Trẻ nhũ nhi [dưới 1-2 tuổi] khóc rất khó biết lý do vì trẻ không thể nói tại sao.
Bạn có thể lo lắng: “Làm sao biết trẻ muốn gì ?”
Đầu tiên rất khó giải quyết, cha mẹ lúng túng và có thể mắc sai lầm khi can thiệp nhưng sau đó thì biết cách dự trù những nhu cầu của trẻ và biết cách dỗ trẻ
Những nguyên nhân thông thường:
1. Trẻ đói: Trẻ quấy khóc, làm huyên náo, ầm ĩ, thường tìm vú mẹ khi mẹ bồng, có thể cho trẻ ăn trước khi trẻ thật sự khóc. Khi trẻ khóc, điều đầu tiên xem trẻ có đói không? Thức ăn không làm trẻ ngưng khóc ngay do đó để cho trẻ ăn đến no, khi đó trẻ sẽ hết khóc.
2. Tã ướt hoặc dơ: Một số trẻ sẽ khóc khi tã dơ, ướt làm lạnh, kích thích gây khó chịu cho trẻ. Do đó, cần chú ý thay tã trẻ: trẻ thích ấm và thoải mái.
3. Quá lạnh hoặc qúa nóng: Trẻ thích được ủ ấm [như là quy luật lúc nằm trong dạ con của mẹ]. Khi trẻ cảm thấy lạnh, trẻ sẽ khóc và ngưng khóc khi được thay tã và ủ ấm. Đôi khi quấn nhiều đổ cho trẻ, dễ gây nóng qúa, trẻ cũng khóc. Tùy theo điều kiện thời tiết, bạn sẽ mặc đồ và quấn ấm cho trẻ thích hợp
4. Trẻ đòi bồng: Trẻ thích được nâng niu, nhìn mặt bố mẹ, lắng nghe giọng nói, nhịp tim của mẹ thậm chí thích mùi của mẹ [đặc biệt mùi sữa mẹ]. Sau khi được cho ăn và ợ hơi trẻ thường thích được bồng. Bạn tự hỏi làm như vậy sẽ làm hư trẻ ? Tuy nhiên điều này, chỉ xảy ra trong vài tháng đầu của cuộc sống trẻ.
5. Trẻ bị quá tải hoạt động: Trẻ thích được chú ý. Bạn sẽ thấy trẻ khóc lâu hơn bình thường sau khi đi nghỉ mát với nhiều thành viên trong gia đình. Trẻ cũng có những khoảng thời gian trong ngoài khóc không rõ lý do. Có lẽ trẻ đã nhận nhiều kích thích như ánh sáng, tiếng ồn, nhiều người bồng bế và trở nên qúa tải với nhiều hoạt động. Trẻ khóc như muốn nói: “đủ rồi”. Trẻ thường biểu hiện mệt. Có thể giữ yên trẻ và để dưới quạt thoáng hoặc cho trẻ nằm ngủ.
6. Trẻ không được khoẻ: Trẻ quấy khóc, cào nhàu. Bạn cho ăn và kiểm tra trẻ có khỏe không ? Trẻ vẫn khóc, thân nhiệt bình thường hoặc sốt, tiếng khóc của trẻ bệnh khác với tiếng khóc bình thường, trẻ khóc thét có thể đau bụng [lồng ruột], có thể nhức đầu [xuất huyết não] hoặc cơn khóc dạ đề [khóc đêm] do hạ calci máu. Đôi khi trẻ khóc do côn trùng cắn [kiến, bọ chét]. Cần đưa trẻ đi bác sĩ.
7. Không phải các nguyên nhân trên: Có thể cơn khóc co thắt [colic] được định nghĩa là khóc không dỗ được ít nhất 3 giờ/ ngày và ít nhất 3 ngày/ tuần.
Những biện pháp cần làm để dỗ trẻ:
– Giữ ấm trẻ, nhưng không quấn kín.
– Cho trẻ nghe nhạc nhẹ, bởi vì trẻ thường nghe nhịp tim của mẹ hoặc nghe những bài hát ru.
– Cho trẻ hoạt động: thường để trong chiếc xe tập đi, có khi để trên một chiếc ghế hoặc võng lắc nhẹ
– Đôi khi gãi lưng hoặc xoa bụng để vỗ trẻ đặc biệt ở trẻ có đánh hơi, đau bụng.
– Cha mẹ nên chú ý rằng không có trẻ nào khóc mà chết, nhưng trẻ khóc có thể làm khó chịu cho những cặp vợ chồng trẻ. Bạn sẽ mất ngủ và cơ thể không đảm bảo chăm sóc trẻ.
Tình cảm của mẹ thường chịu đựng được hết các vấn đề này nhưng bố thì không thể bởi vì bố không có được sự quan tâm như mẹ.
Một trẻ khóc có thể làm cho nhiều bậc cha mẹ trở nên bất lực. Đôi khi giận dữ với trẻ và có thể “ra đòn” với trẻ. Hãy bình tĩnh! Nếu bạn biết nhu cầu của trẻ được đáp ứng và bạn cố gắng dỗ trẻ nhưng trẻ vẫn khóc và trẻ không có vấn đề nghiêm trọng cần đi bác sĩ [nguyên nhân 6]. Bạn hãy hành động:
– Đặt trẻ xuống và để cho trẻ khóc một thời gian.
– Gọi điện cho một người bạn hay người thân xin lời khuyên hay đường dây tư vấn.
– Bạn hãy nghĩ ngơi một giây lát, để người khác chăm sóc
– Mở nhạc nhẹ để khuây khỏa.
– Hít một hơi thật sâu.
– Bạn hãy nhớ rằng, không có vấn đề gì đối với trẻ và việc khóc không làm tổn hại đến trẻ
– Bạn hãy tự nhắc nhở mình: trẻ sẽ tự vượt qua giai đoạn này.
BS CKII NGUYỄN MINIH TIẾN
BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ
Trong những năm tháng đầu đời, mọi đứa trẻ đều trải qua giai đoạn quấy khóc. Đây chính là một trong những hiện tượng làm đau đầu rất nhiều bậc phụ huynh. Ẩn sau tiếng khóc của em bé là gì? Cha mẹ và người chăm sóc có thể làm gì cho con? Hãy cùng YouMed tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Phản xạ khóc ở trẻ khi mới sinh ra
Khóc là một trong những phản xạ đầu tiên của trẻ khi mới chào đời. Tiếng khóc của em bé khi vừa ra khỏi bụng mẹ giúp kích thích phổi bắt đầu làm việc. Điều này báo hiệu rằng trẻ có thể tự thở được. Ngoài ra nó còn giúp tống sạch nước ối còn sót lại trong đường hô hấp của trẻ.
Thói quen khóc của trẻ trong những tháng năm đầu đời
Tất cả các em bé đều có thói quen khóc. Thông thường, bé khóc từ lúc chúng được sinh ra và kéo dài một thời gian sau. Đó là một phần tất yếu trong quá trình phát triển bình thường của trẻ. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có xu hướng khóc nhiều hơn vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối. Các bé có xu hướng khóc nhiều nhất vào lúc 6 đến 8 tuần và giảm từ 3 đến 4 tháng tuổi. Đến 4 đến 5 tháng, hầu hết các bé trở nên ổn định hơn mặc dù một số có thể tiếp tục khóc lâu hơn.
Những lí do thường gặp khi trẻ khóc
Ngoài ý nghĩa báo hiệu sức khỏe khi vừa chào đời, tiếng khóc của em bé còn là phương tiện giao tiếp đầu tiên của trẻ. Giải mã được tiếng khóc của con sẽ giúp cha mẹ chăm sóc trẻ tốt hơn. Thông thường, trẻ khóc vì những lí do sau:
Con đang đói bụng
Tiếng khóc của em bé có thể báo hiệu là trẻ đang đói hoặc khát. Tuy nhiên, trong trường hợp này, tiếng khóc là dấu hiệu muộn, cho thấy trẻ đã đói hoặc khát khá lâu. Nếu bé thường xuyên khóc và nín sau khi được cho bú, cha mẹ nên xem xét lại các cữ bú cho bé đã hợp lí chưa. Một số dấu hiệu đi kèm gợi ý trẻ đang cần bạn cho bú thêm là các cử động miệng và bập môi vào nhau.
Con đang muốn mút cái gì đó
Đối với một số trẻ, mút là một phản xạ có tính an ủi, tạo cảm giác thoải mái. Đặc biệt nếu trẻ vừa khóc vừa mút ngón tay. Nếu trẻ không đói, bạn có thể cho trẻ mút chiếc núm vú giả đã được tiệt trùng.
Con đang cảm thấy cô đơn hoặc sợ hãi
Một số trẻ khóc khi chúng cảm thấy không có ai bên cạnh, thiếu an toàn. Những lúc này bạn hãy nhẹ nhàng ôm bé vào lòng, áp má bé vào ngực để bé cảm nhận được hơi ấm. Động tác vỗ lưng nhẹ nhàng cũng có thể làm dịu cơn khóc của trẻ.
Con đang mệt và cần được nghỉ ngơi
Quấy khóc cũng có thể là một cách bé “phản kháng” rằng con đang rất mệt. Trẻ sơ sinh dành rất nhiều thời gian trong những tháng đầu đời để ngủ. Ngủ không đủ có thể là nguyên nhân của tình trạng này. Trẻ sơ sinh thường dành 16 tiếng trong ngày để ngủ hoặc nhiều hơn.
Con đang bị đau
Thường tiếng khóc khi trẻ đau có xu hướng dữ dội, khóc thét lên đột ngột. Phụ huynh cần kiểm tra xem có nguyên nhân nào đang làm đau trẻ [côn trùng cắn, chèn ép,..] hay không.
Một dạng đặc biệt của trường hợp này là cơn khóc co thắt ở trẻ.
Tã của con đã ướt rồi
Một chiếc tã ẩm ướt sẽ khiến bé thấy khó chịu và khóc lên. Hãy thường xuyên kiểm tra và giữ cho tã luôn khô ráo và sạch sẽ. Điều này còn giúp cho trẻ tránh bị rôm sẩy do hâm, ẩm ướt quá lâu.
Con đang rất lạnh hoặc rất nóng
Cha mẹ nên chú ý thời tiết bên ngoài để giữ ấm hoặc giúp trẻ thoáng mát. Lưu ý, không nên cho trẻ mặc quá nhiều lớp quần áo, hoặc quấn cơ thể trẻ quá kín. Nhất là trong điều kiện thời tiết nóng ẩm ở Việt Nam. Thường xuyên mặc nhiều lớp áo khiến trẻ dễ bị rôm sảy. Người thân cũng sẽ khó phát hiện những tình trạng bệnh lí làm thay đổi màu sắc da của trẻ.
Con muốn được chuyển đến nơi khác
Một không gian nhiều tiếng ồn hoặc quá nhiều kích thích thị giác sẽ khiến một số trẻ cảm thấy khó chịu. Bạn có thể thử đưa bé đến một căn phòng yên tĩnh hơn, ánh sáng êm dịu.
Đôi khi cho trẻ đi dạo một vòng cũng sẽ làm dịu đi cơn khóc.
Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?
Có những lúc bé sẽ quấy khóc vì bị bệnh. Hãy liên hệ bác sĩ cho bé nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu sau đây:
- Bé lừ đừ, ít bú hoặc bỏ bú.
- Tiếng khóc của em bé thay đổi khác so với tiếng khóc hằng ngày khi đói, khi mệt.
- Có thêm các triệu chứng khác như phát ban, nôn ói, tiêu chảy, đặc biệt là sốt. Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, cần đi khám ngay nếu trẻ sốt vì đây có thể là biểu hiện duy nhất của một tình trạng nhiễm trùng nguy hiểm.
Bạn cần làm gì khi bé quấy khóc?
Đôi khi bé quấy khóc rất nhiều và khó dỗ. Tình trạng này xảy ra nhiều lần có thể khiến cha mẹ và người chăm sóc trẻ cảm thấy rất mệt mỏi và áp lực. Tuy nhiên, hãy cố gắng giữ bình tĩnh. Khi tâm trạng quá kích động, bạn có thể không kiềm chế được dẫn đến những hành động như ôm bé lên và lắc mạnh, đe dọa bé. Đây là một động tác rất nguy hiểm. Hệ cơ xương và hộp sọ non nớt của bé có thể gặp tổn thương khi bạn lắc bé. Hậu quả có thể là xuất huyết não thậm chí tử vong. Khi cảm thấy bản thân khó giữ được bình tĩnh, hãy để bé khóc trong nôi và đi ra nơi yên tĩnh trong khoảng 5p, hít thở sâu cho đến khi bình tĩnh lại.
Tiếng khóc của em bé là phương tiện giao tiếp đầu đời của trẻ sơ sinh với cha mẹ và người thân. Giải mã tiếng khóc là điều mà cha mẹ hoàn toàn có thể làm được nếu theo dõi kỹ và kiên trì với trẻ. Hãy luôn giữ bình tĩnh để tìm cách làm dịu cơn khóc của con một cách an toàn nhé!