Nơi kí sinh của giun kim ở đâu

Giun kim Enterobius vermicularis là một loại giun hình ống, miệng có 3 môi nhỏ, không có bao miệng, ở phần sau thực quản có ụ phình. Vỏ cứng phát triển thành 2 nếp gờ chạy suốt thân.

Giun kim phân bố rộng rãi trên khắp thế giới, cả các nước phát triển và các nước đang phát triển, cả ở xứ lạnh và xứ nóng.

Đặc điểm hình thể.

Giun trưởng thành:

Hình ống, nhỏ, màu trắng đục, đầu hơi phình, có 2 mép hình lăng trụ chạy dọc 2 bên thân như 2 nếp gờ.

Đuôi thon, nhọn. Miệng có 3 môi nhỏ. Phần cuối thực quản có ụ phình. Đây là đặc điểm quan trọng để nhận biết giun kim. Tiếp theo thực quản là ruột chạy xuống phía đuôi, hậu môn đổ gần ra gần cuối đuôi. Kích thước giun cái: 8 – 13 x 0,3 - 0,5 mm, giun đực bé hơn: 2 - 5 x 0,1 - 0,2 mm, đuôi cong cuộn lên phía bụng, cuối đuôi có gai sinh dục. 

Hỡnh 10.8: Hình thể giun kim E.vermicularis

Bộ máy sinh dục gồm: hai tinh hoàn hình ống, ống dẫn tinh. Bộ máy sinh dục cái gồm: hai buồng trứng nhỏ, hai ống dẫn trứng, hai tử cung chứa đầy trứng choán đầy xoang thân của giun, xếp thành hai hàng: trước và sau thân. Lỗ sinh dục cái ở 1/3 trước thân.

Trứng giun kim:

Trứng hình bầu dục, một mặt phồng, bị lép một góc như đầu bánh mì, một mặt lép. Kích thước trứng 50 - 60 x 30 µm. Vỏ mỏng, không màu, không bắt màu vàng của sắc tố mật có trong phân. Trứng phát triển nhanh nên thường thấy ấu trùng ở bên trong, hoặc ở giai đoạn phôi hình quả dâu.

Hình 10.9: Hình thể trứng giun kim E. vermicularis.

Đặc điểm sinh học.

Người là vật chủ duy nhất của giun kim. Giun trưởng thành sống kí sinh chủ yếu ở manh tràng, đại tràng. Đầu bám vào màng nhầy ruột. Giun hấp thụ những chất chứa trong ruột. Sau khi giao phối, giun đực chết và bị tống ra ngoài theo phân. Giun cái với tử cung đầy trứng, di chuyển về phía trực tràng, tới hậu môn, rồi ra vùng quanh hậu môn, đẻ trứng ở các nếp nhăn hậu môn. Thường đẻ trứng vào buổi tối. Một giun cái mỗi tối đẻ 5.000 -17.000 trứng, trong khoảng thời gian từ 15 - 45 phút. Sau khi đẻ giun cái teo lại và chết. Trứng sinh ra có phôi ngay, sau vài giờ có thể truyền bệnh. Thường không thấy trứng giun kim trong phân, hoặc chỉ thấy ở đầu bãi phân. Người nuốt phải trứng thường qua tay bẩn hoặc đồ vật đưa lên miệng. Trứng qua miệng xuống ruột nở ra ấu trùng, ấu trùng xuống manh tràng, đại tràng, phát triển thành giun trưởng thành.

Hình 10.10: Vòng đời sinh học của giun kim E. vermicularis.

Đời sống giun kim ngắn không quá 3 - 4 tuần. Vòng đời giun kim rất đơn giản chỉ có một vật chủ, trứng đẻ ra chỉ sau vài giờ đã có ấu trùng bên trong có thể gây nhiễm, do đó giun kim phát triển rất nhanh. Giun kim còn có thể gây nhiễm theo hình thức khác: trứng ở hậu môn nở thành ấu trùng trực tiếp chui vào hậu môn đi ngược theo khung đại tràng, phát triển thành giun trưởng thành. đời phát triển theo kiểu này làm cho bệnh nhân bị tái nhiễm nhanh và kéo dài [Sclucffner, 1949]. Một số tác giả cho rằng: giun kim còn có thể tăng sinh ngay trong cơ thể người bệnh. Nhưng các kiểu phát triển vòng đời này ít gặp.

Vai trò y học.

Ngứa hậu môn:

Triệu chứng thường gặp nhất là ngứa hậu môn, ngứa thường xuất hiện vào buổi tối, vào giờ đi ngủ, vì giun cái đẻ trứng vào thời gian này. Khi đó nhiệt độ giường ấm áp kích thích giun cái đẻ trứng.

Rối loạn tiêu hoá:

Giun kim có thể gây ngứa ruột mạn tính, gây rối loạn tiêu hóa. Giun kim có thể chui lên ruột non, chui vào thành ruột, thường gặp ở chỗ tiếp giáp với manh tràng. Trường hợp cá biệt giun kim có thể chui vào ruột thừa gây viêm ruột thừa. Những tổn thương ở ruột có thể gây nên tình trạng chán ăn, trẻ em đôi khi buồn nôn, đau bụng.

Rối loạn thần kinh:

Giun đẻ ở hậu môn gây ngứa làm trẻ em mất ngủ, quấy khóc về đêm. Trẻ em có nhiều giun có cơn co giật kiểu động kinh, chậm lớn, xanh xao, gầy còm.

Giun kim còn có thể gây tác hại ở cơ quan sinh dục nữ.

Do giun kim thường ra các nếp nhăn ở vùng hậu môn đẻ trứng. Có thể bò sang bộ phận sinh dục nữ  [âm hộ, âm đạo] làm các trẻ gái và phụ nữ bị ngứa, gãi, xước viêm tấy, nhiễm trùng. Dẫn đến viêm âm đạo, âm hộ, rối loạn kinh nguyệt… Cá biệt giun kim có thể chui vào tử cung, buồng trứng gây viêm nhiễm ở đó.

Nhiễm giun kim lâu trong cơ thể có thể ảnh hưởng tới khả năng phát triển cơ thể của trẻ:

Trẻ gầy xanh, biếng ăn, bụng to, chậm lớn, suy dinh dưỡng…

Chẩn đoán.

Lâm sàng:

Dấu hiệu ngứa ngáy, ngọ nguậy, buồn ở hậu môn về đêm rất đặc hiệu. Nếu khám ngay, có thể thấy giun cái trưởng thành ở các nếp nhăn hậu môn. Các triệu chứng khác nói chung không đặc hiệu.

Xét nghiệm kí sinh trùng:

Xét nghiệm phân tìm trứng giun ít thấy, hoặc nếu có chỉ thấy ở đầu bãi.

Phương pháp giấy bóng kính dính: người ta dùng một miếng giấy bóng kính có phết cồn dán [gomme arabic], áp dính vào hậu môn rồi dán lên phiến kính để soi [Hoàng Nguyên Dực, 1958]. Hiện nay dùng băng dính trong để thay thế giấy bóng kính.

Phương pháp Scriabin: dùng tăn bông tẩm nước muối sinh lí quệt các nếp nhăn hậu môn, rồi rửa nước muối sinh lí, li tâm nước rửa lấy cặn làm tiêu bản, soi trên kính hiển vi.

Tìm trứng giun trưởng thành ở hậu môn [thường vào buổi tối 22 giờ].

Điều trị.

Nguyên tắc điều trị:

Bệnh giun kim có tính chất gia đình và tập thể. Bệnh nhân rất dễ bị tái nhiễm, phải điều trị hàng loạt, phải kết hợp điều trị với các biện pháp vệ sinh, phòng bệnh. Giun kim sống kí sinh ở đại tràng, manh tràng, thuốc để điều trị giun kim phải khó bị phân hủy. Phải tính toán liều tối thiểu có tác dụng, phải dùng dài ngày, mới có kết quả.

Các thuốc hiện đang được sử dụng điều trị giun kim:

Piperazin, tím gentian,  mebendazole [vermox], combantrin...

Dịch tễ học và phòng chống.

Dịch tễ học:

Giun kim do có chu kì phát triển trực tiếp không phụ thuộc vào những yếu tố địa lí khí hậu. Lứa tuổi trẻ em là lứa tuổi dễ mắc bệnh, tỉ lệ nhiễm cao nhất ở trẻ em trước tuổi đi học và học sinh. Bệnh có tính chất gia đình và cộng đồng nhà trẻ, cơ quan… Mật độ dân đông đúc là yếu tố quan trọng trong truyền bệnh và tái nhiễm bệnh. Trứng và ấu trùng giun kim có thể khuếch tán ở mọi chỗ: chăn, chiếu, mọi vật dụng như ghế ngồi, thậm chí tiền ở ngân hàng cũng có trứng giun.

Giun kim có thể phân bố rộng khắp trên toàn thế giới, tỉ lệ nhiễm rất cao ở những nước phát triển ở Bắc bán cầu.

Theo một số thống kê ở Oa-Sinh-Tơn, tỉ lệ nhiễm giun móc ở trẻ lên tới 35%. Mức độ tỉ lệ nhiễm có thể rất thay đổi tùy theo các điều kiện vệ sinh ở các địa phương. Ở Mĩ, tỉ lệ nhiễm thay đổi từ 36 - 65% [Gram]. Ở Pháp tỉ lệ nhiễm thay đổi từ 18 - 33% trong đối tượng trẻ em [L.Balland].

Ở Việt Nam, tỉ lệ nhiễm giun kim chung gặp từ 18,5 - 47%. Tỉ lệ trẻ em ở thành phố mắc bệnh cao hơn ở nông thôn, nữ cao hơn nam [nam 40,89%, nữ 45,48%]. Mật độ nhiễm tăng nhanh từ 1 - 5 tuổi và sau đó giảm dần [trẻ em dưới 1 tuổi: 1,88%, từ 1 - 5 tuổi: 51,16%]. Trẻ em sống tập thể có tỉ lệ nhiễm cao hơn trẻ em sống ở gia đình. Điều tra một vườn trẻ thấy 62% móng tay trẻ em có trứng giun kim, 12% sách vở có trứng giun kim. Số lượng trứng phát tán rất cao, ở một chiếc chiếu đã tìm được tới 257 trứng giun.

Phòng chống:

Các biện pháp vệ sinh cá nhân:

Cần được đặc biệt quan tâm: rửa tay, cắt móng tay, không cho trẻ mút tay. Không mặc quần áo thủng đít, rửa sạch hậu môn bằng xà phòng. Quần áo ngủ, đồ lót phải thay giặt hàng ngày, đun nước sôi, phơi nắng…

Các biện pháp vệ sinh tập thể:

Nên lau nhà, hạn chế quét nhà.

Tẩy rửa, khử trùng các dụng cụ công cụ công cộng: thau, chậu, đồ chơi… Tổ chức cho trẻ rửa tay trước khi ăn. Điều trị cho cả tập thể vườn trẻ, gia đình…

Nên duy trì tẩy giun cho các cháu định kì 3 tháng một lần [nhất là các cháu ở các nhà trẻ] bằng mebendazole hoặc combantrin...

Căn cứ vào nơi kí sinh hãy so sánh giun kim và giun móc cảu, xem loài giun nào nguy hiếm hơn? Loài giun nào dễ phòng chống hơn?

Đề bài

Căn cứ vào nơi kí sinh hãy so sánh giun kim và giun móc câu, xem loài giun nào nguy hiểm hơn? Loài giun nào dễ phòng chống hơn?

Lời giải chi tiết

So sánh giun kim và giun móc câu:

- Giun kim kí sinh trong ruột già của người, giun cái đẻ trứng ở hậu môn vào ban đêm, gây ngứa ngáy mất ngủ. Trứng giun có thể qua tay và thức ăn truyền vào miệng người.

- Giun móc câu kí sinh ở tá tràng của người, ấu trùng xâm nhập qua da bàn chân [khi đi chân đất].

Như vậy, giun móc câu nguy hiểm hơn, vì nó kí sinh ở tá tràng. Tuy nhiên, phòng chống giun móc câu lại dễ hơn giun kim, chỉ cần đi giày, dép, thì ấu trùng giun móc câu không có cơ hội xâm nhập vào cơ thể người [qua da bàn chân].

Loigiaihay.com

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 7 - Xem ngay

Trẻ nhỏ là đối tượng bị nhiễm giun kim chiếm tỷ lệ cao nhất. Khi chui vào cơ thể, chúng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bệnh. Vì vậy để có cách nhận biết và phòng ngừa lây nhiễm hiệu quả, bạn có thể tìm hiểu mọi thông tin về loại giun này, thông qua bài viết dưới đây.

1. Giun kim là gì?

Giun kim có tên khoa học là: Enterobius vermicularis, là loại giun ký sinh cư trú chủ yếu ở ruột non, sau đó chúng xuống ruột già của người. Giun trưởng thành có thời gian sống khoảng 1 - 2 tháng. Chúng có kích thước nhỏ, dài khoảng 10mm, màu trắng đục. Con cái to và dài hơn so với con đực, bên trong tử cung có chứa đầy trứng. Trứng giun có hình bầu dục, vẹt ở một đầu trông giống như hình hạt gạo.

Sau khi ra khỏi cơ thể, trứng giun có thể tồn tại ở trong môi trường từ 2 - 3 tuần. Theo thống kê, trẻ nhỏ là đối tượng nhiễm giun chiếm tỷ lệ cao hơn cả người lớn. Nữ nhiễm bệnh nhiều hơn nam và thành thị có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nông thôn.

Hình ảnh minh họa giun kim

2. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do trứng giun lây nhiễm qua thức ăn, nước uống, các vật dụng trong nhà. Do trẻ nhỏ không rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh và hay có thói quen cho tay lên miệng nên dễ bị nhiễm giun. Một số trường hợp nhiễm bệnh là do nuốt phải trứng giun bay trong không khí.

Những trẻ có thói quen mút tay và không rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh thì rất dễ bị nhiễm giun

Sau khi nuốt, trứng nở trong tá tràng thành ấu trùng giun, rồi di chuyển xuống manh tràng và phát triển thành giun trưởng thành. Chúng bám lỏng lẻo vào niêm mạc manh tràng và các đoạn ruột lân cận. Tại đây, giun đực thực hiện giao phối với con cái. Sau khi giao phối xong, giun đực chết, giun cái ra rìa hậu môn để đẻ. Giun cái sau khi đẻ cũng chết, mỗi lần đẻ được từ 4.000 - 200.000 trứng.

Sau một khoảng thời gian ngắn, có thể vài giờ, nếu môi trường thuận lợi thì ấu trùng giun sẽ hình thành và phát triển tại nếp nhăn của hậu môn. Do ấu trùng giun có thể đi ngược dòng trở lại đường ruột và phát triển thành giun trưởng thành rồi gây bệnh. Vì vậy, những người có giun kim đang đẻ trứng ở hậu môn có nguy cơ bị nhiễm lại. Do ấu trùng giun có thể đi ngược dòng trở lại đường ruột và phát triển thành giun trưởng thành rồi gây bệnh.

3. Dấu hiệu nhận biết nhiễm giun

Đa số các trường hợp bị nhiễm giun kim thường ít biểu hiện triệu chứng ra bên ngoài nên rất khó phát hiện. Tuy nhiên, triệu chứng điển hình và dễ nhận biết nhất của bệnh là ngứa ngáy ở vùng hậu môn. Thông thường, vào ban đêm giun cái sẽ mò ra rìa hậu môn để đẻ trứng. Khi vùng da ở hậu môn bị kích thích sẽ gây ngứa ngáy, khó chịu. Không chỉ vậy, một số người khi đang ngủ còn có cảm giác giun đang bò ra từ hậu môn.

Khi bị mắc bệnh, trẻ thường biếng ăn, ăn không tiêu, hay buồn nôn và đau bụng âm ỉ. Lúc ngủ, trẻ hay bứt rứt khiến giấc ngủ không sâu nên dễ bị tỉnh dậy và khóc đêm. Đồng thời, giun cũng làm cho phân của trẻ bị nát hoặc lỏng, đôi khi có dính máu hoặc chất nhầy. Thông qua việc quan sát phân, bố mẹ cũng có thể nhận biết được bệnh này.

Do triệu chứng điển hình của bệnh là ngứa ngáy ở hậu môn nên rất dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như: ngứa quanh hậu môn do nhiễm nấm, viêm trực tràng, nứt trực tràng, bệnh giun lươn,... Dựa vào phương pháp xem phân đại thể có thể phát hiện ra giun trưởng thành hoặc soi đèn pin quanh hậu môn vào ban đêm cũng có thể tìm thấy giun.

4. Tác hại do giun kim gây ra

Đối với trẻ nhỏ, giun làm tổn thương niêm mạc ruột gây rối loạn tiêu hóa khiến trẻ ăn không ngon, ngủ không sâu giấc. Do đó, trẻ thường bị suy dinh dưỡng, rối loạn thần kinh, chậm lớn và hay đái dầm.

Bệnh sẽ nguy hiểm hơn nếu giun chui vào ruột thừa và gây viêm nhiễm. Có trường hợp, giun còn xâm nhập vào đường sinh dục hoặc niệu đạo của phụ nữ dẫn đến tình trạng rối loạn tiểu tiện, rối loạn kinh nguyệt và viêm âm đạo.

Trẻ nhỏ có thể bị viêm ruột thừa rất nguy hiểm khi giun chui vào bên trong ruột thừa

Ngoài ra, giun có thể xâm nhập vào hốc mũi, thực quản, phổi,… và gây viêm. Đồng thời, việc gãi ngứa liên tục khiến vùng da quanh hậu môn bị trầy xước, sưng đỏ thậm chí là bị nhiễm trùng. Vì vậy, khi bị nhiễm giun kim bạn nên thăm khám bác sĩ để có biện pháp điều trị tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

5. Điều trị và phòng ngừa bệnh

Điều trị

Khi bị nhiễm giun kim, cách điều trị thông dụng nhất hiện nay là dùng thuốc tẩy giun.

Thuốc này chống chỉ định dùng cho trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú hoặc người bị mẫn cảm với thành phần của thuốc. Đối với người suy gan, suy thận thì nên thận trọng khi sử dụng thuốc.

Đối với trẻ nhỏ, bố mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế làm các xét nghiệm kiểm tra. Sau đó, bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả rồi đưa ra chỉ định nên dùng loại thuốc nào cho thích hợp. Bố mẹ tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sử dụng thuốc, vì thuốc có thể sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Phòng bệnh

Bệnh có thể lây từ người này sang người khác, nhất là ở trẻ em. Để phòng ngừa và tránh tái nhiễm bệnh này bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt nên rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đây là việc cần thiết để không bị nhiễm giun.

• Ăn chín uống sôi, không nên ăn rau sống và các loại thực phẩm còn tái chưa được nấu chín vì có thể bị nhiễm ấu trùng giun.

• Thường xuyên phơi nắng ga giường, chiếu, chăn màn,…

• Tẩy giun định kỳ nhằm hạn chế sự phát triển của giun.

• Không đi chân đất, nên mang dép kể cả khi ở trong nhà.

• Đối với trẻ nhỏ, các mẹ nên dạy trẻ cách rửa tay sạch sẽ. Đồng thời các mẹ cũng nên cắt móng tay và không để bé mút tay, vì giun có thể xâm nhập vào. Đặc biệt, các mẹ không nên cho trẻ mặc quần bị thủng đít, vì giun rất dễ chui vào hậu môn của bé.

• Sau khi các mẹ dùng tay bắt giun ở hậu môn cho trẻ thì nên rửa tay sạch bằng xà phòng và lau khô. Để tránh trường hợp trứng giun lây nhiễm, khăn được dùng để lau khô tay phải được giặt sạch hoặc nhúng vào nước nóng và phơi nắng.

Không ăn các thực phẩm tái chưa được nấu chín để phòng ngừa bệnh

Bệnh giun kim gây tổn hại đến sức khỏe của người bệnh. Đồng thời do có khả năng lây nhiễm rất nhanh, cho nên việc phòng ngừa bệnh là rất quan trọng, nhất là đối với trẻ nhỏ. Bạn có thể tham khảo một số biện pháp phòng ngừa mà bài viết chia sẻ ở trên. Ngoài ra, khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường do giun gây ra, bạn nên tìm gặp bác sĩ để có biện pháp điều trị kịp thời.