Góc khuất nghề hướng dẫn viên du lịch năm 2024

1. Người ta nghĩ HDV là sướng lắm, được ăn nhà hàng sang trọng, ngủ khách sạn hạng sang, được thấy nhiều cảnh đẹp, được check in nhiều chổ mới lạ, hoặc thú vị.

Vâng, xin lỗi, tôi xin nói thật một câu chân thành, tui cũng từng lầm tưởng như vậy, và nhận định đó nó chỉ đúng ở một vài khía cạnh nhất định chứ không hoàn toàn đâu. Ăn nhà hàng, ừ, cũng đúng, nhưng bạn vào một nhà hàng hạng sang mà bạn ăn mắm ruốc vs cơm nguội, hoặc trứng chiên vs rau luộc thì nó chẳng sướng đâu bạn. HDV thì làm gì được ăn ngon như khách, thực đơn của khách 10 món, chắc gì hướng dẫn viên đã được ăn 5 món đâu, bạn ăn nội bội, nói trắng ra là bạn ăn miễn phí (thực ra phí ấy nhà hàng đã tính vào cả rồi, khách chịu hết cả thôi) nhưng bạn không có quyền đòi hỏi đâu, cũng đồng là người làm dịch vụ cả, nên người ta cho gì ăn nấy, cho nên, ăn nhà hàng không có sướng đâu, cũng chưa chắc gì đã ngon đâu.

Này nha, khách ăn, HDV phải canh thực đơn lên đủ món cho khách rồi HDV mới được đi ăn, cái này là nghiệp vụ tối thiểu, bạn vào nhà hàng, bạn phải chạy đầu này đầu kia, đôi khi phải phụ nhà hàng bưng bê nếu bạn đi đoàn đông, đôn đáo như con vịt thế kia, đằng trước kêu lấy xì dầu, đăng sau xin tương ớt “chén em ơi” “muỗng em ơi” “cho chị xin cái ly”…đấy là chưa kể con của khách lóc chóc loi choi làm đổ làm bể nước mắm, canh cơm.., mồ hôi mồ kê nhễ nhại, chân cẳng mỏi rã rười vì một buổi làm việc trên xe, dưới điểm tham quan, khách ăn ổn định đâu đấy, bạn quay về nội bộ ngồi, tài xế có tâm thì họ đợi ăn chung những món tui kể trên, tài xế vô ý thì họ và phụ xe “quất” trước, bạn vào ngồi chẳng qua chỉ còn cơm cặn canh thừa, nguội tanh sơ mướp, mệt đừ người ra thế kia thì trước mặt bạn có cao lương mỹ vị đi chăng nữa thì liệu bạn có cảm thấy ngon không. HDV chẳng bao giờ được hưởng thụ một bữa ăn đâu, bạn phải ăn để sống, ăn để có sức khỏe để làm việc, chứ không phải đi thưởng thức đặc sản hay hưởng thụ dịch vụ, thực đơn tồi tàn, tâm trạng mệt mỏi, đuối như trái chuối, rồi sợ lắm khi khách chê thực đơn, chê mặn ngọt đủ điều, bạn liệu có sướng không bạn. Chưa kể bạn đi ít khách, nhà hàng nó quăng cho bạn hộp cơm hay đĩa cơm cũng ráng mà nuốt bạn hén, đừng có tưởng bở với cái nghề này.

Ngủ, ừ thì khách sạn, chăn êm nệm ấm, cũng gọi là, nhưng ở VN, các phòng FOC thường bị các công ty du lịch vì lợi nhuận, họ thường bán luôn phòng đấy, hoặc người ta ít khách, bạn vào nội bộ ngủ giường tầng như một khu kí túc xá thôi, may mắn lắm thì có phòng như khách, trường hợp có khách hủy tour ngang mà công ty không hồi được phòng, hoặc công ty thương anh em hdv nên để lại FOC, hoặc duyên số cho bạn cái phòng để ngủ cũng là may mười mươi, nhưng nếu vào khu tập thể phòng nội bộ, ẩm mốc, đông đảo, 10 ông tài xế thì 9 ông ngáy như heo, không máy lạnh, quạt chạy tiếng máy cưa, nhà vệ sinh tập thể, những điều kiện tồi tàn khác….bạn cũng phải đành chịu. Nhiều khi tập thể còn không đủ chổ ngủ, bạn phải xin tấm chăn tấm mền nằm sãi lai dưới sàn, đêm xuống nó lạnh thấu tận tâm can, cũng phải đành co ro mà ngủ để sáng mai dậy đi đoàn. Nếu bạn là con gái, bạn còn khổ trăm đường trong việc tiềm chổ ngã lưng, nhiều lúc ngủ mà ôm dao kè kè bên mình vì sợ. Tiền mang theo tour, tui còn phải đem vô nhà vệ sinh, chia ra thành nhiều cục, nhét đế giày một mớ, nhét ngăn kéo ba lô một mớ, cuộn trong đồ dơ một mớ…rồi gối trên đầu một mớ, nửa đêm trực giấc tay còn quờ quạng coi nó có còn không, nó mà mất là đời bạn chỉ còn đường ăn cám lợn, làm cả tháng chắc gì đã đủ bù.

Ừ khách sạn của bạn đấy. bạn có ham không? Đừng có mơ ước hảo huyền. Ở trong chăn mới biết chăn có rận, bạn phải ngủ sau khách và thức dậy trước khách, chưa kể những đoàn dở hơi, khách không biết điều, 2 giờ sáng vẫn điện, hoặc rủ nhậu, hoặc “hỏi về những dịch vụ đặc biệt” hoặc “em ơi máy lạnh phòng chị”, “em ơi vòi nước phòng anh…” bạn lại phải ngáp vắn ngáp dài trả lời điện thoại hoặc lên tận phòng kiểm tra cho khách, HDV nào mà bảo giấc ngủ đặng như ở nhà thì HDV ấy nói dối đấy, bạn thử xem rồi biết. Cho nên, nỗi niềm oan ức nhất trong cái nghề của chúng tôi chính là “ai cũng tưởng ăn nhà hàng, ngủ khách sạn” oan lắm bạn à.

Này thì được nhìn nhiều cảnh đẹp. Đôi khi HDV là người nghệ sĩ, tâm hồn bay bổng với cảnh đẹp, Việt Nam tôi đẹp lắm, đẹp từ nụ cười, đẹp đến cái cầu tỏm miền Tây, đẹp từ con sông đến dòng suối con đường, đẹp từ nhưng coọng nước Tây Bắc đến những bãi biển xanh tươi, nhưng xin nhớ cho, bạn đang đi làm chứ không phải người đi hưởng thụ, nhiệm vụ của bạn là chia sẻ, là thuyết minh, là hướng cho khách du lịch đạt đến trạng thái cảm xúc thăng hoa để cảm thụ cái đẹp, cái độc đáo và thú vị của nơi mà khách đang đến, chứ không phải nhiệm vụ của bạn là được hưởng thụ nó. Nhiều khi thuyết minh tại điểm, khách mãi mê chụp hình hoặc làm ồn, hdv đi gom khách như đi tìm trẻ lạc, gào mốn rát cổ họng để dặn dò giờ giấc, chỉ hướng đi, xong việc đâu đấy bạn mới dặn khách được bao nhiêu phút tự do khám phá, khi xong rồi thì bạn chỉ muốn tu một chai nước cho đã, ngồi mà đấm bóp cặp giò khốn nạn đang than đau mà thôi. Đấy là chưa kể những trưởng hợp phải dẫn khách đi tận mọi ngóc ngách mà chỉ, mà nói. Ai sống ảo – như tui – cũng chỉ vội vàng được vài ba tấm, không rung tay thì cũng yếu sáng, chả có đẹp đâu mà mong. Rồi thì bạn còn phải chụp hình cho khách, hay giữ con cho khách, này thì khách tắm biển, chắc bạn cũng được tắm chắc, không có đâu bạn, làm ơn đừng có mơ. Bạn phải đứng trên bờ biển quan sát đấy, đừng tưởng là đi ngủ được an giấc. Ai thì tui không biết, mỗi khi khách đi tắm biển, tui lại phải lết cái xác khô này đứng trên bờ biển, lâu lâu lại lia mắt ra dòm, cẩn tắc vô ưu mà, lỡ nó đuối nước thì mình ăn không hết đâu. Bởi vậy, làm gì có chuyện bạn được hưởng thụ hoàn toàn nét đẹp khi bạn đang là hướng dẫn viên chứ, làm gì bạn có những tấm hình đẹp hoàn hảo chứ.

Chưa nói đến cái vụ bạn đi nước ngoài, khách mù tịt ngôn ngữ nước đấy mà ngoại ngữ quốc tế cũng không biết nốt, thì coi như muôn thứ trên đời đều ập vào cho bạn hết luôn đó bạn à…

Nỗi khổ của nghề chúng tôi nhiều lắm, bạn đừng có mơ mà tưởng bở.

2. Nghề của chúng tôi đi sớm về khuya là chuyện thường tình.

Bạn cũng biết, có những khi đón khách xa, chúng tôi phải lủi thủi ăn cơm vội vàng, ừ ăn trưa ở nhà cũng chính là ăn tối, ba lô túi xách lệ khệ bắt xe đi đến điểm đón khách, chúng tui đi khi trời còn đang ngủ, chúng tui về, trời vẫn mãi chiêm bao, có đôi khi phố vẫn cứ êm đềm như không biết sự tồn tại của chúng tôi đâu. Chưa lên tour đã phải lo trăm thứ việc, tour xong rùi thì lủi thủi một mình, lầm lủi như một bóng ma, đấy là "chuyện thường ở huyện". Làm gì có chuyện sướng với cái nghề này mà ai cũng bảo thế chứ.

2 giờ sáng, lục đục dậy đi tour, trả khách xong có khi cũng tầm giờ đấy, bạn nghĩ có sướng không. Cho nên nghề của chúng tôi cần giờ giấc tự do, nhiều khi bạn chọn nhà trọ để ở, chúng tôi luôn yêu cầu nhà trọ phải giờ giấc tự do, nếu bạn ở nhà trọ có giờ giới nghiêm bạn sẽ mất rất nhiều cơ hội và ảnh hưởng rất nhiều công việc của bạn sau này.

3. Nghề của chúng tôi rất khó sống trọn vẹn niềm vui gia đình.

Người ta bảo nghề nào cũng có nghiệp. Có lẽ nghiệp của chúng tôi là thế rồi, nhưng bạn cũng nên nhớ, khách được đi chơi nghĩa là chúng ta phải đi làm, lễ tết hội hè hay cuối tuần thì họ mới có thời gian mà đi chơi chứ, thì hiển hiên thời gian đó là thời gian của công việc bạn à. Bạn có bao giờ buồn không khi mùng một tết gia đình điện hỏi thăm bạn hay bạn điện hỏi thăm gia đình, đang nói chuyện thì phang ngang bạn tắt máy vì có khách kêu. Bạn có buồn không khi nhà bạn đám chạp người ta sum vầy, bạn lỡ nhận tour rồi, không đổi được hdv, bạn phải đành chấp nhận đi tour, những lúc thư thả bạn ngồi hút thuốc, bạn sẽ tưởng tượng cảnh giờ này ở nhà đang ăn cỗ, giờ này ở nhà đang xum vầy, còn bạn đang lẻ loi xứ người và căng mình lên làm việc. Những lúc như thế, tủi phận lắm bạn à. Tui bị quài luôn đó chứ.

Rồi bạn là cha, là mẹ của các con thơ, là chồng là vợ, cảnh ấy còn trống vắng bội phần. Bạn là vợ của người ta, có chồng nào muốn vợ mình đi quài đâu, có chồng nào muốn vợ mình tối ngủ chung phòng với thằng đàn ông (tài xế) khác đâu, máu ghen này, rồi “ai biết chúng nó tối có tò te tú tí gì không”. Cho nên tuổi thọ trong nghề của nữ thấp hơn nam, nếu muốn kéo dài tuổi thọ, đôi khi nữ người ta chọn không có chồng, kiếm đủ tiền để thực hiện ước mơ hạnh phúc gia đình rồi, thì quay lại nhìn, họ đã già lúc nào họ cũng chả hay. Rồi Nam HDV mà đi hoài, có vợ nào thích không, nhiều khi đi tour về anh em ăn nhậu vs nhau vài chén, vợ cằng nhằng, rồi nhiều cảnh chướng tai tui nghe ngày một, đi tour quài – nói chứ - vợ nào chả cằng nhằng, đi biền biệt nó kiếm chồng khác là chuyện thường, lâu lâu tui lại nghe thằng này bị vợ cắm sừng, thằng kia đầu mọc ụ bò…âu cũng là do nghiệp đời vất vả, biết trách ai giờ, trách vợ mình có được không, trách chồng có được không, thôi thì trách cho chữ Phận và Nghiệp, nên nhiều lúc muôn việc cứ đổ cho Trời lãnh cả đấy bạn. Đấy là tui chưa kể cái vụ “đang say nắng nhau” mà HDV cứ bỏ người yêu đi miết, Valentine, kỷ niệm ngày yêu, sinh nhựt sinh nhẹt bla bla các kiểu, nên nhiều mối tình đổ vỡ bởi đi tour cũng là thường như cân đường hộp sữa ấy mà.

4. Nghề của chúng tôi có mối quan hệ phức tạp.

Xã hội vốn đã phức tạp rồi, showbiz nó đã phức tạp rồi, thì nghề của chúng tôi - nôm na là tourbiz hay guidebiz- cũng chả có gì ngoài đấy cả. Có nhiều khi bạn phải biết chơi hội nhóm mà tồn tại, có nhiều khi bạn là guide mồ côi để an nhàn, các bạn mới ra trường thường chơi theo kiểu hội nhóm nhưng đông đúc thì giành ăn là chuyện thường, vì tour mà bạn bè đấu đá nhau, vì tiền mà bạn bè đạp đầu nhau mà sống, rồi thằng nọ nói xấu thằng kia, con kia cạnh khóe bé nọ.

Nghề của chúng tôi có tính đào thải cao lắm. Ừ, thì nghề nào chả có đào thải bạn nè, đúng vậy mà, nhưng nghề này phải biết cách sống, sống ngu là vỡ mồm, hiền quá chúng ăn hiếp, ranh quá lại thành quái quỷ, và có đôi khi thấy cảnh chướng tai gai mắt, bạn cũng đành chấp nhận, nói ra vỡ miệng ngay, làm lơ có được đâu, nhưng cũng đành lơ cho xong chuyện, nịnh bợ tâng bốc nhau, đàm tiếu cạnh khóe nhau, nó là một trường đấu đá không thua kém gì với cuộc chiến tranh đâu. HDV với HDV mới đó là bạn, nhưng vì một vài tour hay mối của công ty mà biến thành kẻ thù "bất cộng đái thiên" là chuyện bình thường. Mối quan hệ giữa guide với guide vốn đã như mạng nhện, mối quan hệ giữa khách và guide, rồi guide và đối tác dịch vụ cũng chả đỡ hơn đâu bạn à. Cho nên, bước chân vào với cái nghề này, bạn phải chuẩn bị tâm lý cho một cuộc chiến sinh tồn, làm sao cho mình tồn tại được mà đừng lấy mất cơ hội của bất kỳ ai, làm sao để có thể không bị đời đạp đổ, tất cả những thứ đấy đều nằm trong mối quan hệ xã hội phức tạp đấy và cách bạn cân bằng nó ra sao mà thôi.

5. Nghề của chúng tôi có tính thời vụ cao lắm.

Cái gì mà đã mang tính thời vụ thì nó sẽ gắn liền với hai chữ “bấp bênh”, hè, lễ hội, tết nhất, bạn có rất nhiều tour để đi, nhưng những mùa thấp điểm khách không đi du lịch thì bạn nằm nhà ăn cháo gói là chuyện rất bình thường.

Mùa cao điểm, bạn tiền rủng rỉnh túi, nhưng, làm dễ thì tiêu cũng dễ, có nhiều anh em (có cả tui) mùa tour thì tiền chục triệu một tháng, tới mùa thấp điểm thì không có một xu, các loại tiền nó đè lên đầu, nghèo vẫn cứ nghèo, nếu không biết tính toán và cân bằng thu chi, đói là chuyện có thực.

Nghề này thu nhập cao, đúng, nó cao theo tháng, như tháng 5-6-7, ba tháng thôi tui kiếm được 160 triệu đấy, không bằng thiên hạ rồi, nhưng nếu so với các anh chị em chắc cũng chả thua người ta là mấy, các tháng 1-2 và 10-11 tui kiểm tầm 10 triệu 1 tháng thui, còn các tháng còn lại là đói sặc máu, bạn đừng có thấy 3 tháng mùa hè cao điểm bạn nhiều tiền mà bạn nói hdv giàu, làm ơn làm phép cộng đi, 200 triệu một năm chia giùm cho 12 tháng, so với anh em tui cũng là 1 guide kiếm tiền giỏi, nhưng thuyền to thì sóng lớn, tui có hàng loạt món tiền cần chi, tính ra 1 năm tui chưa chắc gì đã dư được 50 triệu, có năm là sạch đãy. HDV freelance không có lương tháng 13, không có thưởng, không có tết, bạn lấy 50 triệu đó chia cho 13 tháng đi, thử coi bạn bình quân được bao nhiêu tiền.

Cho nên nghề này nhiều khi tiền đầy túi mà nhiều khi đói sanh mặt. Có năm tui vì 3 tuần liên tiếp không tour, tui ăn cháo trắng chứ không vay tiền thiên hạ, đến tuần thứ 4 tui đã sút mất 4 ký lô và sáng ngủ dậy, tui xây xẩm và té đập đầu vô tường, may mà có ông bạn qua thăm ổng hốt cho lên viện chứ không là bây giờ bạn không đọc được cái stt này đâu. Đấy, một lời nói thật từ chính người làm trong nghề như tui kể đây. Liệu bạn có dám bước vào cái nghề này không?

6. Nghề của tụi tui không chọn những bạn “công tử bột” “những bạn thảo mai” hay "cành vàng lá ngọc đâu".

Nghề này không quan tâm bạn xuất thân như thế nào, chúng tôi cần một hdv có sức khỏe, có sự chịu đựng, có sự dẻo dai, nếu bạn tưởng vào nghề này là được hưởng thụ, bạn làm ơn bước ra khỏi giùm hoặc trước khi bị hối hận hãy chọn học một ngành khác, nghề này bạn đừng có mơ mà mở miệng ra nói “em không làm đâu, ở nhà em đâu có phải khổ như vậy”. Nếu bạn là công tử bột ăn có người nấu, giặt có người lo, thì khi chuẩn bị bước vào cái nghề này, bạn nên quên mình là công tử bột đi. Nếu bạn là công chúa lá ngọc cành vàng, nắng không ưa mưa không chịu thì bạn làm ơn chọn nghề khác đi, đừng để học xong không làm được nghề mà tốn tiền vô ích.

Nghề của chúng tôi cần những người mạnh mẽ, sức khỏe, miệng lưỡi, thông minh, lanh lợi, hoạt bát và có ngoại hình (dễ coi là được) kiến thức, kỹ năng, sự khôn ngoan, mối quan hệ xã hội….

Nếu bạn không có được những thứ đó, bạn nên chọn cho mình nghề khác để phù hợp hơn.

Nghề của chúng tôi không có sướng đâu, làm ơn loại bỏ nó ra khỏi từ điển trong não bạn trước khi bạn muốn tồn tại được với nghề này, tôi vẫn hay khuyên các em tôi một câu “nghề mình muôn vàn khổ, nên đừng bao giờ than, nghiệp mình đã định vậy rồi, tại đời không thấu đặng, nên than khổ nghĩa là không phải hdv”. Đấy, em tui mà tui cũng phải dặn vậy đó huống hồ.

Chắc chắn nhiều bạn nghe kể tới đây xong sẽ hỏi, thế khổ thế mà sao tui vẫn theo. Vâng tui chặn họng trả lời luôn để bạn thấu: Tui theo vì: Tiền – Đam Mê – Tình yêu – Và đôi khi là định mềnh. Bạn muốn bước vào với nghề này, bạn phải đánh đổi nhiều thứ. Liệu bạn có đủ can đảm để làm không? Và quan trọng là bạn có đủ những yêu cầu mà nghề này quy định không? Hãy đọc cho kỹ rồi lựa chọn con đường bước tiếp hay dừng lại.

Chúc các bạn chọn được con đường đúng đắn trong tương lai.Stt này tôi cũng hi vọng những người ngoài nghề, hoặc cha mẹ của các bạn HDV hãy cảm thông và biết sẻ chia cùng với con cái của mình.

Cảm ơn tất cả.Lão Tà cẩn bút. Mỹ Tho Đại Phố, 22/9/2016

-----

P/S: bài viết này mình vô tình đọc tối qua khi đang dạo facebook của khách hàng, khách hàng bên mình cũng có vài người làm HDV du lịch, mình cũng từng nghĩ họ thật sướng, được đi du lịch nước ngoài miết, sau khi đọc bài này thì mới hiểu tại sao mối lần khen họ sướng thì họ lại "hổng dám đâu" + lắc đầu lia lịa /:).

Học hướng dẫn viên du lịch tốn bao nhiêu tiền?

Thông thường, chi phí đào tạo hướng dẫn viên du lịch dao động trong khoảng 5.000.000 - 15.000.000 đồng cho một khóa đào tạo cơ bản.

Hướng dẫn viên du lịch cần có kinh nghiệm gì?

Để trở thành hướng dẫn viên du lịch giỏi cần những đức tính sau đây:.

Diễn đạt dễ hiểu. Ngoại ngữ để phục vụ cho công việc. ... .

Đúng giờ Theo đúng quy tắc, một hướng dẫn viên du lịch phải luôn đợi du khách tại điểm đến. ... .

Thân thiện. ... .

Kiến thức sâu rộng. ... .

Kỹ năng tổ chức. ... .

Hài hước. ... .

Có khả năng quan sát. ... .

Biết đồng cảm..

Muốn làm hướng dẫn viên du lịch thì học trường gì?

Top 7 Trường Đào Tạo Hướng Dẫn Du Lịch Tốt Nhất Hiện Nay.

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học quốc gia TP.HCM..

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học quốc gia Hà Nội..

Đại học Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM..

Đại học Kinh tế quốc dân..

Cao đẳng nghề Du lịch Sài Gòn..

Cao đẳng Du lịch Hà Nội..

Tại sao nói nghe hướng dẫn viên du lịch là nghề làm dâu trăm họ?

Làm hướng dẫn viên du lịch cũng được ví như “làm dâu trăm họ”. Nghĩa là người huấn luyện viên du lịch phải luôn là người biết lắng nghe, tiếp nhận các ý kiến từ khách hàng về chính bạn lẫn dịch vụ của công ty bạn.