[PLO]- Những cuộc tranh cãi về slogan "Mở lon Việt Nam" vẫn chưa lắng xuống, đáng nói là có những người vô tình hay cố ý tập trung vào những chi tiết làm sai bản chất câu chuyện.
1. Tuýt còi có đúng không?
Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch tuýt còi Coca-Cola với câu khẩu hiệu "Mở lon Việt Nam" là đúng. Vì không thể có cái gì có thể gọi là "lon Việt Nam" được. Đó là một cụm từ ghép vô nghĩa và cẩu thả. Cách dùng từ ghép "lon Việt Nam" sai về ngữ nghĩa, gây cảm giác thiếu tôn trọng.
Thường thì ngay sau danh từ "lon", sẽ có một từ khác có vai trò bổ nghĩa như lon bia, lon xá xị, lon gạo v.v...
Khi ghép với tên riêng, từ lon chỉ có thể ghép với tên nhãn hàng như Lon Coca, lon Pepsi, lon Tiger. Ngoài ra, từ "lon" ghép với bất cứ tên riêng nào khác đều khả năng tạo tính suy diễn và tối nghĩa. Ghép với tên quốc gia càng không được.
2. "Không gọi lon thì gọi gì"?
Nhưng như ở phần 1 đã nói, bản chất của việc tuýt còi là vì dùng cụm từ cực kỳ cầu thả là "lon Việt Nam" chứ không phải ở một chữ "lon".
Nên nếu ai còn hỏi "không gọi lon thì gọi gì", có nghĩa là người đó muốn nói một câu chuyện chẳng ăn nhập gì với chuyện này. Lon thì cứ gọi là lon chứ sao!
Những hình ảnh bắt mắt trong chiến dịch quảng cáo của Coca -Cola.
3. Cách giải thích của Cục trưởng dễ gây suy diễn.
Bà Ninh Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở giải thích: "Bản thân chữ lon đặt cạnh cái khác là rất phản cảm và thiếu văn hóa, thiếu thẩm mỹ. Ví dụ như có thể thêm mũ thêm rất nhiều thứ. Nó mà ở các phương tiện quảng cáo ngoài trời, có nhiều tình huống có thể thêm mũ thêm dấu vào từ đó. Vì vậy nó rất là rất khủng khiếp nếu chữ đó nó chềnh ềnh ra trên biển quảng cáo ngoài trời”.
Đúng là một cách trả lời 'không đỡ được" khi ví dụ thêm mũ vào chữ lon. Cách giải thích này khiến người ta chỉ tập trung vô một từ "lon", bà cần sửa sai về điều này. Qua đó cũng cho thấy, cách giải thích của cơ quan chức năng đôi khi rất hài hước, ngờ nghệch, có tác dụng đổ dầu vào đám cháy.
4. Nhiều kênh thông tin vẽ biếm họa về mỗi chữ "lon"
Cách làm biếm họa này khá mạnh mẽ để Cục văn hóa cơ sở nhận thấy sự phản ứng của dư luận.
Nhưng nếu nhiều tờ báo hay Facebooker chỉ bám vào phát ngôn của bà Cục trưởng để "bênh" quảng cáo của Coca-Cola thì tôi cho rằng không sòng phẳng.
5. Gọi chó Nhật, dép Lào, mít Thái thì đã làm sao?
Vâng ạ, tất nhiên là chẳng sao cả, cũng không có yếu tố nào thiếu tôn trọng ở đây cả. Sự so sánh các cụm từ này với cụm từ "lon Việt nam" là khập khiễng.
Vì thứ nhất, có những sản phẩm rất đặc trưng hoặc rất nổi tiếng của quốc gia đó, việc gắn tên quốc gia ngay sau đó theo thói quen của người dân là bình thường. Nó vừa là thương hiệu, vừa mang tính chỉ dẫn địa lý. Cũng như mãng cầu Tây Ninh, lụa Hà Đông, tiêu Phú Quốc, nón lá Việt Nam, áo dài Việt Nam.
Còn Coca cola từ khi nào được xem là sản phẩm đặc trưng của Việt Nam mà có thể tùy tiện gắn tên Việt Nam? Nếu chỉ để khoanh vùng thị trường Việt Nam thì phải viết rõ: "Coca Việt Nam" chứ không thể viết "lon Việt Nam" được.
Thứ hai, như đã nói ở các phần trên, cụm từ ghép "lon Việt Nam" là không ổn về ngữ nghĩa, nên nếu có hãng nước ngọt/bia nào xứng đáng được xem là thương hiệu quốc gia thì cũng chỉ có thể viết là "bia Việt Nam" hoặc "nước ngọt Việt Nam" mà thôi.
6. Từ ngữ Việt Nam phức tạp vậy dễ gây "tai nạn" cho người làm marketing
Rất khó tin một công ty lớn như Coca-Cola bị "tại nạn do vô ý". Tuy nhiên, ngay cả khi đây là tai nạn do vô ý cũng cần rút kinh nghiệm.
Bởi các nguyên tắc truyền thông, quảng cáo đều có sẵn và không hề mập mờ. Trong đó có cả việc sử dụng từ ngữ không gây tổn thương, gây hiểu nhầm hoặc xúc phạm.
Sự phức tạp của ngôn ngữ Việt không hề là lý do khiến một nhãn hàng nào đó gặp tai nạn, trừ khi họ không hiểu văn hóa Việt, hoặc cố ý không làm truyền thông một cách chuyên nghiệp.
HỒNG MINH
Rất nhiều người đặt câu hỏi trên trang Facebook cá nhân của mình sáng nay: 'Mở lon Việt Nam thì có gì trái thuần phong mỹ tục mà Cục Văn hóa cơ sở phải ra văn bản đòi gỡ bỏ'?
"Không phù hợp thuần phong mỹ tục"
Cục Văn hóa cơ sở [thuộc Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch] vừa có công văn gửi các địa phương yêu cầu chấn chỉnh hoạt động quảng cáo sản phẩm Coca - Cola.
Văn bản nêu rõ hiện nay, nội dung quảng cáo sản phẩm Coca - Cola Việt Nam trên truyền hình và một số phương tiện hiện nay có sử dụng cụm từ "mở lon Việt Nam".
Công văn vừa qua của Cục Văn hóa cơ sở nêu rõ việc sử dụng cụm từ này trong nội dung quảng cáo có dấu hiệu về hành vi quảng cáo thiếu thẩm mỹ, không phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam.
Quảng cáo này cũng không đảm bảo thông tin rõ ràng của nội dung với sản phẩm, hàng hóa được quảng cáo, vi phạm các quy định tại khoản 3, điều 8 và khoản 1, điều 19 Luật quảng cáo.
Do đó, cục đề nghị các sở văn hóa - thể thao, sở văn hóa - thể thao và du lịch các địa phương kiểm tra, rà soát hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo Coca - Cola đã tiếp nhận. Từ đó yêu cầu doanh nghiệp chỉnh sửa cụm từ "mở lon Việt Nam".
Văn bản cũng đưa ra yêu cầu kiên quyết: "Yêu cầu tháo dỡ sản phẩm quảng cáo trong trường hợp tổ chức, cá nhân không thực hiện thông báo sản phẩm quảng cáo đối với quảng cáo trên bảng biểu, băngrôn".
Đối với phương tiện giao thông, màn hình và các phương tiện quảng cáo khác, Cục Văn hóa cơ sở yêu cầu kiểm tra, chỉnh sửa hoặc tháo dỡ các sản phẩm quảng cáo có sử dụng cụm từ trên và tiến hành xử lý vi phạm [nếu có] theo quy định của pháp luật.
Văn bản này ngay từ lúc được cổng thông tin của Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch đưa tin ngày 26-6 đã lập tức vấp phải những bình luận đầy châm biếm và cả chỉ trích của cộng đồng mạng.
Hầu hết mọi người đều đặt câu hỏi "mở lon Việt Nam trái thuần phong mỹ tục ở chỗ nào mà bộ phải ra văn bản cấm đoán?".
"Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt"?
Sáng 29-6, bà Ninh Thị Thu Hương - cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở [thuộc Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch] - xác nhận với Tuổi Trẻ Online là có văn bản này và nói rằng việc ra văn bản chính là thể hiện trách nhiệm quản lý nhà nước của Cục Văn hóa cơ sở.
Vậy "mở lon Việt Nam trái thuần phong mỹ tục thế nào"?
"Vậy "mở lon Việt Nam" có thể được hiểu là "mở lon Coca - Cola tại Việt Nam" hay không hay nó sẽ được hiểu theo rất nhiều nghĩa khác?", bà Hương đặt lại câu hỏi thay cho câu trả lời.
Theo bà Hương, từ "lon" đứng một mình, không gắn với từ Coca - Cola hay bia... có thể được hiểu theo rất nhiều nghĩa.
"Hãy giả sử nếu người ta thêm dấu, thêm mũ vào cho từ đó... Từ "lon Việt Nam" có rất nhiều vấn đề " - người đứng đầu cơ quan ra văn bản gây tranh cãi này nói.
Bà Hương nói thêm từ lon ở Việt Nam có rất nhiều nghĩa nếu như không gắn với các từ chỉ đồ uống khác như "Coca - Cola", "bia"...
Bà cũng khẳng định ngay cả khi bỏ qua vai trò là nhà quản lý thì với tư cách một người dân Việt Nam, bà cũng không thể chấp nhận từ "lon Việt Nam", cho nên Cục Văn hóa cơ sở với trách nhiệm quản lý nhà nước của mình thì cần phải bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, phải có trách nhiệm phòng ngừa những cái chưa đẹp trong xã hội và bà mong muốn nhận được sự ủng hộ của cộng đồng với nỗ lực xây dựng văn hóa, thẩm mỹ xã hội.
Trong khi đó, một vài cá nhân trong chính Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch cũng khá bức xúc và ngán ngẩm với văn bản này.
"Thế nào là không phù hợp với thuần phong mỹ tục?", những người này đặt câu hỏi.
Nguồn tin riêng của Tuổi Trẻ Online cho biết văn bản này hoàn toàn do Cục Văn hóa cơ sở ký ban hành, chứ không thông qua lãnh đạo Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch.
Nguồn tin khẳng định trong thẩm quyền của mình, các cục có quyền ra văn bản quản lý kiểu này, tuy nhiên cũng nói với các văn bản "nhạy cảm" có thể gây tranh cãi trong cộng đồng thì cục nên tham khảo ý kiến của lãnh đạo bộ.
Về việc bản tin về văn bản này đã bị gỡ khỏi cổng thông tin điện tử của Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch, bà Ninh Thị Thu Hương nói bà không biết việc này, việc đăng lên hay gỡ xuống một bản tin nào đó trên cổng thông tin của bộ là do cơ quan phụ trách thông tin của bộ đảm nhiệm.
Bà Hương cũng khẳng định văn bản này là để các sở văn hóa - thể thao và du lịch, sở văn hóa - thể thao các địa phương kiểm tra và chấn chỉnh hoạt động quảng cáo của Coca - Cola, chứ không phải là cục ra văn bản đình chỉ hoạt động quảng cáo của doanh nghiệp. Bà nói Cục Văn hóa cơ sở không có thẩm quyền đó.
Theo bà Hương, văn bản này của cục nhận được sự phản hồi tích cực từ địa phương, cụ thể là Hà Nội đã lập thức tháo dỡ các biển quảng cáo vi phạm của Coca - Cola.
Liên hệ với giám đốc Sở Văn hóa - thể thao Hà Nội Tô Văn Động sáng 29-6, ông Động xác nhận thanh tra của sở đã lập tức cho kiểm tra khi nhận được văn bản của Cục Văn hóa cơ sở từ khoảng một tuần trước và đã tháo dỡ một quảng cáo tấm lớn ở ngã tư Ô Chợ Dừa, quận Đống Đa.
THIÊN ĐIỂU