So sánh tiếng nga và tiếng ukraina năm 2024

TTCT - Sau khi Nga mở "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine, mối đe dọa sinh tồn đã khiến đất nước này trở nên cố kết hơn bao giờ hết, tạm thời gác lại những chia rẽ vùng miền và ngôn ngữ vốn đã rất lâu đời.

Tuy nhiên, khả năng diễn ra bầu cử vào năm nay đã đặt lại vấn đề về người nói tiếng Nga ở Ukraine.

Ảnh: Axios

Các đảng thân Nga thời trước hiện giờ sẽ không thể có mặt ở hòm phiếu: họ bị cấm hoạt động và các nhân vật lãnh đạo hoặc bỏ sang Nga, ra nước ngoài, và cũng khó lòng tranh cử trong tình trạng hiện giờ. Nhưng bất chấp tinh thần quốc gia đang lên ở Ukraine, những khác biệt vùng miền là khó phủ nhận.

Trước chiến tranh, các phe phái thân Nga vẫn nắm giữ khoảng 18-20% tổng số cử tri ở Ukraine, giảm rất nhiều so với thời đỉnh cao của họ 2010-2013 (khoảng 40%) nhưng vẫn đủ để hiện diện đáng kể trong quốc hội. Cuộc chiến đã thay đổi tất cả, khiến số cử tri thân Nga giảm còn khoảng 3-5% vào tháng 8-2023 (theo pravda.com 1-8-2023).

Những dịch chuyển mạnh mẽ đã diễn ra ở vùng đông nam Ukraine, vốn là vùng truyền thống tập trung nhiều người Ukraine nói tiếng Nga. Tháng 5-2022, chỉ còn lại 4% dân miền đông và 1% dân miền nam nhìn nhận Nga có thiện cảm (kiis.com.ua). Trong khi đó, 69% dân ở miền đông và 81% ở miền nam Ukraine ủng hộ gia nhập NATO.

Dẫu vậy, Ukraine vẫn là một quốc gia đa ngôn ngữ, với gần một nửa dân số vùng đông nam thừa nhận họ vẫn dùng cả tiếng Nga và Ukraine hằng ngày. Điều đó khiến cho ngay cả những xung đột nhỏ liên quan tới ngôn ngữ vẫn có thể gây ra chia rẽ lớn trong xã hội Ukraine.

Vài tháng qua đã không thiếu những vụ ầm ĩ lặt vặt như vậy đã làm bùng lên tranh luận ở tầm quốc gia.

Nataliia Pipa, đại biểu Quốc hội của thành phố miền tây Ukraine Lviv, đã báo cảnh sát sau khi một thiếu niên hát nhạc đường phố trình diễn những bài tiếng Nga của cố ca sĩ - nhạc sĩ thần tượng thời Liên Xô Viktor Tsoi. (Bà Pipa nghĩ rằng thiếu niên này vi phạm một đạo luật Ukraine cấm trình diễn nhạc Nga hiện đại ở không gian công cộng).

Rồi nhà văn Larysa Nitsoi lên lớp một binh sĩ Ukraine bị thương nằm trong một bệnh viện quân sự vì nói tiếng Nga. Nhà báo ở Lviv Ostap Drozdov thì cáo buộc di dân Ukraine ở châu Âu nói tiếng Nga là những người "sỉ nhục" Ukraine.

Với nhiều người quốc gia chủ nghĩa về ngôn ngữ, lời nói là tất cả bản sắc của họ. Nói tiếng Nga tức là chống lại đất mẹ Ukraine vì xét đến cùng, khi những binh sĩ Nga đầu tiên xuất hiện ở Ukraine 9 năm về trước, một trong những lý lẽ chính của Kremlin là để bảo vệ người nói tiếng Nga bị phân biệt đối xử ở Ukraine.

Nhưng cũng có những tiếng nói quốc gia chủ nghĩa kiểu khác. Oleksiy Arestovych, cựu cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và là người đã tuyên bố sẽ ra tranh cử nếu ông Zelensky không tiếp tục làm tổng thống, hiện nhắm tới cử tri nói tiếng Nga với một tầm nhìn dung nạp hơn.

Nhóm của ông Arestovych cho rằng nói tiếng Nga vẫn có thể yêu nước, vì Ukraine phải có phần chia xứng đáng của mình trong những giá trị của đế chế Nga, bao gồm ngôn ngữ và văn hóa Nga.

Arestovych và các đồng minh đang tranh thủ cử tri bằng cách chỉ ra những thái quá trong tinh thần quốc gia chủ nghĩa ở Ukraine, như khởi kiện bà Pipa vì "gieo rắc bất mãn và thù địch giữa những người Ukraine với nhau".

Một người khác cũng có thể nhắm tới khối cử tri nói tiếng Nga là Dmytro Razumkov, cựu chủ tịch quốc hội, đồng minh cũ của ông Zelensky.

Razumkov đã nhiều lần lên tiếng ủng hộ người Ukraine nói tiếng Nga: năm 2020, khi còn tại chức, ông đã ra lệnh xem xét lại một đạo luật ngôn ngữ do cho rằng nó chia rẽ, và chính bản thân ông thường xuyên đọc diễn văn bằng tiếng Nga.

Nếu bầu cử diễn ra ở Ukraine trong năm nay, Razumkov và Arestovych có thể sẽ là những gương mặt trung dung hơn so với Đảng Đầy tớ nhân dân đang cầm quyền.

Phong trào này cũng có thể thu hút những lãnh đạo địa phương như Ihor Terekhov, thị trưởng Kharkhiv đã tiếp tục chính sách của người tiền nhiệm quá cố Hennadiy Kernes, khi vẫn nói chuyện với cử tri bằng tiếng Nga: ngôn ngữ phổ biến nhất ở thành phố lớn thứ hai Ukraine. "Càng bức bách người ta chuyện ngôn ngữ, thì sức phản kháng sẽ càng mạnh", ông cảnh báo.■

Ngày đăng: 21/11/2023 / Ngày cập nhật: 21/11/2023 - Lượt xem: 127

Người Ukraine nói tiếng gì? Ukraine là một trong số những nước nói tiếng Nga như tiếng mẹ đẻ. Song, cho đến thời điểm hiện tại nhiều người Ukraina quyết định không dùng ngôn ngữ Nga nữa kể từ khi Nga xâm lược, và tẩy chay tiếng Nga. Vậy giữa tiếng Nga và tiếng Ukraina, ngôn ngữ nào hiện đang là ngôn ngữ chính thức tại đất nước Ukraine? Trong bài viết này, Máy Phiên Dịch . Com sẽ giải đáp Tiếng Ukraina và tiếng Nga khác nhau như thế nào, cùng tìm hiểu ngay nhé!

Nội Dung

NGƯỜI UKRAINE NÓI TIẾNG GÌ?

Tiếng Ukraina (українська мова) là ngôn ngữ chính thức của Ukraina theo hiến pháp, ngôn ngữ nhà nước.

Theo cuộc tổng điều tra dân số năm 2011, tới 67.5% dân số Ukraine dùng tiếng Ukraina, 29.6% dùng tiếng Nga. Tiếng Ukraina như ngôn ngữ mẹ đẻ và tiếng Nga như ngôn ngữ thứ hai.

Tiếng Ukraina - một ngôn ngữ thuộc nhánh phía Đông của các ngôn ngữ gốc Slav, sử dụng ký tự Cyrill để viết và có nhiều từ vựng chung với các quốc gia nói tiếng Slav láng giềng (tiếng Ba Lan, tiếng Slovak, tiếng Serbia & tiếng Nga).

Ngôn ngữ Ukraina có nguồn gốc từ tiếng Slav cổ của quốc gia thời đầu Trung cổ Kievan Rus' (gọi là tiếng Ruthenia vào thời kỳ đầu).

Tiếng Ukraine bền bỉ tồn tại dù trải qua nhiều lần bị các chế độ do người không thuộc dân tộc Ukraina cầm quyền cấm đoán và ngăn cản sử dụng trong nhiều thế hệ. Tiếng Ukraina vẫn duy trì sức sống của nó trong văn hóa dân gian, ca nhạc và các tác phẩm văn học của những tác gia nổi bật người Ukraina.

• Theo cuộc thi tổ chức vào nắm 1934 ở Paris, Pháp thì tiếng Ukraina đứng thứ 3 trong số những ngôn ngữ “đẹp” nhất thế giới.
• Chữ cái sử dụng phổ biến nhất trong tiếng Ukraina là "П" (P), tất cả các câu có thể được viết chỉ với các từ được bắt đầu bằng chữ cái "P"!
• Trong tiếng Nga, từ "xấu xí" là уродливый - urodlivyy, nhưng nghe tương tự như вродливий - vrodlivyy - "đẹp trai" trong tiếng Ukraina.

Tuy tiếng Ukraine trở thành ngôn ngữ chính thức nhưng trong các hoạt động sinh hoạt xã hội vẫn còn một áp lực vô hình thúc đẩy người Ukraine dùng tiếng Nga trong giao tiếp. Ngay trong trường học nhiều sinh viên, học sinh cho rằng học tiếng Ukraine là việc thứ yếu, họ vẫn thích nghiên cứu văn chương Liên Xô, đọc sách Nga văn hơn.

“Người ta vẫn xem tiếng Nga là ngôn ngữ quyền lực, ngôn ngữ của nhà giàu, nên người ta vẫn làm y như thể mình thuộc giới này, do đó nhiều người Uraine trong thâm tâm vẫn hỗ thẹn khi nói tiếng Ukraine trên đường phố”. (Theo Dylan Carter).

TIẾNG UKRAINA GIỐNG TIẾNG NGA NHƯ THẾ NÀO?

Tiếng Ukraine và tiếng Nga đều thuộc hệ Slavonic (Slave), nhóm các ngôn ngữ có liên quan ở Trung và Đông Âu (gồm tiếng Ba Lan, tiếng Séc, tiếng Bulgary).

Tiếng Ukraina và tiếng Nga có mối quan hệ gần gũi, họ chia sẻ với nhau về từ vựng, ngữ pháp và các đặc điểm phát âm nhiều hơn so với các ngôn ngữ Slave khác. Cả hai đều dùng bảng chữ cái Cyrillic với phiên bản hơi khác nhau. Có 4 chữ cái tiếng Ukraine bị thiếu trong tiếng Nga (ґ, є, і, ї) và 4 chữ cái trong tiếng Nga bị thiếu trong tiếng Ukraine (ё, ъ, ы, э).

Một nghìn năm trước, ngôn ngữ sử dụng trên lãnh thổ Nga và Ukraina có thể giống nhau như các phương ngữ khác nhau của cùng một ngôn ngữ. Theo thời gian, dưới sự ảnh hưởng lịch sử khác nhau, sự phân kỳ ngôn ngữ đã xuất hiện.

• Ukraine trở thành 1 phần phía Đông khối thịnh vượng chung Ba Lan - Litva, hấp thụ một lượng đáng kể tiếng Ba Lan vào ngôn ngữ của mình.
• Moscow thống nhất các thành phố phía Bắc và phía Đông thành một quốc gia độc lập là Nga.
• Ngôn ngữ Ukraina hình thành bởi việc tiếp xúc và nhập cư từ các khu vực phía Đông, nhập khẩu các thuật ngữ kỹ thuật và văn hóa nước ngoài từ các nước Tây Âu (Pháp, Đức & Hà Lan).

Trong thời kỳ gần đây, tiếng Nga và tiếng Ukraine tương đối khác xa nhau nhưng vẫn chia sẻ rất nhiều từ vựng cơ bản và cốt lõi nhưng không đủ để coi là phương ngữ của 1 ngôn ngữ duy nhất (chia sẻ khoảng 55% vốn từ của họ).

Sau khi Ukraine độc lập và khẳng định bản sắc ngôn ngữ riêng của mình, dạng tiếng Ukraine như Kyiv, Kharkiv và Lviv đã lên hàng đầu. Trên thực tế, sự khác biệt giữa tiếng Nga và tiếng Ukraine nhiều hơn so với những gì Putin bác bỏ vào năm 2021 là “đặc thù ngôn ngữ khu vực”.

Tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức của Liên Xô, sử dụng rộng rãi tại Phía Đông & Phía Nam Ukraina và trong các thành phố. Tiếng Ukraina chủ yếu dùng ở phía Tây, Trung Ukraina và dùng tại các vùng nông thôn.

VÌ SAO NHIỀU NGƯỜI UKRAINA ĐOẠN TUYỆT TIẾNG NGA MẸ ĐẺ?

Trong quá trình Ukraine khẳng định vị thế một quốc gia dân tộc độc lập có sự trỗi dậy của tiếng Ukraina. Song, tiếng Nga vẫn giữ vị trí đặc biệt tại Ukraina, đóng vai trò ngôn ngữ lớn thứ 2, đảm nhiệm cầu nối văn hóa giữ Nga và Ukraina.

Tuy nhiên, cuộc can thiệp quân sự giữa Nga và Ukraina đẩy nhiều người nói tiếng Nga như tiếng mẹ đẻ ra hẳn vũ trụ văn hóa Nga.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa ra lý do cho “chiến dịch quân sự đặc biệt” là nhằm bảo vệ cộng đồng người nói tiếng Nga khỏi các chính sách kỳ thị. Nhưng cuộc chiến tranh được phát động dường như gây phản tác dụng khiến đông đảo người nói tiếng Nga tại Ukraina lên án cuộc xâm lăng và quyết định bỏ tiếng Nga để phản chính sách đại Nga.

HỌC TIẾNG UKRAINA CÓ KHÓ KHÔNG?

Nhiều ý kiến cho rằng tiếng Ukraina khó hơn so với việc học một số ngôn ngữ khác. Tuy nhiên, nếu bạn có đủ quyết tâm cùng kế hoạch và phương hướng cụ thể thì sẽ vượt qua một cách tốt nhất.

• Bảng chữ cái tiếng Ukraina viết bằng bảng chữ cái Cyrillic, có nhiều nét tương đồng với bảng chữ cái tiếng Nga nhưng hơi khác chút, nhưng nó không thực sự phức tạp và nhiều chữ cái như Bảng chữ cái Latinh.
• Về cách học đối với cách phát âm và bảng chữ cái thì từ vựng là nền tảng cơ bản nhất, vì vậy kế hoạch học từ vựng tiếng Ukraina hàng ngày là điều cần thiết.
• Học ngữ pháp tiếng Ukraina song song với việc học từ vựng thông qua những bài tập luyện ngữ pháp khác nhau sẽ giúp bạn giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ một cách thông thạo.

TÌM HIỂU ĐẤT NƯỚC VÀ CON NGƯỜI UKRAINA

• Đất nước Ukraine bao nhiêu triệu dân? Theo thống kê từ Liên Hiệp Quốc, tháng 4/2023 dân số Ukraine là 42.974.016 người.
• Người Ukraine gốc gì? Người Ukraina là một dân tộc thuộc nhóm các dân tộc Đông Slav bản địa của Ukraina.
• Ukraine còn gọi là gì? Người Ukraina còn được gọi là người Cossack.
• Ukraine có bao nhiêu tỉnh? Ukraina gồm 24 tỉnh, 1 nước Cộng hòa tự trị (Krym) và 2 thành phố có địa vị pháp lý đặc biệt là thủ đô Kyiv và Sevastopol.
• Ai lập ra Ukraine? Leonid Kravchuk - lãnh đạo nước Cộng hòa XHCN Xô viết Ukraine tuyên bố độc lập năm 1991. Trong cuộc trưng cầu ý dân và bầu cử tổng thống, đông đảo người dân Ukraine ủng hộ độc lập và bầu Kravchuk làm Tổng thống.
• Người Ukraina tiếng Anh là gì? Ukrainian, Ukrainians.

Như vậy, Máy Phiên Dịch . Com đã chia sẻ nước Ukraina nói tiếng gì? Hi vọng qua bài viết các bạn đã tìm thấy được sự khác nhau giữa tiếng Ukraina và tiếng Nga.