Ông Nguyễn Bá Học [1857 - 1921], người làng Nhân Mục, tỉnh hà Đông là một nhà giáo và là một văn sĩ. Nhằm dẫn dắt học sinh tiến bước trên con đường tu dưỡng và rèn luyện bản thân, ông viết Lời khuyên học trò. Trong tác phẩm này, để khuyên tuổi trẻ khi làm bất cứ công việc gì cũng phải có ý chí, vượt qua mọi khó khăn trở ngại để đi đến chỗ thành đạt, tác giả viết: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Sau đây, chúng ta sẽ lần lượt giải thích từng điểm của lời khuyên ấy và định cho nó một giá trị tư tưởng xác đáng. ‘
Trước tiên, chúng ta phải tìm hiểu vì sao “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi”.
Đây là một cách nói bóng bẩy đầy hình ảnh của nhà văn. Nguyễn Bá Học mượn hình ảnh cụ thể của một con đường, của cuộc hành trình dài gồ ghề, lồi lõm, lên dốc xuống đèo. Không những thế, trên đường lại có biết bao núi cao chắn lối đi. Hết núi lại đến sông, những dòng sông sóng gào, gió thét đến nao lòng. Sông núi ở đây là hình ảnh tượng trưng những trở ngại lớn của hoàn cảnh khách quan. Đứng trước tình huống ấy, người bộ hành có ý chí không cảm thấy nao núng chút nào. Người ấy tìm cách vật lộn với hoàn cảnh, chướng ngại, đóng bè vượt sóng, chống gậy trèo non tiếp tục cuộc hành trình đầy vất vả, gian lao của mình để đi tới đích. Cách nói của Nguyễn Bá Học và hình ảnh “núi cách sông ngăn” trong lời khuyên không khỏi nhắc nhở chúng ta nhớ đến bài thơ Đi đường trong tập Nhật ký trong tù của Hồ Chủ tịch.
Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non. Trong phút giây sảng khoái của kẻ thù vào tầm mắt muôn trùng nước non ấy, khách bộ hành bất chợt nhận ra rằng mình đã chiến thắng được núi to sông lớn là nhờ ở chí kiên nhẫn. Thật vậy, nếu đứng trước những hoàn cảnh khó khăn đầy trở ngại, chúng ta không có lòng nhẫn nhục kiên định với ý chí của chính mình, chúng ta sợ hãi thì cuối cùng, hẳn nhiên là chúng ta sẽ chuốc lấy sự thất bại. Xưa nay, tất cả những sự thất bại đau đớn về thể xác cũng như tâm hồn trên đường đời đều thường do lòng người thiếu ý chí mà gây ra cả.
Từ ngàn xưa nếu thiếu lòng nhẫn nại, không có ý chí cương quyết thì đã vắng bóng biết bao sự thành đạt đã có trên đường đời. Phải nhờ có những người thám hiểm đầy gan dạ, không chút nản lòng trước cảnh “núi to”, “sông lớn”, gió thét, sóng gào ngày nay chúng ta mới có được châu Mỹ, Phi-líp-pin. Chính Christiphe Colombo, Magellan đã vượt qua biết bao dặm đường biển, lướt trên sóng dữ gió to, đương đầu với cả những thủy thủ nổi loạn và cả những thổ dân chống phá với bao thử thách cam go. Họ đã thành công nhờ cái chí kiên nhẫn của mình.
Nếu không có lòng nhẫn nại thì Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và đặc biệt là Bác Hồ kính yêu của chúng ta làm sao có thể vượt qua được muôn vàn nỗi khó khăn để xuất ngoại tìm đường cứu nước. Còn sáng ngời mãi hình ảnh Bác Hồ, một người chiến sĩ yêu nước vĩ đại với quyết tâm và nghị lực phi thường, vượt qua mọi trở ngại gian nan, đi khắp bốn biển năm châu để tìm hình của nước. Có nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba lê Một viên gạch hồng. Bác chống lại cả một mùa băng giá. Và sương mù thành Luân Đôn, ngươi có nhớ Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya.[Người đi tìm hình của nước – Chế Lan Viên]
Hình ảnh của Bác là một bài học lớn cho chúng ta. Lòng nhẫn nại và ý chí cương quyết đã đưa con người đến chỗ thành công.Vừa rồi chúng ta đã biết được thế nào là đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, tiếp theo đây, chúng ta hãy tìm hiểu vì sao lại khó vì lòng người ngại núi e sông.
Vậy tất cả mọi sự thành bại gì cũng đều do ta cả. Nếu ta có ý chí cương quyết, thì dù đứng trước núi lớn, sông dài, biển rộng, gió gào, sóng thét chi nữa, ta cũng dễ dàng vượt qua. Trái lại, nếu ta thiếu dũng khí “ngại núi e sông” thì khó có thể vượt qua được. Có thể nói ta thắng được mọi chướng ngại của thiên nhiên chính là nhờ ta đã thắng được lòng ta. Biết đặt lý tưởng cao đẹp lên trên hết để chiến thắng lòng sợ hãi, ý khiếp nhược và đi đến chỗ thành công.
Ngay trong thực tế lịch sử của dân tộc ta, một ngàn năm đô hộ giặc Tàu, một trăm năm nô lệ giặc Tây, và các cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ chống bọn xâm lược. Nếu không nhờ có lòng nhẫn nại, can đảm và ý chí cương quyết, nếu cứ “ngại núi e sông” thì dễ chi đất nước ta, dân tộc ta được tự do, độc lập xây dựng chủ nghĩa xã hội để tiến lên dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng và văn minh như hôm nay.
Chúng muốn đốt ta thành tro bụi
Ta hóa vàng nhân phẩm lương tâm
Chúng muốn ta bán mình ô nhục
Ta làm sen thơm ngát giữa đầm. Trong giai đoạn đổi mới hiện tại, Tổ quốc giao phó cho mọi người công dân, đặc biệt là lứa tuổi thanh niên nhiều trách nhiệm. Dù trách nhiệm đó có to lớn và khó khăn đến đâu, chúng ta cũng phải ra sức phân đấu vượt qua, chiến thắng. Chúng ta nhất định không thể “ngại núi e sông”, không thể nhụt chí mà phải siêng năng, kiên trì và không ngừng sáng tạo góp sức mình xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước.
Nói tóm lại, với một câu nói có kết cấu cân đối, nhịp nhàng, nhiều hình ảnh cụ thể, nhà văn Nguyễn Bá Học đã nêu lên cho chúng ta một chân lý cuộc đời. Đây là một bài học quý báu, một lời nhắc nhở khôn nguôi với mọi người. Từ đó lời khuyên của ông giúp chúng ta luôn luôn rèn luyện nghị lực trong cuộc sống hàng ngày của mình. Chỉ có sự quyết tâm mới đem lại thành quả mà mình mong muôn chớ còn mãi “ngại núi e sông” thì nhất định đường đi khó mà tới đích.
Hướng dẫn
Đề bài: em hiểu ý nghĩa gì về câu: “đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông. Em hãy giải thích câu tục ngữ trên.
Nhà văn Nguyễn Bá Học từng có câu: “đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”, ông nhắc nhở cũng như động viên những người trẻ, vượt lên khó khăn, không ngại gian khổ thì thành công chắc chắn sẽ đến với bạn.
Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu xem ý nghĩa thật sự của câu: “đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông” trong thực tế đời sống.
Lời dạy đó, lời khuyên ấy vô cùng hữu ích cho tất cả những ai đang nản lòng, muốn buông bỏ, hay những ai đang tìm ước mơ thực sự của mình mà đến nay quá có nhiều thứ cản trở, ngăn cản bạn, khiến bạn chùn bước và muốn vứt bỏ đi hết. Hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy đầu tiên đó là “con đường” chính là chặng đường mà ta đi, trên con đường đường nếu ta không ngại khó, ngại khổ, khó khăn nào cũng vượt qua thì việc đi tới đích sẽ an toàn và thuận lợi, không gì ngăn cản được bước tiến của ta, còn hình ảnh “sông” và “ngọn núi” là chỉ những khó khăn, thách thức mà chúng ta cần phải vượt qua, nó có thể đưa bạn lên đỉnh cao của sự nghiệp, nhưng cũng có thể đẩy bạn xuống nước nếu bạn ngại khó, sớm buông bỏ, gặp khó khăn là nản ngay, nhưng suy cho cùng, sông núi cũng chỉ là hình ảnh tượng trưng cho những khó khăn, thử thách mà bạn phải trải qua, là hình ảnh thực tế, còn điều mà nhà văn muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng, chẳng có khó khăn, thử thách nào mà chúng ta không thể trải qua được, nếu có ý chí bền vững và kiên trì chắc chắn bạn sẽ thành công, chỉ cần lòng quyết tâm cộng với nghị lực của mình thì khó khăn gì cũng vượt qua, nhưng bạn ngại khó ngại khổ thì sớm muộn gì cũng thành thứ bong bóng có thể tan biến đi bất cứ lúc nào.
Tóm lại trọng tâm của câu nói trên chính là: ý chí của con người là sức mạnh lớn nhất để chúng ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách của cuộc sống, không gì có thể ngăn cản được kể cả núi cao vực sâu đi chăng nữa.
“đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông” thật vậy, nếu chúng ta kiên trì, quyết tâm thì dù sông có rộng và sâu tới đâu thì chèo mãi chúng ta cũng sẽ tới bờ bên kia, núi dù có cao đến đâu, thì cứ trèo mãi, leo mãi rồi cũng tới đỉnh rồi tới ngọn núi khác, nhưng đường đời thì không đơn giản như vậy nếu không có lòng quyết tâm, trên bước đường chúng ta đi không phải lúc nào cũng có hoa thơm cỏ lạ, trải thảm hoa hồng cho chúng ta đi mà trong bước đường đó sẽ có lắm khó khăn, gian khổ. Nếu bạn dám nghĩ, dám làm, dám ước mơ thì không ai đánh thuế bạn cả, dù bạn làm gì đi chăng nữa thì cũng phải tính toán thật kỹ càng, dám đương đầu với khó khăn, chứ đừng vì chút trở ngại mà đã buông bỏ thì khó đi tới thành công.
Khó khăn, thách thức giống như gia vị trong thức ăn vây, người hợp với cái này người hợp cái kia, nhưng nếu ta cố gắng nếm đủ các gia vị đó, thì chắc chắn bạn sẽ tìm được thứ hợp với mình, vì thế khó khăn, thách thức cũng chỉ là gia vị mà ta phải trải qua để biết tài năng, năng lực của mình đến đâu. Không có gì dễ dàng nếu ta không có nghị lực và lòng quyết tam, chỉ cần có tinh thần vững chãi, kiên cường thì khó khăn nào cũng không thành vấn đề.
Lời dạy của nhà văn Nguyễn Bá Học như lời thức tỉnh, lời dạy cũng như lời động viên chân thành của ông dành cho mọi người, đặc biệt là thanh niên, giới trẻ, đang hăm hở, sung sức đi tìm hoài bão và ước mơ của mình, biến nó trở thành chân lý giúp các bạn có thêm động lực để chiến đấu và làm việc, học tập hăng say.
Theo wikisecret.com
Bình luận giải thích câu nói Đường đi khókhông khó vì ngăn sông cách trở mà khó vìlòng người ngại núi e sôngTháng Mười Một 14, 2014 - Category: Lớp 7 - Author: adminEm hiểu ý nghĩa gì về câu: Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòngngười ngại núi e sông.Mọi khó khăn, gian nan, thử thách trong cuộc sống chúng ta đều có thể vượt qua chỉ cần trong mỗichúng ta có ý chí và nghị lực. Nhưng nếu không có ý chí và nghị lực vững vàng thì cho dù là nhữngkhó khăn nhỏ nhất ta cũng không vượt qua được. Đây chính là nội dung của câu nói: “Đường đikhông khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”.Cả câu nói là một ẩn dụ lớn mà chúng ta phải tìm hiểu và rút ra được bài học cho chính bản thânmình từ câu nói đó. Trong cái ẩn dụ lớn đó lại ẩn chứa những ẩn dụ nhỏ hơn, chúng ta phải đi từnhững cái nhỏ nhất để tìm ra cái cần tìm như câu danh ngôn “chúng ta dời núi bằng cách di chuyểnnhững hòn đá nhỏ trước tiên”. “Đường đi khó” là sự gập ghềnh, khúc khuỷu của những con đường,nhưng ở đây câu nói không chỉ đơn thuần muốn nói đến những con đường đi bình thường, mà“đường đi” ở đây là một ẩn dụ để nói đến con đường đời của mỗi người, tương tự “sông” và “núi” làẩn dụ để chỉ những khó khăn, gian nan, thử thách mà chúng ta gặp phải trên con đường đời. “Lòngngười ngại núi e sông” hàm ý chỉ thái độ nản chí, chùn bước trước những khó khăn thử thách củacuộc đời. Cả câu nói là một lời khuyên, một bài học quý báu cho mỗi người, cuộc đời còn lắm giannan, trắc trở nhưng hãy dùng ý chí, nghị lưc và niềm tin của mình để vượt qua tất cả.“Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng nhói đau vì những mũi gai”, đúng nhưlời câu hát, không có con đường đời nào trải đầy hoa hồng, bằng phẳng để cho chúng ta cứ thếbước đi những bước thanh thản, nhẹ nhàng mà vẫn đến được đích thành công mà không phải bỏ rachút công sức nào. Sự thành công của mỗi người đều phải được đánh đổi bằng ý chí quyết tâm, sựkiên trì nhẫn nại thâm chí cả những hy sinh của bản thân.Trong thực tế cuộc sống, có nhiều người có số phận bất hạnh, không gặp may mắn. Nhưng họkhông cam chịu số phận, vẫn cố gắng vươn lên xóa đi mọi rào cản để đi đến thành công. Tất cả lànhờ vào ý chí, nghị lực và niềm tin bất diệt vào cuộc sống không gì ngăn cản được. Họ vẫn cố gắngsinh tồn cho dù chỉ là một chút hi vong nhỏ nhoi. Như thi sĩ Hàn Mặc Tử, cho dù bị bênh tật giày vò,nhưng vẫn cố gắng để cho ra đời những tác phẩm kiệt tác, hay như thầy Nguyễn Ngọc Ký, cho dùbị liệt cả hai cánh tay nhưng điều này không đồng nghĩa với việc thầy từ bỏ ước mơ, khát khao họctập của mình. Bị liệt hai tay thì thầy dùng chân thay đôi tay để cầm bút viết. Và nhờ ý chí nghị lựccủa mình, thầy đã vượt qua mọi ánh mắt kì thị của bạn bè để giờ đây thầy trở thành một nhà văn,một thầy giáo có danh tiếng trong cả nước. Hoặc đơn giản hơn là những bạn học sinh, sinh viên, dùhoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng vẫn cố gắng học tập và đạt nhiều thành tích, nhiều bạn còn đỗthủ khoa vào các trường đại học danh tiếng trên cả nước.Nhưng đó không phải là tất cả, không phải ai cũng làm được điều đó, vẫn còn một số người tạo hóacho họ như thế nào thì họ cam chiu một cách thụ động và từ bỏ khát khao thay đổi. Những ngườinày khi gặp khó khăn, thử thách, họ chỉ biết bỏ mặc, không chịu phấn đấu để vượt qua, họ cam chịuvà coi đó là sự an bài của số phận, muốn thay đổi cũng không được. Khi thất bại, họ từ bỏ màkhông biết rằng “thất bại là mẹ thành công”, phải trải qua thất bại mới rút ra được kinh nghiêm chobản thân và vun đắp ý chí nghị lực. Biết đứng lên sau vấp ngã đã là thành công của chính bản thânmình.Ý chí, nghị lưc là rất cần thiết trong cuộc sống, người có ý chí nghị lực sẽ vượt qua tất cả sự nặngnhọc và có thể đạt đến bất cứ mục tiêu nào. Hãy nhớ rằng niềm tin, ý chí và nghị lực là chìa khóađể mở mọi cánh cửa thành công.Theo: Ngọ Thị Quỳnh