Dấu hiệu ung thư máu giai đoạn cuối

Ung thư máu là căn bệnh ung thư phổ biến ở nước ta. Theo số liệu thống kê của Globocan 2018, ung thư máu tại Việt Nam đứng thứ 7 về số lượng người mắc mới phát hiện, và đứng thứ 5 về số lượng người tử vong trong số các bệnh ung thư. Vì vậy, trang bị những kiến thức cơ bản về ung thư máu là điều cần thiết để chống lại căn bệnh này.

1. Ung thư máu là gì?

Ung thư máu hay còn gọi là bệnh máu trắng, bệnh Leukemia. Đây là tên gọi chung của một nhóm các bệnh máu ác tính.

Ung thư máu cấp tính (hay bệnh Leukemia cấp) đặc trưng là sự tăng sinh một loại tế bào máu non chưa trưởng thành trong tủy xương, gọi là tế bào blast. Sự tăng sinh vô độ của tế bào blast trong bệnh ung thư máu cấp tính dẫn tới hai hậu quả:

• Ức chế khả năng sinh hồng cầu và tiểu cầu của tủy xương.
• Tế bào blast tràn vào máu và thâm nhập các cơ quan.

Kết quả là gây nên các triệu chứng của bệnh sẽ được nêu sau đây.

Ung thư máu cấp tính (Ảnh Internet)

2. Nguyên nhân gây bệnh ung thư máu cấp tính

Hiện nay, nguyên nhân ung thư máu vẫn chưa được xác định chính xác. Có một số yếu tố đã được chứng minh có liên quan tới bệnh ung thư máu cấp tính được gọi là các yếu tố nguy cơ. Các yếu tố đó là:

2.1. Yếu tố di truyền:

• Yếu tố gia đình: Khi trong gia đình có bố hoặc mẹ mắc bệnh ung thư máu cấp thì khả năng những đứa con sinh ra mắc bệnh tăng gấp ba lần những trẻ khác.
• Bệnh di truyền: Tỷ lệ mắc ung thư máu cấp của bệnh nhân Down cao gấp 10 lần so với những người không mắc Hội chứng Down.

2.2. Yếu tố môi trường:

• Tia xạ: Tùy thuộc vào độ tuổi và cường độ tiếp xúc, tia xạ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư máu cấp tính. Độ tuổi càng nhỏ và cường độ tiếp xúc càng cao thì khả năng mắc ung thư máu cấp tính càng cao.

 Tiếp xúc với tia xạ làm tăng nguy cơ ung thư máu (Ảnh Internet)

• Chất hóa học: Sử dụng thường xuyên các hóa chất như thuốc trừ sâu, một số hóa chất trong công nghiệp như benzen…, hóa chất điều trị ung thư cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư máu cấp.

2.3. Virus:

Hiện nay, các nhà khoa học đã chứng minh các virus HTLVI, virus Epstein – Barr có thể gián tiếp gây nên bệnh ung thư máu cấp.

2.4. Các bệnh máu ác tính khác:

Ung thư máu cấp tính có thể xuất hiện sau các bệnh máu ác tính như:

• Bệnh đa u tủy xương.
• Hội chứng tăng sinh tủy ác tính.
• Suy tủy xương vô căn.
• Các bệnh ung thư máu giai đoạn cuối.

2.5. Cơ chế gây bệnh ung thư máu cấp:

Hiện nay, cơ chế gây bệnh ung thư máu vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, đa số cho rằng cơ chế gây bệnh ung thư máu gắn liền với sự đột biến nhiễm sắc thể. Các đột biến nhiễm sắc thể này có thể đến từ những yếu tố nguy cơ đã nêu trên.

3. Bệnh ung thư máu cấp biểu hiện như thế nào?

Ung thư máu cấp là bệnh ung thư không có khối u. Bệnh biểu hiện ở nhiều cơ quan. Diễn biến bệnh thường đột ngột và rầm rộ, tình trạng bệnh nhân xấu đi nhanh chóng. Các triệu chứng của bệnh bao gồm:

3.1. Triệu chứng đau xương:

• Đây là triệu chứng chính, thường gặp nhất của bệnh ung thư máu.
• Bệnh nhân thường đau các xương dài, xương ức, các xương sườn.
• Đau sưng khớp, nhất là các khớp lớn.

3.1. Hội chứng thiếu máu:

• Người bệnh mệt mỏi, hoa mắt khi thay đổi tư thế, thậm chí ngất.
• Da xanh xao, niêm mạc mắt, niêm mạc miệng (lợi) nhợt nhạt. Lòng bàn tay kém hồng.
• Móng tay dễ gãy, có khía. Tóc khô, xơ.
• Tim đập nhanh.
• Các biểu hiện trên diễn biến nhanh, người bệnh khó thích nghi. Thường không tìm được nguyên nhân gây mất máu tương xứng.

3.2. Hội chứng xuất huyết (chảy máu):

• Người bệnh chảy máu tự nhiên, không liên quan đến va đập, chấn thương.
• Chảy máu chân răng tự nhiên.
• Xuất huyết dưới da biểu hiện là những mảng bầm tím trên da, có thể gặp ở mọi vị trí, xuất hiện tự nhiên, không tìm được nguyên nhân.

• Trường hợp nặng có thể nôn ra máu, đại tiện ra máu đỏ tươi hoặc phân đen, đi tiểu tiện ra máu. Người bệnh có thể tử vong do mất máu nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Đông máu rải rác trong lòng mạch là biểu hiện nặng của bệnh, có thể gây tắc mạch máu.

Một số triệu chứng của bệnh ung thư máu cấp

3.3. Hội chứng nhiễm trùng:

• Người bệnh sốt cao, kéo dài.
• Xuất hiện viêm loét miệng, họng, nhiễm trùng da. Thậm chí có thể hoại tử.
• Viêm phổi.
• Trường hợp nặng, người bệnh có thể tử vong nhanh chóng do nhiễm khuẩn huyết.

3.4. Hội chứng thâm nhiễm:

• Nguyên nhân do các tế bào ác tính tràn vào máu và thâm nhiễm các cơ quan.
• Gan, lách, hạch to, cứng chắc. Bệnh nhân có thể tự sờ thấy hạch to, gan to.
• Thâm nhiễm lợi làm lợi phì đại, thâm nhiễm da gây u dưới da.
• Thâm nhiễm thần kinh trung ương gây đau đầu, liệt… là biểu hiện nặng của bệnh.

3.5. Các triệu chứng của bệnh lý ác tính:

• Người bệnh sốt cao, kéo dài, có thể không tìm được nguyên nhân nhiễm khuẩn.
• Gầy sút cân nhanh mà không có nguyên nhân.
• Người bệnh suy sụp, mệt mỏi.

4. Các biến chứng của bệnh ung thư máu cấp tính:

Các biến chứng thường xảy đến trong ung thư máu giai đoạn cuối. Đây là những biến chứng nặng nề, ảnh hưởng tới sự sống còn của người bệnh.

• Biến chứng xuất huyết nội tạng. Bệnh nhân có thể tử vong vì mất máu nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Biến chứng thần kinh do thâm nhiễm thần kinh trung ương. Người bệnh có triệu chứng đau đầu, buồn nôn, liệt…
• Biến chứng tắc mạch do đông máu rải rác trong lòng mạch, và do tăng bạch cầu trong máu. Tắc mạch gây thiếu máu đễn các cơ quan. Nếu tắc mạch vành gây nhồi máu cơ tim, tắc mạch não gây đột quỵ não.
• Biến chứng nhiễm trùng huyết. Do miễn dịch của người bệnh suy giảm nên những nhiễm trùng thông thường dễ diễn biến nặng lên thành nhiễm trùng huyết, tỷ lệ tử vong cao.

5. Các phương pháp điều trị bệnh ung thư máu cấp:

5.1. Điều trị hóa chất:

Hiện nay, phương pháp điều trị đặc hiệu ung thư máu cấp là đa hóa trị liệu. Tức là phương pháp sử dụng phối hợp các hóa chất điều trị. Mục đích của điều trị hóa chất nhằm đẩy lui bệnh hoàn toàn và duy trì thời gian lui bệnh hoàn toàn.

5.2. Điều trị ghép tế bào gốc tạo máu:

Ghép tủy là một phương pháp điều trị ung thư máu cấp (Ảnh Internet)

• Ghép tế bào gốc tạo máu là phương pháp nhằm hồi phục khả năng tạo máu của bệnh nhân. Đây được coi là phương pháp củng cố cho điều trị hóa chất.
• Nguồn tế bào gốc tạo máu có thể lấy từ tủy xương, hay máu ngoại vi, máu cuống rốn.
• Có hai phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu là: ghép tế bào gốc tự thân, ghép tế bào gốc đồng loại

5.3. Các phương pháp điều trị hỗ trợ:

Các phương pháp điều trị hỗ trợ được kết hợp với điều trị hóa chất nhằm nâng cao thể trạng và sức chịu đựng của bệnh nhân, tránh những biến chứng gây tử vong cho người bệnh. Các phương pháp điều trị hỗ trợ là:

• Chống thiếu máu.
• Chống chảy máu.
• Chống nhiễm khuẩn.
• Chăm sóc vệ sinh, dinh dưỡng cho người bệnh, nâng cao thể trạng.

6.  Cách phòng bệnh ung thư máu cấp:

Mặc dù nguyên nhân gây bệnh chưa được làm rõ, nhưng chúng ta vẫn có thể làm giảm khả năng mắc bệnh bằng cách phòng tránh các yếu tố nguy cơ gây bệnh.

• Tư vấn di truyền cho những cặp vợ hoặc chồng mắc bệnh ung thư máu cấp tính khi quyết định có con.
• Tạo môi trường sống trong lành. Hạn chế tối đa tiếp xúc với các loại hóa chất như thuốc trừ sâu và tia phóng xạ.
• Công nhân trong các nhà máy công nghiệp tiếp xúc hóa chất cần được bảo hộ lao động đúng tiêu chuẩn.
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện ung thư máu giai đoạn đầu và điều trị kịp thời.

Ung thư máu là căn bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao. Tuy nhiên, với những tiến bộ của y học hiện đại, các phương pháp điều trị đã cho kết quả khả quan. Bệnh nhân ung thư máu giai đoạn đầu có tỷ lệ khỏi bệnh cao hơn. Vì vậy, mỗi chúng ta cần biết những biểu hiện của bệnh để kịp thời phát hiện bệnh cho chính bản thân và gia đình.

BS. Hồng Hạnh

(Visited 9.694 times, 1 visits today)

(Visited 9.694 times, 1 visits today)