Những đánh giá về chi tiết trong truyện ngắn năm 2024
|
Tài liệu HSG a7,a8k26 Th.s Hoàng Quyết –THPT Chuyên Vĩnh Phúc Show CHI TIẾT NGHỆ THUẬT TRONG TÁC PHẨM TỰ SỰ
- “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. - “Sứ mệnh của thể loại truyện ngắn đặt lên vai các chi tiết nghệ thuật. Chi tiết nghệ thuật trong truyện ngắn là những người tí hon mang nhiệm vụ khổng lồ”. - “Ở tác phẩm tự sự, mỗi chi tiết đều có vị trí quan trọng như mỗi chữ trong bài thơ tứ tuyệt. Trong đó những chi tiết đóng vai trò đặc biệt như những nhãn tự trong thơ vậy.” (Nguyễn Đăng Mạnh) - “Yếu tố quan trọng bậc nhất của truyện ngắn là những chi tiết cô đúc và lối hành văn mang nhiều ẩn ý, tạo cho tác phẩm những chiều sâu chưa nói hết.” (Từ điển thuật ngữ văn học của nhóm tác giả Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 1997, tr 315) - “Giá trị nghệ thuật của một tác phẩm truyện, trước hết được tạo nên bởi những chi tiết mới lạ có sức hấp dẫn người đọc.” (Lep Tônxtôi)
Nói như nhà văn Nguyễn Công Hoan: Truyện ngắn không phải là truyện mà là một vấn đề được xây dựng bằng chi tiết với sự bố trí chặt chẽ và bằng thái độ với cách đặt câu dùng tiếng có cân nhắc. Chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm tự sự quan trọng đến mức tác giả của Rừng xà nu đã không ngần ngại khi nhấn mạnh: Truyện ngắn có thể có cốt truyện, thậm chí cốt truyện ly kỳ, gay cấn, kể được. Truyện ngắn cũng có thể chẳng có cốt truyện gì cả, không kể được nhưng truyện ngắn không thể nghèo chi tiết. Nó sẽ như nước lã. Chính vì vai trò quan trọng đặc biệt của chi tiết nghệ thuật mà bước vào thế giới tác phẩm tự sự ta không thể không đi qua lối này. Một lối đi sẽ dẫn ta đến đích. Một lối đi có khả năng níu chân buộc ta phải bước chậm lại mà thỏa sức thẩm bình.
- Theo Từ điển thuật ngữ văn học, chi tiết nghệ thuật là: “Các tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng”. Cũng theo nhóm tác giả này thì: “Tuỳ theo sự thể hiện cụ thể, chi tiết nghệ thuật có khả năng thể hiện, giải thích, làm minh xác cấu tứ nghệ thuật của nhà văn, trở thành tiêu điểm, điểm hội tụ của tư tưởng tác giả trong tác phẩm. Chi tiết nghệ thuật gắn với quan niệm nghệ thuật về thế giới con người, với truyền thống văn hoá nghệ thuật nhất định.” - SGK văn 12 quan niệm: Trong xây dựng nhân vật, chi tiết nghệ thuật có vai trò rất quan trọng, giúp khắc họa tính cách, làm cho nhân vật trở nên chân thực, cụ thể, sinh động và có tính khái quát cao. Chi tiết nghệ thuật có thể có nhiều loại: chi tiết ngoại hình, chi tiết tâm lí, chi tiết hành động, cử chỉ, chi tiết lời nói, chi tiết phong cảnh, môi trường, nội thất, đồ vật… Sự lựa chọn chi tiết “đắt giá” có khả năng “nói” được nhiều về tính cách nhân vật, thể hiện tài quan sát, tài vận dụng đồng thời là quan niệm nghệ thuật của nhà văn về con người. - Như vậy, chi tiết nghệ thuật gắn với quan niệm nghệ thuật và quan niệm nhân sinh của nhà văn. Đối với người đọc khi nhận biết được các chi tiết đắt giá trong tác phẩm, chúng ta có thể làm sáng tỏ được ý nghĩa của hình tượng nghệ thuật, tư tưởng chủ đề của tác phẩm và hiểu rõ ý đồ sáng tạo của nhà văn. II. Phân loại chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm tự sự. Chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm tự sự rất phong phú, đa dạng và luôn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Cái nọ nương tựa vào cái kia, chi tiết này soi rọi chi tiết khác, chi tiết này xuất hiện trước còn chi tiết kia phải xuất hiện sau... Để phân loại chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm tự sự người ta có nhiều căn cứ. 1. Căn cứ vào nội dung chi tiết. Căn cứ vào cái được nói đến, được miêu tả chúng ta có: - Chi tiết về (miêu tả) phong cảnh, môi trường: + Những chi tiết miêu tả bức tranh phố huyện trong Hai đứa trẻ (Thạch Lam): âm thanh tiếng trống thu không, tiếng ếch nhái, tiếng muỗi vo ve; vòm trời hàng ngàn ngôi sao ganh nhau lấp lánh, lẫn với vệt sáng của những con đom đóm bay là là trên mặt đất hay len vào những cành cây...
miêu tả với chi tiết tiếng sáo; chi tiết sắc màu của cỏ gianh, của những chiếc váy hoa, của cái hoa thuốc phiện; trai gái, trẻ con ra sân chơi ấy tụ tập đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy.... Tại sao nói chi tiết trong truyện ngắn có vai trò quan trong như nhận từ trong bài thơ tứ tuyệt?thơ: + Nhãn tự. là những chữ tập trung thể hiện linh hồn của bài thơ + Chi tiết đóng vai trò đặc biệt trong truyện ngắn giống như những nhãn tự trong thơ: trong truyện ngắn, những chi tiết độc đáo, phát sáng có giá trị tập trung thể hiện tư tưởng của tác phẩm. Thế nào là chi tiết trong truyện?Theo Từ điển Tiếng Việt (Nxb Khoa học xã hội Hà Nội 1988) thì chi tiết là: “Phần rất nhỏ, điểm nhỏ trong nội dung sự việc hoặc hiện tượng” (Ví dụ: Kể rành rọt từng chi tiết). “Là thành phần riêng rẽ hoặc tổ hợp đơn giản nhất của chúng có thể tháo lắp được” (Ví dụ: Chi tiết máy). Chi tiết nghệ thuật trong truyện ngắn là gì?Như vậy chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thi góp phần quyết định tạo ra sức truyền cảm hấp dẫn lôi cuốn người đọc là nhờ chi tiết. Tác phẩm nghệ thuật là gì Lý luận văn học?Tác phẩm nghệ thuật (hoặc tác phẩm của nghệ thuật) là sự sáng tạo nhằm thu hút cảm quan (giác quan) thẩm mỹ của người cảm nhận nó. Các loại hình tác phẩm nghệ thuật bao gồm hội họa (tranh vẽ), bản vẽ, điêu khắc, trạm trổ, và trong một số luật bản quyền cũng bao gồm cả tác phẩm kiến trúc và tác phẩm nhiếp ảnh. |
