Nuôi ong tay áo nuôi cáo trong nhà là gì năm 2024

Nhìn lại vài ba vụ việc vừa qua thì thấy sự xuất hiện vế sau của câu thành ngữ trên hoàn toàn có cơ sở.

Ví như vụ ông tướng Công an Nguyễn Thanh Hóa vừa bị đem ra xét xử chẳng hạn. Là Cục trưởng cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao tức là người coi giữ "cánh cửa" của lĩnh vực này lại đi tiếp tay cho hành vi đánh bạc online thì đúng là "Nhờ cáo trông gà" chứ còn gì nữa?

Rồi vụ một ông hiệu trưởng, được nhà nước giao trách nhiệm đứng đầu một trường nội trú, người dân tin cậy gửi con em vào nhờ thầy dạy bảo. Thế mà "thầy" này lại giở trò đồi bại với chính các học sinh thân yêu của mình thì có lẽ còn hơn cả… "cáo trông gà" mà là "hổ coi vịt".

Mới đây nhất tại Gia Lai, Ban Quản lý (BQL) rừng phòng hộ Ayun Pa đã để mất hơn 550 ha rừng, đồng thời chi sai hơn 1,6 tỉ đồng ngân sách. Vụ việc được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch tỉnh đề nghị Thanh tra làm rõ, chuyển hồ sơ sang Cơ quan điều tra.

Dù chưa có kết quả từ phía cơ quan Công an, song báo chí và dư luận không khó để "suy đoán" ai là thủ phạm. Báo Lao động đã giật một cái tít khá chính xác: "Gia Lai: Ban Quản lý rừng "thay" lâm tặc triệt hạ hơn 550 ha rừng?".

Ban Quản lý rừng là cơ quan thay mặt chính quyền trông coi rừng không để lâm tặc phá mà lại "thay" lâm tặc triệt hạ rừng thì đúng là "Nhờ cáo trông gà" đến 101%.

Sự việc này xảy ra trong 3 năm, làm "mất" 550 ha rừng tức là mỗi năm mất 180 ha và tức là 2 ngày "biến mất" có… 1ha.

Kinh! Rất kinh bởi 550 ha to lắm, nhiều gỗ lắm. Thế mà cứ biến mất như mất cuộn chỉ, cái kim.

Trong khi đó thì người dân đốn một cành củi có khi cũng khó mang ra khỏi rừng.

"Nuôi ong tay áo" là để chỉ sự nguy hiểm trong sử dụng con người mà giờ đây, nó còn thêm "Nhờ cáo trông gà" thì quả là sự nguy hiểm đã đạt đến mức cao độ.

Để không còn xảy ra tình trạng "Nuôi cáo giữ… gà", "Gửi trứng cho ác", có lẽ cần một cuộc cách mạng về công tác cán bộ hiện nay.

Có thể nói, khó có điều gì "mỉa mai" hơn "Ban Quản lý rừng "thay" lâm tặc triệt hạ rừng", phải không các bạn?

Tục ngữ “Nuôi ong tay áo” thường bị hiểu nhầm thành nuôi ong trong tay áo nhưng đúng là cụm từ “Nuôi ong tay áo” có nghĩa là nếu bạn ngu ngốc đến mức bỏ áo ra bật lên vì bị ong đốt. Vậy nên ý nghĩa của thành ngữ này sẽ được Trung tâm sửa chữa điện lạnh – điện tử Limosa hy vọng rằng thông qua nội dung bài viết phân tích ca dao tục ngữ Nuôi ong tay áo trên quý bạn đọc đã phần nào hiểu rõ ý nghĩa của câu tục ngữ này. Hy vọng với bài phân tích trên bạn có thể tham khảo và tự phân tích được một câu ca dao tục ngữ hoàn chỉnh.

1. “Từ điển tiếng Việt” (Trung tâm từ điển học Vietlex): “Nuôi khỉ dòm nhà” như “Nuôi ong tay áo: ví việc nuôi dưỡng kẻ xấu, rắp tâm phản lại, làm hại mình mà không biết”.

2. “Từ điển tiếng Việt” (Ban biên soạn chuyên từ điển New Era): "Nuôi khỉ giữ nhà, như Nuôi ong tay áo: Che chở, nuôi dưỡng kẻ xấu, phản chủ, rắp tâm hại mình mà không biết”.

3. “Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam” (Vũ Dung - Vũ Thúy Anh - Vũ Quang Hào): “Nuôi khỉ dòm nhà (khỉ hay bắt chước, gây hại cho chủ). Xem: Nuôi ong tay áo, nuôi cáo trong nhà [Dưỡng hổ di họa; Nuôi cò cò mổ mắt, nuôi cắt, cắt đánh đầu; Nuôi hùm để họa; Nuôi khỉ giữ nhà]. Nuôi dưỡng, giúp đỡ kẻ xấu, phản chủ, rắp tâm hại mình mà không biết”.

4 - Riêng “Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam” của GS Nguyễn Lân giải thích: Nuôi khỉ giữ nhà Tức là làm một việc trái khoáy (Vì người ta chỉ nuôi chó để giữ nhà thôi).

Xin bắt đầu từ cách giải thích của cố GS Nguyễn Lân. Quả “Nuôi khỉ giữ nhà” là việc làm rất trái khoáy nhưng ông giải thích: “vì người ta chỉ nuôi chó để giữ nhà thôi” thì thà rằng không giải thích. Bởi nếu sửa thành “Nuôi thỏ giữ nhà” thì cách lý giải về sự “trái khoáy” của GS Nguyễn Lân vẫn là “vì người ta chỉ nuôi chó giữ nhà thôi” sao?

Vậy tại sao dân gian lại chọn con khỉ?

Khỉ là con vật láu lỉnh, tinh nghịch, có thói hay bắt chước rất tai hại, biết cầm nắm, sử dụng công cụ, thực hiện một số động tác như người. Rất khó quản lý hoặc răn dạy khỉ nên kể cả nuôi trong nhà, người ta vẫn thường phải nhốt hoặc xích nó lại. Nếu được thả tự do, không có người giám sát (ví như giao việc trông coi nhà cửa cho nó), khỉ sẽ bắt chước người làm một số việc rất nguy hiểm. Ví như thường ngày khỉ thấy người nhóm lửa nấu nướng, nó cũng lén cầm mồi lửa “châm thử” vào mái tranh, mái kè... [thế nên tục ngữ Mường có câu: “Nuôi khỉ khỉ đốt nhà” (Ruôi khỉ, khỉ đột nhá)]. Thậm chí, dân gian còn lưu truyền câu chuyện thương tâm: Nhà kia nuôi con khỉ, thường ngày nó thấy chủ cắt tiết làm thịt gà. Khi chủ đi vắng, nó lẻn ngay vào buồng, bắt chước trói đứa trẻ đem ra cắt tiết... Rồi chuyện khỉ sổng chuồng lấy quần áo của người để mặc, kê đít ngồi hay ra vườn phá phách hoa quả, ăn một phá mười. Khỉ phá hại là vậy nhưng nếu có kẻ trộm đột nhập thì nó lại hoàn toàn không có ý thức hay bản năng giữ nhà. Thế nên, nếu nói “Nuôi thỏ giữ nhà” thì cái hại có chăng chỉ là chúng không xua đuổi kẻ trộm được như chó chứ không phá phách, làm hỏng việc tai hại như khỉ.

Trở lại với cách giải thích của các nhà biên soạn từ điển [xem lại các mục (1), (2), (3) ở đầu bài viết]. Theo chúng tôi, “Nuôi khỉ trông (dòm) nhà” không đồng nghĩa với “Nuôi ong tay áo”. Sự khác biệt nằm ở chữ “trông” (dòm). Tức không đơn thuần là “nuôi” (cưu mang) mà là nuôi để sử dụng vào mục đích cụ thể nào đó. Vì thế, trong khi câu “Nuôi ong tay áo...” nói việc mất cảnh giác, nuôi dưỡng, chứa chấp, cưu mang kẻ xấu rắp tâm làm hại mình mà không hề biết thì câu “Nuôi khỉ giữ nhà” lại ví việc nhờ cậy không đúng đối tượng, giao trọng trách cho kẻ hoàn toàn không có khả năng thực hiện, ngược lại phá hỏng việc lớn.

Để hiểu rõ hơn, xin dẫn một số thành ngữ Hán đồng nghĩa với “Nuôi khỉ giữ (dòm) nhà” như: “狐狸看鷄 - Hồ ly khán kê: Giao việc trông coi gà cho chồn cáo”; “以狼牧羊 - Dĩ lang mục dương: Dùng sói để chăn dê”; “老鼠看倉 - Lão thử khán thương: Nhờ chuột coi kho”. Cáo, sói, chuột xuất hiện trong ba thành ngữ này vì: cáo chuyên bắt gà; sói thích thịt dê; chuột ưa đục khoét kho lẫm, vậy mà lại nhờ chúng trông coi chính những thứ ấy! Đó là điển hình cho sự sai lầm khi nhờ cậy không đúng đối tượng.

Như vậy, nghĩa bóng thành ngữ “Nuôi khỉ giữ nhà” là: Trông chờ, nhờ cậy không đúng đối tượng; sai lầm trong dùng người, kết quả chỉ có hại.