết cấu thống nhất của khốixây. Nếu các lớp xây ngang bằng thì tải trọng nén chỉ cịn thành phần thứ nhất, khi đó phát21 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNhuy được ưu điểm của kết cấu xây gạch đá, mà không phát sinh lực trượt khơng tốt giữa cáclớp xây. Nén khơng có thành phần trượtCâu 62 : Các dụng cụ cần thiết để xây các lớp xây ngang bằng?Các dụng cụ cần thiết để xây các lớp xây ngang bằng là:- Ni vô để kiểm tra độ ngang bằng và dựng ngang bằng dây xây, kiểm tra độ ngangbằng của mỗi lớp xây sau khi xây.- Thước cữ để đo và điều chỉnh độ dầy đồng đều của từng lớp xây.- Dây xây [dây cữ], căng ở mép biên hàng ngoài của một lớp gạch, dùng để chỉnhphẳng lớp gạch.Câu 63 : Để lớp xây dưới cùng ngang bằng cần phải làm gì?[Để lớp xây dưới cùng ngang bằng cần dùng dây xây để điều chỉnh cao độ. Sau khi đã căngngang bằng dây xây vào hai mỏ góc hai đầu, thì phải chỉnh chính xác mép biên các viên mỏgóc trong cùng một lớp xây bắt mỏ cho song song với dây xây [bám dây xây]. Nền nhàthường không bằng, ngay tại lớp xây đầu tiên ta dùng ni vô để kiểm tra độ thăng bằng nhaucủa cả hai mỏ góc hai đầu, và điều chỉnh chúng bằng độ dầy mỏng của lớp gạch và mạch vữanằm dưới cùng [nếu độ chênh lệch giữa hai đầu lớn thì đối với tường dầy 220 có thể dựngbề ngang các viên gạch tại đầu thấp trong lớp này lên, gọi là xây vỉa].Lớp dưới cùng:• Lớp dưới cùng đánh thăng bằng độ cao 2 viên bắt mỏ bằng ni vo.• Dây xây lớp dưới cùng căng theo độ cao 2 viên bắt mỏ• Nếu đất không phẳng => độn vữa, chèn mạch từ đầu để 2 viên bắt mỏ, vàcác viên lớp dưới cùng ngang bằng.Câu 64 : Để các lớp xây bên trên [không phải lớp dưới cùng] ngang bằng cần phải làm gì?Các lớp trên cùng:• Dùng thước cữ điều chỉ độ cao 2 viên bắt mỏ ở hai đầu phân đoạn ngang bằng• Căng dây xây theo độ cao 2 viên bắt mỏ đề chỉnh cao độ các viên còn lại của mỗi lớp22 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂN• Kiểm tra bằng nivo tại các cao độ biên khối xây như: bậu cửa sổ, lanh tô, đáy dầm-tường, đáy sàn-tường.[Để các lớp xây bên trên [không phải lớp dưới cùng] ngang bằng, ta cần phải điều chỉnhdây xây luôn nằm trong mặt phẳng dây lèo đứng và lèo ngang, vì ln phải thay đổi vị trítheo từng lớp xây [lên dây], nên nó phải được căng vào bên trong lèo đứng, nằm cùng phíavới tường và người xây so với hệ lèo, để tránh va chạm làm sai lệch dây lèo đứng trong khilên dây.Nếu dùng thước cữ góc hay cột lèo, ta móc mỗi đầu dây xây vào vạch cữ trên thước cữ haythước cữ di động trên cột lèo. Trường hợp chỉ dùng lèo đứng trong phân đoạn xây, thì tại haimỏ góc hai đầu phân đoạn phải định vị trước và xây tạm trước một, hai lớp tường tại vị trínày gọi là xây bắt mỏ, để lấy chỗ cắm dây lèo đứng và dây xây. Khi xây tường dùng lèođứng ln phải xây bắt mỏ góc trước một đến hai lớp trên để lấy chỗ ghim dây xây. Sau khiđã căng ngang bằng dây xây vào hai mỏ góc hai đầu, thì phải chỉnh chính xác mép biên cácviên mỏ góc trong cùng một lớp xây bắt mỏ cho song song với dây xây [bám dây xây].Các lớp xây bên trên thì có thể khơng cần đánh thăng bằng bằng nivô, nhưng được điềuchỉnh bằng cách dùng dao xây gõ trên mặt trên viên gạch sao cho mặt trên lớp xây [cũng làmặt trên mỗi viên gạch trong lớp] độ ngang bằng, bởi chiều cao như nhau [75 77 mm] củavạch cữ hay thước cữ di động tại mỏ góc hai đầu phân đoạn xây, và bởi độ thăng bằng củalớp xây ngay bên dưới.Trong quá trình xây, sau khi đặt viên gạch và vị trí, được chỉnh ngang bằng độ cao dây xây.Các viên gạch ở hàng biên của mỗi lớp luôn được chỉnh mặt bên song song cách đều với dâyxây một khoảng hở bằng bề ngang thân dây xây [1 mm].]Câu 65 : Để đảm bảo yêu cầu về kiến trúc, loại khối xây nổi như khối xây tường cần phải kiểm trađộ ngang bằng của các lớp xây nằm tại các mức cao độ nào?Để đảm bảo yêu cầu về kiến trúc, loại khối xây nổi như khối xây tường, tại các mức độ caođặc biệt như: bậu cửa sổ, lanh tơ cửa, góc tường và trần phải đảm bảo độ ngang bằng chínhxác, ta phải dùng ni vô để kiểm tra.Câu 66 : Các góc của các khối xây tường hoặc khối xây trụ phải vng vì sao, dụng cụ nào đảm bảou cầu này?23 Copyright: Ocaubai docGVHD: HÒA ĐẠI NHÂNCác loại khối xây thường có bề mặt nổi lên trên mặt đất, khơng bị khuất lấp, như khối xâytường, trụ,... cần được đảm bảo về mặt mỹ quan ngay trong khi thực hiện công tác xây. Cácgóc của các khối xây tường hay trụ cần phải vng góc, để khi thực hiện các cơng tác hoànthiện [lát, ốp,...], bề mặt lát nền hay ốp tường hoặc trụ được đẹp khơng méo tại vị trí các gócđó.Thước vng để kiểm tra và điều chỉnh các góc cạnh u cầu phải vng trong các khốixây tường hay trụ xây.Câu 67 : Mặt bên của các khối xây nổi trên mặt đất phải phẳng để làm gì?Mặt bên [mặt biên] khối xây phải phẳng không lồi lõm cục bộ làm khối xây chịu lực tốt hơn, đồng thờiđẹp hơn và tiết kiệm vật liệu, nhân cơng hồn thiện.Câu 68 : Dụng cụ nào được dùng để kiểm tra độ phẳng của các mặt bên khối xây nổi?Thước tầm để kiểm tra độ phẳng của các mặt bên khối xây nổi.Câu 69 : Có mấy nhóm dụng cụ theo chức năng của các nhóm, tên gọi của các nhóm dụng cụ này làgì?Theo chức năng, dụng cụ xây được chia thành các nhóm chính sau:-Nhóm dụng cụ dẫn hướng, gồm: Hệ thống lèo, dẫn hướng tổng thể: cột lèo, dây lèo:đứng, ngang, xiên; hệ dẫn hướng cho từng lớp xây đó là dây xây.-Nhóm dụng cụ kiểm tra: dọi, ni vơ, thước cữ, thước tầm, thước góc [cịn gọi là thướcthợ].-Nhóm dụng cụ xây chính đó là dao xây khi xây gạch, có thể được thay thế bằng bay kếthợp với búa khi xây đá hộc.-Nhóm dụng cụ phục vụ xây: dụng cụ đong đếm vật liệu khi trộn vữa, dụng cụ chứađựng vữa, dụng cụ vận chuyển vật liệu, giáo công tác khi làm việc xây trên cao,…Câu 70 : Nhóm dụng cụ dẫn hướng gồm mấy phân nhóm, mỗi phân nhóm gồm những dụng cụ nào[vẽ hình minh họa mỗi dụng cụ]? Chức năng của từng dụng cụ dẫn hướng?Dụng cụ dẫn hướng cho khối xây bao gồm:-Hệ dẫn hướng tổng thể khối xây trong suốt mỗi đợt xây :24 Copyright: Ocaubai docGVHD: HỊA ĐẠI NHÂN+ Cột lèo: có chức năng cơ bản nhất là cái trụ để treo buộc và căng mắc các loại dây lèo.Nếu cột lèo làm từ những loại thanh trụ thẳng tương đối chuẩn [ví dụ dùng thước tầm làmcột lèo], thì khi được dọi đứng cột lèo loại này có thể thay thế cho dây lèo đứng ở vị trí bắtmỏ tại hai đầu mỗi phân đoạn. Nếu dùng thước tầm làm cột lèo mà trên đó có vạch các vạchthước cữ xây, hoặc gắn mẩu thước cữ di động trên cột lèo thì cột lèo có thêm chức năng điềuchỉnh cữ xây nữa. Cột lèo cải tiến này vừa là chỗ căng dây lèo và dây xây, vừa chỉnh thẳngđứng mặt bên khối xây nhờ dọi, lại vừa điều chỉnh độ đồng đều và độ ngang bằng của lớpxây.+ Dây lèo: tạo ra các mặt phẳng giới hạn biên của khối xây, gọi là các mặt phẳng lèo, đểkhi thi công mỗi đợt xây, các mặt biên của đợt xây được căn chỉnh trùng với các mặt phẳnglèo này. Có 3 loại dây lèo: lèo đứng, lèo ngang và lèo xiên. Trong mỗi khối xây, ta có thể tổhợp 2 trong 3 loại dây lèo này lại tạo ra một mặt phẳng lèo, để định vị cho một mặt bên khốixây. Các mặt phẳng lèo của mỗi khối xây giao nhau tại một dây lèo, làm cho khối xây [cụ thểlà mỗi đợt xây] được định hình trong khơng gian ngay trước khi bắt đầu tiến hành xây đợtxây đó. Do dùng làm hệ thống định hướng, nên các dây lèo cần phải được căng thật thẳng.Dây lèo đứng kết hợp với dây lèo ngang hoặc dây lèo xiên tạo ra mặt phẳng lèo đứng [qua vịtrí biên khối xây và vng góc với mặt đất], định hướng cho các mặt bên khối xây thẳngđứng.25