Điện được sử dụng rộng rãi trong mỗi gia đình chúng ta, điện năng đã chuyển hóa thành quang năng giúp bóng điện sáng, điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng giúp bàn là nóng lên và điện năng chuyển hóa thành cơ năng giúp cánh quạt quay.
Bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về năng lượng là gì? các dạng năng lượng [điện năng, cơ năng, hóa năng, quang năng, nhiệt năng] và sự chuyển hóa giữa chúng.
I. Năng lượng
Bạn đang xem: Năng lượng là gì? Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa giữa các dạng năng lượng – Vật lý 9 bài 59
– Ta nhận biết được một vật có cơ năng khi nó có khả năng thực hiện công, có nhiệt năng khi nó có thể làm nóng các vật khác.
* Ví dụ 1: Các trường hợp có cơ năng:
+ Tảng đá được nâng lên khỏi mặt dất [có khả năng thực hiện công cơ học].
+ Chiếc thuyền chạy trên mặt nước có năng lượng dưới dạng động năng.
* Ví dụ 2: Biểu hiện của nhiệt năng là làm cho vật nóng lên
II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa giữa chúng
Từ hình trên ta thấy có sự chuyển đổi năng lượng như sau:
Thiết bị A: [1] cơ năng thành điện năng, [2] điện năng thành nhiệt năng và quang năng.
Thiết bị B: [1] điện năng thành cơ năng, [2] động năng của khí thành động năng của cánh quạt.
Thiết bị C: [1] hóa năng thành nhiệt năng, [2] nhiệt năng thành cơ năng.
Thiết bị D: [1] hóa năng thành điện năng, [2] điện năng thành nhiệt năng và quang năng.
Thiết bị E: [1] đổi hướng truyền quang năng, [2] quang năng thành nhiệt năng.
Như vậy, từ dạng năng lượng ban đầu, ta nhận được dạng năng lượng cuối cùng như sau:
| Dạng năng lượng ban đầu | Dạng năng lượng cuối cùng mà ta nhận biết được |
| Hóa năng |
– Thành cơ năng trong thiết bị C. – Thành nhiệt năng trong thiết bị D. |
| Quang năng | – Thành nhiệt năng trong thiết bị E. |
| Điện năng |
– Thành cơ năng trong thiết bị B. – Thành quang năng trong thiết bị A và D. |
* Kết luận:
– Ta có thể nhận biết được các dạng năng lượng như hóa năng, quang năng, điện năng khi chúng được biến đổi thành cơ năng hoặc nhiệt năng.
– Mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều có kèm theo sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
III. Bài tập vận dụng về năng lượng, sự chuyển hóa năng lượng
* Câu C5 trang 156 SGK Vật Lý 9: Ngâm một dây điện trở vào một bình cách nhiệt đựng 2 lít nước. Cho dòng điện chạy qua dây này trong một thời gian, nhiệt độ nước trong bình tăng từ 20oC lên 80oC. Tính phần điện năng mà dòng điện đã truyền cho nước. Cho nhiệt dung riêng của nước là 4200J/kg.K.
* Lời giải:
Bài cho: V = 2 lít nước ↔ m = 2kg; t1 = 20oC; t2 = 80oC; c = 4200J/kg.K; Tính: A = ?
– Nhiệt lượng mà nước nhận được làm cho nước nóng lên tính theo công thức:
Q = m.c.[t2 – t1] = 2.4200.[80 – 20] = 504000J.
– Nhiệt lượng này do dòng điện tạo ra và truyền cho nước, vậy có thể nói rằng dòng điện có năng lượng, gọi là điện năng. Chính điện năng này đã chuyển thành nhiệt năng làm nước nóng lên.
– Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng cho các hiện tượng nhiệt và điện, ta có thể nói phần điện năng mà dòng điện đã truyền cho nước là 504000J.
Hy vọng với bài viết về Năng lượng, Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa giữa các dạng năng lượng ở trên giúp ích cho các em. Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại nhận xét dưới bài viết để THPT Sóc Trăngghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tốt.
¤ Xem thêm các bài viết khác tại:
Đăng bởi: THPT Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo Dục
I - NĂNG LƯỢNG
Ta nhận biết được 1 vật có năng lượng khi vật đó có khả năng thực hiện công [cơ năng] hay làm nóng các vật khác [ nhiệt năng]
II - CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HÓA GIỮA CHÚNG
Các dạng năng lượng: Cơ năng, nhiệt năng, hóa năng, quang năng, điện năng, năng lượng hạt nhân
Con người có thể nhận biết được các dạng năng lượng như hóa năng, quang năng, điện năng khi chúng được biến đổi thành cơ năng hoặc nhiệt năng.
-Mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều kèm theo sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang dạng khác hay truyền từ vật này sang vật khác
Video mô phỏng định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng
Sơ đồ tư duy về năng lượng và sự chuyển hóa năng lượng
Đáp án và lời giải chính xác cho câu hỏi “Khi nào một vật có năng lượng?” cùng với kiến thức mở rộng là những tài liệu học tập vô cùng bổ ích dành cho thầy cô và bạn học sinh.
Trả lời câu hỏi: Khi nào một vật có năng lượng?
Một vật có năng lượng khi nó có khả năng thực hiện công hoặc làm nóng các vật khác.
Tiếp theo đây, hãy cùng Top lời giải đi tìm hiểu nhiều hơn những kiến thức về năng lượng nhé!
Kiến thức tham khảo về năng lượng.
1. Năng lượng là gì?
- Năng lượnglàđại lượng vật lýmà phải đượcchuyểnđến mộtđối tượngđể thực hiện mộtcôngtrên, hoặc đểlàm nóng, các đối tượng.
-Năng lượng là mộtđại lượng được bảo toàn; định luậtbảo toàn năng lượngcho biết năng lượng có thể đượcchuyển đổithành các dạng khác nhau, nhưng không tự nhiên sinh ra hoặc mất đi.
-Đơn vị SIcủa năng lượng làjun, đó làcônglàm cho một đối tượng di chuyển với khoảng cách 1métđể chống lại mộtlựccó giá trị 1newton.
2. Các dạng năng lượng
-Tổng năng lượng của mộthệ thốngcó thể được phân chia và phân loại thành thế năng, động năng hoặc kết hợp cả hai theo nhiều cách khác nhau.Năng lượng động họcđược xác định bởichuyển độngcủa một vật thể - hoặcchuyển động tổng hợpcủa các thành phần của một vật thể - vànăng lượng tiềm năngphản ánh tiềm năng của một vật thể có chuyển động, và nói chung là một chức năng của vị trí của một vật thể trong mộttrườnghoặc có thể được lưu trữ trong chính nó.
-Mặc dù hai loại này là đủ để mô tả tất cả các dạng năng lượng, nhưng thường thuận tiện khi đề cập đến sự kết hợp cụ thể của thế năng và động năng như dạng riêng của nó. Ví dụ,năng lượng cơ họcvĩ mô là tổng của động năng tịnh tiến và quay và năng lượng trong một hệ thống bỏ qua động năng do nhiệt độ và năng lượng hạt nhân kết hợp sử dụng thế năng từlực hạt nhânvàlực yếu], trong số những lực khác.
-Các dạng năng lượng:Cơ năng, nhiệt năng, hóa năng, quang năng, điện năng, năng lượng hạt nhân
-Con người có thể nhận biết được các dạng năng lượng như hóa năng, quang năng, điện năng khi chúng được biến đổi thành cơ năng hoặc nhiệt năng.
- Mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều kèm theo sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang dạng khác hay truyền từ vật này sang vật khác
3. Cách nhận biết một vật có năng lượng
+ Ta nhận biết được một vật có năng lượng khi vật có khả năng thực hiện công [cơ năng] hay làm nóng các vật khác [nhiệt năng].
+ Ta nhận biết được hóa năng, quang năng khi chúng chuyển hóa thành cơ năng hay nhiệt năng.
+ Nói chung, mọi quá trình biến đổi đều kèm theo sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
4. Không thể chế tạo động cơ vĩnh cửu
-Không thể chế tạo được động cơ vĩnh cửu vì trái với định luật bảo toàn năng lượng [năng lượng không thể tự sinh ra hoặc mất đi mà chỉ chuyển đổi từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác].
-Động cơ hoạt động được là có cơ năng. Cơ năng này không thể tự sinh ra. Muốn có cơ năng này bắt buộc phải cung cấp cho máy một năng lượng ban đầu [dùng năng lượng của nước hay đốt than, củi, dầu,…].
5. Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1:Có mấy dạng năng lượng?
A. 2
B. 4
C. 6
D. 8
Đáp án: C
Câu 2:Trường hợp nào dưới đây vật không có năng lượng?
A. Tảng đá nằm trên mặt đất.
B. Tảng đá được nâng lên khỏi mặt đất.
C. Chiếc thuyền chạy trên mặt nước.
D. Viên phấn rơi từ trên bàn xuống
Đáp án: A
Câu 3:Ta có thể nhận biết được các dạng năng lượng như hóa năng, quang năng, điện năng khi chúng được biến đổi thành
A. Cơ năng
B. Nhiệt năng
C. Năng lượng hạt nhân
D. A hoặc B
Đáp án: D
Câu 4:Thả một quả bóng bàn rơi từ một độ cao nhất định, sau khi chạm đất quả bóng không nảy lên đến độ cao ban đầu vì
A. Quả bóng bị Trái Đất hút.
B. Quả bóng đã thực hiện công.
C. Thế năng của quả bóng đã chuyển thành động năng.
D. Một phần cơ năng chuyển hóa thành nhiệt năng do ma sát với mặt đất và không khí.
Đáp án: D
Câu 5:Một ô tô đang chạy thì đột ngột tắt máy, xe chạy thêm một đoạn rồi mới dừng hẳn là do
A. Thế năng xe luôn giảm dần
B. Động năng xe luôn giảm dần
C. Động năng xe đã chuyển hóa thành dạng năng lượng khác do ma sát.
D. Động năng xe đã chuyển hóa thành thế năng.
Đáp án: C
Câu 6:Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của nhiệt năng?
A. Làm cho vật nóng lên
B. Truyền được âm
C. Phản chiếu được ánh sáng
D. Làm cho vật chuyển động
Đáp án: A
Câu 7:Ta nhận biết trực tiếp được một vật có nhiệt năng khi nó có khả năng nào?
A. Làm tăng thể tích vật khác.
B. Làm nóng một vật khác.
C. Sinh ra lực đẩy làm vật khác chuyển động.
D. Nổi trên mặt nước.
Đáp án: B
Câu 8:Bằng các giác quan, căn cứ vào đâu mà ta nhận biết được là một vật có nhiệt năng?
A. Có thể kéo, đẩy các vật
B. Có thể làm biến dạng vật khác.
C. Có thể làm thay đổi nhiệt độ các vật.
D. Có thể làm thay đổi màu sắc các vật khác.
Đáp án: C