Bị thoái hóa đốt sống cổ phải làm sao

Thoái hóa cột sống là bệnh thường gặp và phổ biến trong nhóm bệnh lý cơ xương khớp. Để khôi phục chức năng cột sống và rút ngắn quá trình điều trị thì vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả cũng như hầu hết các giai đoạn của thoái hóa cột sống.

1. Thế nào là thoái hóa cột sống cổ ?

Cột sống bị thoái hóa do phải chịu áp lực quá tải lên sụn khớp và đĩa đệm. Tình trạng này lặp đi lặp lai trong nhiều năm dẫn đến sự tổn thương sụn và xương dưới sụn, mất tính đàn hồi của đĩa đệm, xơ cứng dây chằng bao khớp. Quá trình này lâu ngày dẫn đến bào mòn bề mặt khớp và sụn, hình thành các xương mới dọc theo xương hiện tại (hay còn gọi là gai xương). Vì vậy các triệu chứng thường gặp ở những người thoái hóa cột sống cổ là đau cổ vai gáy dai dẳng không đỡ, các khớp vùng cột sống kêu lục cục khi thực hiện động tác nhanh hoặc đột ngột, nặng hơn có thể xuất hiện tình trạng gai xương chèn ép thần kinh gây tê bì tay, cơn đau lan lên vùng chẩm gáy.

2. Lợi ích của vật lý trị liệu thoái hóa đốt sống cổ.

Vật lý trị liệu là phương pháp sử dụng các tác nhân vật lý như nhiệt độ, tia hồng ngoại, dòng điện, sóng âm, sóng điện từ… tác động lên vùng bệnh lý nhằm giảm đau, giãn cơ, tăng tuần hoàn tại chỗ, ngăn ngừa tái phát về sau.

Ưu điểm của phương pháp chữa thoát vị đĩa đệm bằng vật lý trị liệu là các tác động không xâm lấn, hạn chế tác dụng phụ của thuốc, hiệu quả nhanh và có thể kết hợp nhiều phương pháp cùng một lúc.

3. Khi nào có thể điều trị bằng vật lý trị liệu:

- Đau cổ vai gáy mãn tính

- Đau lan xuống tay, bàn tay

- Co cứng cơ cạnh cột sống

- Thất bại trong điều trị bằng các phương pháp khác

Hạn chế sử dụng vật lý trị liệu trong các trường hợp:

- Viêm, sưng đau

- Các bệnh lý toàn thân: Sốt, lao tiến triển…

4. Các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

a. Chườm nóng chữa thoát vị đĩa đệm

Nhiệt làm giảm mạch tai chỗ, tăng ngưỡng kích thích thần kinh, ngừa thoái hóa sợi cơ cũng như bề mặt khớp, tăng sinh collagen trong tổ chức liên kết và tính đàn hồi của các phần mềm quanh cột sống như cổ, dây chằng, đĩa đệm, từ đó giảm đau và đẩy nhanh quá trình tái tạo trong thoái hóa cột sống cổ.

Vật lý trị liệu thoái hóa đốt sống cổ bằng cách chườm nóng được thực hiện như sau:

+ Dùng túi chườm / Parafin có nhiệt độ khoảng 40 – 50 độ C, áp lên vùng cổ và vai gáy sao cho cảm giác dễ chịu, không quá nóng

+ Chườm trong khoảng 15 – 30 phút, tùy vào thể trạng từng người. Ngoài ra người bệnh có thể sử dụng các loại chế phẩm túi chườm thảo dược tự nhiên của Y Học Cổ Truyền giúp ôn ấm kinh lạc, hành khí hoạt huyết, khu phong tán hàn để đấy nhanh quá trình chưac bệnh.

b. Siêu âm trị liệu

Phương pháp này là sử dụng sóng âm có tần số 0,7 – 3 MHz để trị liệu. Sóng âm lan truyền theo chiều dọc gây nên những thay đổi về áp lực (dãn nở hoặc chèn ép) trong môi trường vật chất, gây ra hiện tượng << xoa bóp vi thể>> làm mềm vùng cơ co cứng, tăng tuần hoàn. Kích thích nhiệt sâu lên các đầu mút thần kinh cũng giúp dịu các cơn đau ở khu vực điều trị.

c. Vật lý trị liệu thoái hóa đốt sống cổ bằng điện xung

Điện xung là một phương pháp phổ biến trong điều trị vật lý trị liệu. Sử dụng dòng điện xung thì tần số thấp hoặc trung bình kích thích thần kinh bằng điện qua da. Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ bằng điện xung có tác dụng giảm đau ở những người bị bệnh lâu ngày, chữa nhiều cách khác nhau nhưng không đỡ. Điện xung kích thích theo các tần số nhất định giúp giảm đau dựa trên cơ chế ngăn đường dẫn truyền đau lên não tại tủy sống. Một số dòng xung như TENS còn có thể kích thích cơ thể tiết ra các opioid nội sinh ( Endorphin và Enkephalin ), các chất này kéo dài tác dụng giảm đau so với các cách thông thường khác.

Vật lý trị liệu là một phương pháp an toàn trong điều trị thoái hóa cột sống cổ. Tuy nhiên muốn đảm bảo hiệu quả trong điều trị ban nên tham khảo thêm ý kiến BS chuyên khoa và kết hợp thay đổi lối sống, tập luyện để có một cơ thể khỏe mạnh.

Thoái hóa đốt sống khiến người bệnh không những bị đau đớn mà khả năng vận động và chức năng của cơ thể đều bị ảnh hưởng. Phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh, triệu chứng, biến chứng cũng như kết quả chẩn đoán.

1. Tại sao thoái hóa đốt sống thường gặp ở người cao tuổi

Theo thống kê tại Mỹ, có đến 85% người trên 60 tuổi ở đất nước này bị thoái hóa đốt sống cổ, ngoài ra tỉ lệ mắc thoái hóa đốt sống lưng cũng rất cao.

Thoái hóa đốt sống là một tình trạng cột sống ảnh hưởng đến đốt sống dưới (xương cột sống). Căn bệnh này khiến một trong những đốt sống dưới trượt về phía trước vào xương ngay bên dưới nó. Đây là một tình trạng đau đớn nhưng có thể điều trị được trong hầu hết các trường hợp. Cả hai phương pháp điều trị và phẫu thuật có thể được sử dụng. Các kỹ thuật tập thể dục đúng cách có thể giúp bạn tránh được tình trạng này.

Thoái hóa đốt sống xảy ra ở khoảng 4% đến 6% dân số trưởng thành. Bạn có thể sống chung với chứng thoái hóa đốt sống trong nhiều năm mà không biết về nó, vì bạn có thể không có triệu chứng.

Thoái hóa đốt sống lưng (xảy ra do quá trình lão hóa và hao mòn cột sống), phổ biến hơn sau 50 tuổi và phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới.

Khi đau lưng xảy ra ở thanh thiếu niên, thoái hóa đốt sống chậm (thường do thoái hóa đốt sống) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất.

Thoái hóa đốt sống ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và vận động của người bệnh

Vị trí thoái hóa khá đa dạng và gây triệu chứng, đau đớn khác nhau như:

• Gai cột sống gây thoái hóa đốt sống phần giữa.
• Thoái hóa đốt sống thắt lưng khi tình trạng này xảy ra ở các đốt sống lưng dưới.
• Phần ngạnh của khớp xương nhô ra ảnh hưởng đến nhiều phần của đốt sống.

Thoái hóa đốt sống ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, gây giảm vận động, giảm chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Không ít người phải chịu đựng sống chung với căn bệnh này suốt đời do điều trị không đúng cách hoặc chậm trễ.

2. Chẩn đoán thoái hóa đốt sống như thế nào?

Triệu chứng thoái hóa đốt sống khá điển hình, đó là tình trạng đau nhức, âm ỉ ở cột sống thắt lưng hoặc cột sống cổ tùy theo vị trí bị thoái hóa. Cùng với đó, cơ lưng, cơ vai gáy dễ bị cứng vào buổi sáng sớm, khiến người bệnh mất thời gian dài xoa bóp mới có thể vận động được. Ngoài ra, thoái hóa đốt sống còn gây tê bì, yếu tay chân, sốt, mệt mỏi, chóng mặt,…

Thoái hóa đốt sống gây đau và khó khăn trong vận động

Thoái hóa đốt sống nặng sẽ dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe như: rối loạn tiền đình, rối loạn dây thần kinh thực vật, biến dạng cột sống, chèn ép dây thần kinh, đau tức ngực,… Dù triệu chứng khá rõ ràng song để điều trị hiệu quả, bệnh nhân cần chẩn đoán kết hợp cả triệu chứng lâm sàng lẫn xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh, bao gồm:

Chụp X-quang

X-quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nhanh, đơn giản và phổ biến nhất. Qua hình ảnh chụp, bác sĩ có thể kiểm tra tình trạng tổn thương cột sống bao gồm: chấn thương xương, mất đĩa, mất sụn, gai đốt xương,…

Chụp cộng hưởng từ MRI

Với các chấn thương phần mềm, chụp X-quang không có giá trị chẩn đoán cao, thay vào đó phương pháp chụp cộng hưởng từ MRI cho hình ảnh rõ nét hơn. Cụ thể là các tổn thương dây thần kinh, tổn thương đĩa đệm vùng cột sống bị thoái hóa.

Xét nghiệm khác

Bên cạnh chẩn đoán hình ảnh là phương pháp chẩn đoán thoái hóa đốt sống chính, bệnh nhân có thể được chỉ định làm xét nghiệm máu để loại trừ nguyên nhân bệnh lý khác như: lao cột sống, viêm cột sống dính khớp,…

Chẩn đoán thoái hóa đốt sống bằng xét nghiệm hình ảnh

3. Phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống

Hiện nay có 3 phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống chính bao gồm: điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và trị liệu thần kinh kết hợp vật lý trị liệu. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng, phù hợp với từng trường hợp bệnh lý khác nhau. Hãy cùng MEDLATEC tìm hiểu chi tiết.

3.1. Điều trị nội khoa thoái hóa đốt sống

Triệu chứng lâm sàng của bệnh thoái hóa đốt sống sẽ được cải thiện bằng một số loại thuốc điều trị như:

• Thuốc giãn cơ.
• Thuốc chống viêm không Steroid.
• Thuốc giảm đau Paracetamol, Paracetamol kết hợp với Codein.
• Corticoid tiêm tại chỗ.
• Thuốc điều trị triệu chứng như thuốc ức chế IL1, Glucosamine Sulfate.

Các loại thuốc trên về cơ bản chỉ có tác dụng giảm đau, giảm triệu chứng thoái hóa đốt sống tạm thời, không có tác dụng triệt để khắc phục vấn đề về cấu trúc cột sống đã thoái hóa. Vì thế, khi ngưng dùng thuốc, đau đớn do thoái hóa đốt sống sẽ quay trở lại và đôi khi còn nghiêm trọng hơn.

Điều trị không phẫu thuật, còn được gọi là điều trị kéo dài, là phương pháp điều trị giãn đốt sống được khuyến cáo trong hầu hết các trường hợp có hoặc không có các triệu chứng thần kinh. Hầu hết bệnh nhân thoái hóa đốt sống đều đáp ứng với điều trị bảo tồn. Điều trị bảo tồn chủ yếu bao gồm vật lý trị liệu, nẹp ngắt quãng, tập thể dục nhịp điệu, can thiệp dược lý và tiêm steroid ngoài màng cứng. Đa số bệnh nhân thoái hóa đốt sống cổ không cần can thiệp phẫu thuật.

Thuốc giảm đau chỉ giúp giảm triệu chứng đau do thoái hóa đốt sống tạm thời

Điều trị nội khoa được sử dụng trong các đợt đau cấp do thoái hóa đốt sống hoặc giảm đau trong thời gian chờ phương pháp điều trị khác. Lạm dụng thuốc điều trị này có thể gây hại đến dạ dày, vì thế bệnh nhân cần lưu ý sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ.

3.2. Điều trị thoái hóa đốt sống bằng ngoại khoa

Thoái hóa đốt sống nếu không can thiệp rất khó để phục hồi chức năng cột sống cũng như giảm đau đớn triệt để, song, phẫu thuật cột sống là can thiệp khó, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho sức khỏe của người bệnh.

Rủi ro khi phẫu thuật thoái hóa đốt sống bao gồm rủi ro từ quá trình gây mê toàn thân như tổn thương não, đột quỵ, đau tim, đau họng, buồn nôn, ớn lạnh, khô miệng, tổn thương não,… Ngoài ra, cuộc phẫu thuật có thể gây rối loạn đông máu, nhiễm trùng, ảnh hưởng đến thần kinh và đau nhức nghiêm trọng hơn.

Do đó, với trường hợp cần điều trị ngoại khoa, bệnh nhân nên đi khám tại cơ sở chuyên khoa, chẩn đoán chính xác vị trí thoái hóa đốt sống cũng như tình trạng bệnh, dây thần kinh bị chèn ép. Từ đó sẽ xem xét có can thiệp ngoại khoa trực tiếp vào khu vực gặp vấn đề hay không.

3.3. Điều trị thoái hóa đốt sống bằng trị liệu thần kinh cột sống kết hợp với vật lý trị liệu

Hiện nay, điều trị thoái hóa đốt sống bằng trị liệu thần kinh cột sống, vật lý trị liệu,… là an toàn và hiệu quả lâu dài, thay cho dùng thuốc hay phẫu thuật tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi luyện tập phù hợp, dần dần bệnh nhân có thể được nắn chỉnh lại cấu trúc cột sống bị sai lệch về đúng vị trí, đồng thời giải phóng dây thần kinh bị chèn ép.

Vật lý trị liệu có thể đánh giá và giải quyết các bất thường về tư thế và vận động bù trừ. Vật lý trị liệu chủ yếu bao gồm các bài tập kéo dài và uốn cong cột sống với trọng tâm là ổn định cốt lõi và tăng cường cơ bắp. Đặc biệt, thoái hóa đốt sống thắt lưng có thể được điều trị các bài tập ổn định cốt lõi tập trung vào cơ bụng dưới, thắt lưng, gân kheo và cơ gấp hông, có thể cải thiện tạm thời hoặc vĩnh viễn các triệu chứng và cải thiện chức năng chung.

Vật lý trị liệu đem lại kết quả điều trị thoái hóa đốt sống khá tốt

Một số bệnh nhân có thể cảm thấy những lợi ích từ việc nẹp kết hợp với vật lý trị liệu. Ngoài ra, nẹp được phát hiện có lợi khi được thực hiện ngay sau khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng, đặc biệt là ở những bệnh nhân có khuyết tật nội khớp vùng thắt lưng. Các bài tập như đi xe đạp, tập elip, bơi lội và đi bộ được coi là các bài tập aerobic có tác động thấp và được khuyến khích để giảm đau.

Khi tình trạng này được cải thiện, triệu chứng sẽ thuyên giảm tận gốc, an toàn và không gây tác dụng phụ. Ngoài ra, một số phương pháp tác động khác điều trị thoái hóa đốt sống có hiệu quả khá tốt gồm: xoa bóp, châm cứu, điều trị bằng siêu âm, nắn chỉnh cột sống, kích thích điện,…

Người bị thoái hóa đốt sống cũng cần lưu ý điều chỉnh tư thế ngồi, đi, đứng,… sao cho phù hợp để giảm đau, giảm tiến triển bệnh.

Lựa chọn phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh, vị trí đốt sống bị thoái hóa. Phương pháp vật lý trị liệu, luyện tập kết hợp với dùng thuốc giảm đau thường được chỉ định, song thuốc giảm đau, giảm triệu chứng không nên dùng kéo dài. Tốt nhất bệnh nhân hãy đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ, tránh biến chứng bệnh xảy ra.

Chiropractic hay Trị liệu thần kinh cột sống là một dạng y học thay thế liên quan đến việc chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa các rối loạn cơ học của hệ cơ xương, đặc biệt là cột sống. Thao tác cột sống cụ thể xác định các khớp bị hạn chế hoặc những khớp có chuyển động bất thường. Một kỹ thuật đẩy nhẹ nhàng giúp trả lại chuyển động cho khớp bằng cách kéo căng các mô mềm và kích thích hệ thần kinh. Mục đích là tạo điều kiện cho cử động trên và dưới các đốt sống bị trượt ra trước. Các kỹ thuật khác là phân tâm uốn dẻo không đẩy hoặc điều chỉnh có sự hỗ trợ của dụng cụ.

Khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế uy tín được nhiều bệnh nhân đánh giá cao. Đội ngũ y bác sĩ nhiều năm trong nghề, giàu y đức, tiêu biểu như PGS.TS Nguyễn Mai Hồng (nguyên Trưởng khoa Cơ xương khớp Bệnh viện Bạch Mai, Phó Chủ tịch hội Loãng xương Hà Nội) chắc chắn sẽ chẩn đoán chính xác bệnh lý và đưa ra hướng điều trị tối ưu cho người bệnh.

Ngoài ra, chuyên khoa còn được trang bị hệ thống máy móc hiện đại giúp hỗ trợ và chẩn đoán bệnh tốt nhất như máy đo loãng xương DEXA, máy chụp CT 128 dãy, máy chụp cộng hưởng tử,...